Συνάντηση – Συζήτηση για την Ψυχική Υγεία, Σάββατο 3 Μαΐου 2014

 

Συνάντηση – Συζήτηση

Σάββατο 3 Μαΐου 2014,  10:00 – 15:00

Κτήριο Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων

Ερμού 134 – 136 (δίπλα στο σταθμό ΗΣΑΠ Θησείου)

Η πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός κινήματος στο χώρο της ψυχικής υγείας σας προσκαλεί σε ανοικτή συζήτηση γύρω από τα αδιέξοδα της ψυχιατρικής και την αναζήτηση εναλλακτικών πέρα από αυτή.

Στο κτήριο του Συλλόγου Αρχαιολόγων στο Θησείο θα διερευνήσουμε την έννοια της ‘επικινδυνότητας’ όρος που αποτέλεσε σύμφωνα με αρκετούς στοχαστές το θεμέλιο πάνω στο οποίο οργανώθηκε θεσμικά η ψυχιατρική. Όπως έχει κατά καιρούς διατυπωθεί δεν υπάρχει μια σαφώς καθορισμένη και καθολικά αποδεκτή άποψη για τον όρο επικινδυνότητα κι έτσι όλη η κυρίαρχη κοινωνική ηθική μπορεί εύκολα να διεισδύσει στον ορισμό αυτής, επιφέροντας δραματικά αποτελέσματα στην ελευθερία ενός ατόμου. Τόσο η επικινδυνότητα όσο και η ψυχική ασθένεια, δομούνται πάνω στην έννοια της ‘κανονικότητας’, η οποία αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να προσαρμοστεί στις κυρίαρχες αξίες και κανόνες, έτσι ώστε κάθε απόκλιση να επιφέρει τελικά  το ετικετάρισμα του ατόμου ως ‘τρελού’ ή ως ’επικίνδυνου’.

Από την άλλη υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη να αναζητήσουμε τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο εκείνες τις πρακτικές που μας απομακρύνουν από το κυρίαρχο βιολογικό λόγο, να αναδείξουμε την κουλτούρα εκείνη που αναζητά στην ανθρώπινη δυσφορία κάποιο νόημα, που δεν εγκλείει, δεν περιορίζει, δεν καταστέλλει. Αντίθετα χρειαζόμαστε προσωπικές και συλλογικές αφηγήσεις ανάρρωσης, αφηγήσεις που πιστοποιούν ότι μεγάλο μέρος της διεργασίας αυτής είναι εφικτή εκτός των ψυχιατρικών θεσμών, μέσα στην κοινότητα και μαζί με αυτή.

Τέλος θα αφιερώσουμε χρόνο για να συζητήσουμε τις τρέχουσες εξελίξεις, να κάνουμε έναν απολογισμό της δράσης της πρωτοβουλίας και να οργανώσουμε τα επόμενα βήματά της. Άλλη μια συνάντηση λοιπόν από μια πρωτοβουλία που επιδιώκει να συνδιαλλαγεί με όρους πολιτικούς σε ένα πνεύμα αντιιεραρχικό, οριζόντιο και ισότιμο, χωρίς κομματικές ταυτότητες και αναθέσεις αλλά με πολιτικό προσανατολισμό για μια άλλη κουλτούρα στα θέματα της ψυχικής υγείας, για ένα κίνημα ‘από τα κάτω’, που θα εμπεριέχει το λόγο των σημερινών αποκλεισμένων, που θα φέρει τα ζητήματα της (ψυχικής) υγείας πάλι πίσω στην κοινότητα.

Πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός πολύμορφου κινήματος στο χώρο της ψυχικής υγείας

  

Thought and Behavioral Differences in a Society of Norms - The Hot Stove Project

 

 

Δείτε το ντοκιμαντέρ "How to Touch a Hot Stove: Thought and Behavioral Differences in a Society of Norms" και το συμπληρωματικό βίντεο με τις συνεντεύξεις "Crazy?" στην ιστοσελίδα:

http://thehotstoveproject.org

Παρουσίαση του "Hot Stove Project" στο: Mad in America

The Hot Stove Project: Learning From People who Think Differently

"People with mental disorders or differences are often experienced as “hot stoves” in society — at work, at school, at home, in friendships.  In addition, providers and consumers who embrace the medical model and those who don’t are often “hot stoves” for one another.  The result of arguments for and against those and other divisive perspectives is interference with empathy, understanding, creative solutions, and forward movement as a mental health community.

