Κατανοώντας την πολιτισμική ετερότητα στην ψυχική υγεία

Οδηγός Επίγνωσης της Πολιτισμικής Ετερότητας: 

Κατανοώντας την πολιτισμική ετερότητα στην ψυχική υγεία

Πρόλογος στην ελληνική έκδοση

Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα αυξάνει συνεχώς. Οι μονάδες υγείας και ψυχικής υγείας γίνονται αποδέκτες αιτημάτων φροντίδας που απαιτούν νέες δεξιότητες, γνώσεις και ιδιότητες από μεριάς των εργαζομένων στο σύστημα της περίθαλψης. Είναι δεξιότητες, γνώσεις και ιδιότητες που σχετίζονται με την έννοια της πολιτισμικής ικανότητας (cultural competence). Η εξοικείωση των επαγγελματιών υγείας και ψυχικής υγείας, καθώς και των εργαζομένων στη δημόσια υγεία εν γένει, με την έννοια αυτή (και τις αντίστοιχες εφαρμογές) θεωρείται σήμερα απαραίτητη. Η πολιτισμική ικανότητα αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να καταστεί δυνατή η παροχή κατάλληλων υπηρεσιών σε άτομα και ομάδες διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης τα οποία υπό διαφορετικό καθεστώς (οικονομικοί μετανάστες, πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, χωρίς χαρτιά) διαμένουν πρόσκαιρα ή μόνιμα στη χώρα μας.

Ειδικά στην ψυχική υγεία η ανάγκη απόκτησης της πολιτισμικής ικανότητας (η οποία εννοείται ως ικανότητα διαχείρισης των διαφορών που προκύπτουν από τις καθημερινές αλλαγές, δηλαδή ως ικανότητα διαχείρισης του αγνώστου) είναι ακόμη πιο επιτακτική: τόσο η κουλτούρα όσο και το καθεστώς διαμονής ενός αλλοδαπού στη χώρα μας συνιστούν παράγοντες που επηρεάζουν το βίωμα, την εκδήλωση και την έκφραση της ψυχικής διαταραχής και του θεραπευτικού αιτήματος.

Το Κέντρο Ημέρας  “Βαβέλ”,  μονάδα ψυχικής υγείας για μετανάστες που λειτουργεί από το 2007 στο πλαίσιο του προγράμματος “Ψυχαργώς”, αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη ανέλαβε την πρωτοβουλία να εκδώσει στην ελληνική γλώσσα το Cultural Awareness Tool, κάνοντας τις απαιτούμενες προσαρμογές. Η μετάφραση έγινε από τις φοιτήτριες ψυχολογίας κκ. Ναυσικά Τσιπά και Κατερίνα Οικονόμου, κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης στο “Βαβέλ”. Τις διορθώσεις ανέλαβε ο δικηγόρος, συντονιστής της ομάδας νομικής υποστήριξης του Ελληνικού Συμβούλιου για τους Πρόσφυγες, κ. Σπύρος Κουλοχέρης. Ελπίζουμε το τελικό αποτελέσματα να αποτελέσει  ένα χρήσιμο εργαλείο που θα βοηθά τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας να προσεγγίζουν με πολιτισμική ευαισθησία ανθρώπους οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια και αναζητούν ψυχολογική ή ψυχιατρική βοήθεια.

Ανεξάρτητα από το κατά πόσο ο αναγνώστης συμφωνεί ή διαφωνεί με την προτεινόμενη προσέγγιση, είναι βέβαιο πως το ανά χείρας βοήθημα δίνει ερεθίσματα για προβληματισμό και μάλιστα σε ένα πεδίο (της διαπολιτισμικής ψυχιατρικής) που στη χώρα μας είναι ακόμη σχετικά άγνωστο.

Νίκος Γκιωνάκης, επιστ. υπεύθυνος Κέντρου Ημέρας “Βαβέλ”


O Οδηγός Επίγνωσης της Πολιτισμικής Ετερότητας διανέμεται δωρεάν και μπορείτε να τον κατεβάσετε εδώ