The 24-minute films “How to Touch a Hot Stove: Thought and Behavioral Differences in a Society of Norms,” and “Crazy?” emerged from our collaboration with filmmaker Sheryll Franko.  The first, the principal film, and the second, composed of supplementary material from the dozens of interviews with a wide range of professionals, people with lived experience, and professionals with lived experience, are found on our website, www.thehotstoveproject.org.  A film on the meaning of “recovery” — which further tackles the complexities of social integration, but from a different angle — is now in the works.

But The Hot Stove Project is much more than our films.  The HSP is dedicated to increasing dialogue across different perspectives through a variety of means that include public speaking, conferences, the use of social media and so on to engage the community at large — professionals and non-professionals, consumers and non-consumers —in re-thinking “madness” and the we/they divide.

Alice is a psychiatrist and psychoanalyst who trained in the ‘70s.  She witnessed the field split into the medical community and the non-medical community, with little or no communication across that widening divide. She became tired of giving people who think, feel, or behave outside socially accepted norms medical band-aids so they could tolerate an increasingly toxic social matrix.

Lois is an academic with psychoanalytic training.  She has written extensively on the interface of creativity and neuropsychoanalysis and while writing her last book, Imagination from Fantasy to Delusion, researched in part while she was a Visiting Scholar at the New York State Psychiatric Institute, she became acutely aware of the division among mental health practitioners with regard to the etiology and treatment of those with serious psychiatric disorders.

Lois and Alice met 5 years ago, each eager to find ways of aggressively fighting the stigma that plagues those who are marginalized because of their “differences” in thinking and behavior.  Making a film seemed like one way to reach a large number of people in the effort to get people to ask the difficult questions — questions about how they, as individuals, might inadvertently be contributing to the divide and how they, with greater awareness, might help to decrease it.

The Hot Stove Project aims to seek greater integration, both of our understanding of “madness” – and of those who would be labeled “mad” – into society.  It aims to invigorate what must be a large-scale social movement analogous to women’s rights, civil rights, and gay rights.  Marginalization of a large group of people can no longer be accepted and integration must be based on empathy for those who struggle, those who live, love, and work with them, and those who treat them.

Society as has much to learn from people who think differently.  We all do."

  

Τα εγκλήματα των καλών ανθρώπων

 

Massacre of the Innocents by Léon Cogniet (1824)

«... Είπε ο άγγελος, Ειρήνη υμίν, γυναίκα του Ιωσήφ, σε σένα και στο γιο σου, που έχετε αυτή τη σπηλιά για σπίτι, γιατί αν δεν ήταν έτσι, ο ένας από σας τώρα θα ήταν κομματιασμένος και νεκρός κι ο άλλος ζωντανός μεν, αλλά κομματιασμένος. Είπε η Μαρία, Άκουσα τις φωνές. Είπε ο άγγελος, Ναι, τις άκουσες μόνο, αλλά μια μέρα οι κραυγές που δεν έβγαλες θα φωνάξουν αυτές για σένα, και πριν εκείνη τη μέρα ακόμη θα ακούσεις κραυγές στο πλάι σου. Είπε η Μαρία, ο άντρας μου έχει βγει στο δρόμο να δει αν έφυγαν οι στρατιώτες, καλό θα ήταν να μη σε βρει εδώ. Ο άγγελος είπε, Μη νοιάζεσαι γι' αυτό, θα έχω φύγει μέχρι να φτάσει, ήρθα μόνο να σου πω ότι θ' αργήσεις να με ξαναδείς, ό,τι ήταν απαραίτητο να συμβεί συνέβη, αυτοί οι θάνατοι έλειπαν, και πριν απ' αυτούς το έγκλημα του Ιωσήφ. Είπε η Μαρία, Το έγκλημα του Ιωσήφ, ο άντρας μου δεν έκανε κανένα έγκλημα, είναι καλός άνθρωπος. Είπε ο άγγελος, Ένας καλός άνθρωπος που διέπραξε ένα έγκλημα, δεν μπορείς να φανταστείς πόσοι πριν απ' αυτόν έκαναν το ίδιο, είναι που τα εγκλήματα των καλών ανθρώπων δεν έχουν μετρημό και που, αντίθετα μ' αυτό που πιστεύεται, δεν μπορούν να συγχωρεθούν. Είπε η Μαρία, Τι έγκλημα έκανε ο άντρας μου. Είπε ο άγγελος, Το ξέρεις ήδη, μη θέλεις να είσαι ένοχη όσο κι αυτός. Είπε η Μαρία, Σ' το ορκίζομαι. Είπε ο άγγελος, Μην ορκίζεσαι, ή μάλλον ορκίσου, αν θέλεις, ένας όρκος μπροστά μου είναι σαν το φύσημα του ανέμου που δεν ξέρει πού πηγαίνει. Είπε η Μαρία, Τι κάναμε. Είπε ο άγγελος, Η απονιά του Ηρώδη όπλισε τα στιλέτα, αλλά ο εγωισμός και η δειλία σας ήταν τα σκοινιά που έδεσαν τα πόδια και τα χέρια των θυμάτων. Είπε η Μαρία, Τι θα μπορούσα εγώ να κάνω. Είπε ο άγγελος, Εσύ τίποτα, γιατί το έμαθες πολύ αργά, αλλά ο ξυλουργός θα μπορούσε να είχε κάνει το παν, να ειδοποιήσει το χωριό ότι έρχονται στρατιώτες να σκοτώσουν τα παιδιά, υπήρχε ακόμη χρόνος να τα πάρουν οι γονείς τους και να διαφύγουν, μπορούσαν, για παράδειγμα, να πάνε να κρυφτούν στην έρημο, να φύγουν στην Αίγυπτο, να περιμένουν εκεί, όπου να 'ναι θα πεθάνει ο Ηρώδης. Είπε η Μαρία, Δεν το σκέφτηκε. Είπε ο άγγελος, Όχι, δεν το σκέφτηκε, αλλά αυτό δεν είναι δικαιολογία. Είπε η Μαρία κλαίγοντας, Εσύ που είσαι άγγελος συγχώρεσε τον. Είπε ο άγγελος, Δεν είμαι άγγελος της συγχώρεσης. Είπε η Μαρία, Συγχώρεσε τον. Είπε ο άγγελος, Σ' το είπα δεν υπάρχει συγχώρεση γι' αυτό το έγκλημα, πιο γρήγορα θα συγχωρούνταν ο Ηρώδης από ό,τι ο άντρας σου, πιο γρήγορα θα συγχωρεθεί ο προδότης από τον αποστάτη. Είπε η Μαρία, Τι θα κάνουμε. Είπε ο άγγελος, Θα ζήσετε και θα υποφέρετε όπως όλος ο κόσμος. Είπε η Μαρία, Και ο γιος μου. Είπε ο άγγελος, Πάνω στα κεφάλια των παιδιών πέφτει πάντα το κρίμα των γονιών, και η σκιά απ' το κρίμα του Ιωσήφ σκοτείνιασε ήδη το μέλλον του γιου σου. Είπε η Μαρία, Οι δύστυχοι εμείς. Είπε ο άγγελος, Έτσι είναι και δεν θα 'χετε γιατρειά. Η Μαρία έσκυψε το κεφάλι, έσφιξε πάνω της το παιδί για να το υπερασπιστεί από τις προαναγγελθείσες δυστυχίες, κι όταν ξανακοίταξε, ο άγγελος δεν βρισκόταν πια εκεί...» *

* Από το βιβλίο «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» του Ζοζέ Σαραμάγκου (μετάφραση: Α. Ψυλλιά, εκδόσεις: Καστανιώτη)

 

Ακούσια νοσηλεία: Ένα επικίνδυνο «κοκτέιλ» θεραπείας με φυλακή

του Ε. Φυτράκη*, Δρ. Νομικής –

Ειδικός Επιστήμων ΣτΠ

Η συζήτηση για την ψυχιατρική περίθαλψη και τα δικαιώματα του ανθρώπου, στην εποχή των μνημονίων, δεν μπορεί να αγνοεί τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται στη χώρα. Είναι, παράλληλα, αλήθεια ότι σε περιόδους κρίσης, ή ακριβέστερα μετάβασης, παρατηρείται αύξηση των ψυχικών διαταραχών, αλλά και της εγκληματικότητας. Ταυτόχρονα, όμως, αυξάνεται η τιμωρητικότητα απέναντι σε κάθε απόκλιση, ενώ ελαττώνεται η ανεκτικότητα απέναντι στο διαφορετικό. Αποτέλεσμα αυτής της πίεσης είναι η διατύπωση ενός διαρκώς εντεινόμενου κοινωνικού αιτήματος για ενίσχυση τnς ποινικής και ψυχιατρικής καταστολής.

Ξανακερδίζουν έτσι τη χαμένη του αίγλη η παραδοσιακή ψυχιατρική και το παλαιό ποινικό δίκαιο, δηλ. το άσυλο και η φυλακή. Ο ψυχιατρικός εγκλεισμός είναι ένα πρώτο άμεσο βήμα σ' αυτή την κατεύθυνση. Ακόμα μια φορά, ο εισαγγελέας και ο ψυχίατρος καλούνται να απαντήσουν στις προ(σ)κλήσεις που τους απευθύνονται.

Ι.  Η πραγματικότητα

Aς προσπαθήσουμε να σχηματίσουμε μια εικόνα για την εφαρμογή τnς ακούσιας νοσηλείας, μέσα από τρεις αληθινές υποθέσεις:

Υπόθεση 1: Στις 16.1.2011 κατατίθεται αίτηση ακούσιας νοσηλείας κατά της Α. από τον πατέρα της. Διατάσσεται διερεύνηση μέσω τns ΕΛ.ΑΣ., που καταλήγει στη λήψη κατάθεσης του ίδιου του πατέρα! Την επόμενη μέρα εκδίδεται εισαγγελική παραγγελία εξέτασηs και η Α. διαγιγνώσκεται με «ψυχωσική συνδρομή», της επιβάλλεται καθήλωση και της χορηγείται «βαριά» φαρμακευτική αγωγή. Τελικά μετά από 15 ημέρες (στις 2.2.2011), εκδίδεται εισαγγελική παραγγελία νοσηλείας, η οποία «φθάνει» στο νοσοκομείο στις 10.2.2011, και αυθημερόν υποβάλλεται αίτηση του εισαγγελέα στο αρμόδιο δικαστήριο. Συνολικά 45 ημέρες (στις 22.2.2011) από τον εγκλεισμό, ορίζεται δικάσιμος, ενώ ακολούθως, (στις 16.3.2011), χορηγείται εξιτήριο, χωρίς ποτέ να γίνει κάποιο δικαστήριο. Σύνολο εγκλεισμού: 2 μήνες!

Υπόθεση 2: Στις 17.10.2010, ο κύριος P., με εισαγγελική παραγγελία, εξετάζεται σε νοσοκομείο και ακολούθως εισάγεται σε άλλο. Μετά από 12 ημέρες (29.10.2010), κατατίθεται αίτηση του εισαγγελέα στο δικαστήριο, ενώ 35 ημέρες αργότερα ορίζεται δικάσιμος. Στις 21.12.2010 δίδεται εξιτήριο, ενώ η απόφαση τελικά εκδίδεται στις 29.8.2011, δηλ. 10 μήνες και 12 ημέρες αργότερα.

Το σκεπτικό της απόφασης αναφέρει ότι η κατάσταση του ασθενούς «είναι δυνητικά επικίνδυνη για τον εαυτό του, χωρίς να αποδεικνύεται κάτι το αντίθετο». Σύνολο εγκλεισμού: 2 μήνες και 4 ημέρες!

Υπόθεση 3: Στις 11.12.2007 ο κύριος Β. διαγνώστηκε με «ψυχωσική συνδρομή» και εγκλείστηκε σε γενικό νοσοκομείο. Στις 28.12.2007, δηλ. 17 ημέρες από τον εγκλεισμό, ο εισαγγελέας διέταξε τη νοσηλεία του κυρίου Β. και στις 7.1.2008 υπέβαλε αίτηση στο αρμόδιο δικαστήριο. Στις 16.1.2008, χορηγήθηκε εξιτήριο, ενώ τελικά το δικαστήριο συνεδρίασε στις 15.1.2008 και η απόφαση του εκδόθηκε στις 14.4.2008, δηλ. 4 μήνες αργότερα, κρίνοντας την αίτηση απαράδεκτη, λόγω κακής κλήτευσης. Σύνολο εγκλεισμού: 35 ημέρες!

Ο κ. Β. της ως άνω υπόθεσης προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο εξέδωσε την πρώτη καταδικαστική απόφαση κατά της Ελλάδας, σε υπόθεση ακούσιας νοσηλείας, για παραβίαση του άρ. 5 § 1 ΕΣΔΑ, το οποίο ορίζει ότι η στέρηση της ελευθερίας μπορεί να γίνεται μόνο με νόμιμο τρόπο.

II.  Η νομοθεσία: ποια νομοθεσία;

Η ελληνική νομοθεσία για την ακούσια νοσηλεία, δηλ. ν. 2071/1992, έχει πολλές φορές επαινεθεί για τη φιλελεύθερη κατεύθυνση που τον διακρίνει και τις εγγυήσεις που προβλέπει. Αξίζει να δούμε τον ευτελισμό της μέσα από τρία σημεία:

-Αρμόδιο δικαστήριο: Αρχικά είχε οριστεί το Πολυμελές Πρωτοδικείο, στη συνέχεια έγινε το Μονομελές Πρωτοδικείο ενώ, εντελώς πρόσφατα, αρμόδιο κατέστη το Ειρηνοδικείο. Ευτυχώς δεν υπάρχει κατώτερο δικαστήριο.

-Προϋποθέσεις: Μετά την ισχύ της Σύμβασης του Οβιέδο, το δεύτερο ζεύγμα προϋποθέσεων ακούσιας νοσηλείας, δηλ. ψυχική διαταραχή+επικινδυνότητα, έχει καταργηθεί. Απομένει μόνο η περίπτωση της ψυχικής διαταραχής+ανάγκης θεραπείας. Κανείς όμως φαίνεται να μην το έχει αντιληφθεί!

-Ποιος αποφασίζει: Με την τροποποίηση του Αστικού Κώδικα, το 1996, ορίστηκε ότι η ακούσια νοσηλεία διατάσσεται μόνο από το δικαστήριο. Συνεπώς, η αρμοδιότητα του εισαγγελέα αφορά αποκλειστικά και μόνο την παραγγελία ακούσιας εξέτασης αλλά όχι νοσηλείας. Μπορεί λοιπόν ακόμα να μιλάμε για «εισαγγελικά»;

III.  Ποιος γνωρίζει ή ποιος νοιάζεται για το νόμο;

Τόσο ο νομικός όσο και ο ιατρικός κόσμος, ή με μεγαλύτερη ακρίβεια η δικαστική και η ψυχιατρική εξουσία, φαίνεται να κινούνται ερήμην του νόμου, σ' ένα πλαίσιο που προκαλεί αμοιβαία ικανοποίηση.

Ερευνητικά (Θεσσαλονίκη 1992-2001), έχει βρεθεί ότι σε 903 αιτήσεις έγιναν δεκτές οι 684, η προθεσμία των 3 ημερών για την εισαγωγή της αίτησης του εισαγγελέα στο δικαστήριο τηρήθηκε στο 5,4%, η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε σε 10 ημέρες στο 9,6 % των περιπτώσεων, υποστήριξη δικηγόρου είχε το 0,7 % των «ασθενών», ενώ σε μία (1) μόνο περίπτωση ασκήθηκε έφεση.

Σε έρευνα του 2006 αντίστοιχα, για την ακούσια ψυχιατρική νοσηλεία, βρέθηκε ότι από τους ψυχιάτρους μόνο το 50% γνώριζε ποιος την αποφασίζει, το 46,2% γνώριζε το σκοπό της, ενώ μόνο το 34,6% γνώριζε το ανώτατο χρονικό όριο της. Συχνά, εξάλλου, παρατηρείται σύγχυση για το δικαίωμα γνωμάτευσης, το οποίο -φυσικά- δεν διαθέτουν οι ειδικευόμενοι ψυχίατροι.

IV.  Πού είναι τα όρια τnς λογικής;

Ο ν. 2071/92 προβλέπει, πολύ ορθά, την ενημέρωση του ακουσίως νοσηλευόμενου για τα δικαιώματα του. Ποιος ενημερώνεται στην πράξη; Όσο απίστευτο και αν φαίνεται είτε ο συνοδός (κατά κανόνα μέλος της οικογένειάς του που επιδίωξε τον εγκλεισμό του) είτε ο αστυνομικός που τον παραδίδει!

Ζήτημα τέθηκε στην περίπτωση που το δικαστήριο σε υπόθεση ακούσιας νοσηλείας διατάξει ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη: ποιός την πληρώνει; Όσο παράλογο και αν φαίνεται, την πληρώνει αυτός εναντίον του οποίου στρέφεται η όλη η διαδικασία, δηλ. ο «ασθενής», γιατί -λέει- είναι για το καλό του! Το ίδιο ζήτημα τίθεται και με τα νοσήλια της ακούσιας νοσηλείας: επιβαρύνουν τον έγκλειστο, αν και αυτός ούτε το επέλεξε ούτε συναίνεσε στη νοσηλεία του.

Αν ο προσαγόμενος για ακούσια εξέταση αρνείται να συνεργαστεί, τί μέλλει γενέσθαι; Κι όμως ασκήθηκε ποινική δίωξη σε ασθενή για «απείθεια» και στο δικηγόρο τns για ηθική αυτουργία σ' αυτήν. Ευτυχώς, αργότερα, υπήρξε αθώωση, αφού από κανένα νόμο δεν προέκυπτε υποχρέωση συνεργασίας.

Η εκμετάλλευση της ακούσιας νοσηλείας από συγγενικά πρόσωπα για ιδιοτελείς σκοπούς φάνηκε και σε μία περίπτωση ασθενούς που διαβιούσε σε Ξενώνα. Όσο και αν φαίνεται αδιανόητο, έφτασε μέχρι εκεί το περιπολικό, της αστυνομίας προκειμένου να τον μεταφέρει στο ψυχιατρείο, από το οποίο είχε εξέλθει προ πολλού καιρού, για αναγκαστική νοσηλεία.

V.  Συμπεράσματα

Το ελληνικό σύστημα ακούσιας νοσηλείας, μπορεί κανείς, χωρίς δόση υπερβολής, να διαπιστώσει ότι έχει καταρρεύσει πλήρως! Ειδικότερα:

• Δεν εξυπηρετεί την ανάγκη ψυχιατρικής θεραπείας, σε όσους το έχουν ανάγκη, ούτε διασφαλίζει τις απαιτήσεις του κράτους δικαίου και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

• Εκθέτει την ψυχιατρική ως αυθαιρεσία και την δικαστική/εισαγγελική εξουσία ως ανήμπορη / απρόθυμη να παρέχει αληθινή έννομη προστασία.

Ίσως είναι ώρα να κάνει ο νομικός αλλά και ο ψυχιατρικός κόσμος την αυτοκριτική του, ώστε να πάμε ένα βήμα μπροστά. Η αποτυχία της δικαστικής εξουσίας και της κρατούσας ψυχιατρικής να εγγυηθούν την αξιοπρέπεια και την ελευθερία των πολιτών, ψυχικά πασχόντων ή μη, δεν σηκώνει διορθώσεις, αλλά απαιτεί ριζικές αλλαγές.

VI.  Πρόταση

Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο σύστημα ακούσιας ψυχιατρικής νοσηλείας. Σε αδρές γραμμές, αυτό το σύστημα θα έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Απαλλαγή της Αστυνομία; και της Εισαγγελικής Αρχής από τη διαδικασία.
• Εμπλοκή και ευθύνη του Τομέα Ψυχικής υγείας (ΤΕΨΥ).
• Απαραίτητη στενή εμπλοκή ίων κοινωνικών υπηρεσιών των Δήμων.
• Απόφαση από διοικητικό όργανο του ΤΕΨΥ με διεπιστημονικότητα (π.χ. ψυχίατρο, νομικό, κοινωνικό λειτουργό).
• Εμπλοκή/επίβλεψη από την Ειδική Επιτροπή Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών.
• Δυνατότητα προσφυγής στα δικαστήρια.

* Αναδημοσίευση από το: mentalhealth-law.blogspot.gr

Φωτογραφία από το: Des maladies mentales considérées sous les rapports médical, hygiénique et médico-légal του Jean-Étienne Esquirol (1838), το οποίο μπορείτε κατεβάσετε εδώ: tome premiere, tome deuxième

Διαβάστε:

α) Ακούσια νοσηλεία - Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων - Η απόφαση στην υπόθεση Καραμανώφ κατά Ελλάδας

β) Συνήγορος του Πολίτη: Αυτεπάγγελτη Έρευνα για την Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών (2007)