Το φάντασμα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα

Από τον Σύλλογο για την Ψυχική Υγεία – Σ.Ο.Ψ.Υ. Πάτρας λάβαμε το κείμενο της ομιλίας του κ. Γιάννη Χαραμίδη, μέλους του Δ.Σ. του Συλλόγου και λήπτη υπηρεσιών ψυχικής υγείας, στο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: "Η Ψυχιατρική στην Κοινότητα" που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών στις 11 και 12 Δεκεμβρίου 2010:

"Στο πνεύμα των Χριστουγέννων που πλησιάζουν έτυχε να δω την Ιστορία του Σκρούντζ και του φαντάσματος των Χριστουγέννων. Επειδή η διάθεσή μου δεν ήταν και η καλύτερη έκανα διάφορους συνειρμούς με αφορμή αυτή τη χριστουγεννιάτικη ιστορία. Θα ευχόμουν δηλαδή να έλθει το φάντασμα της ψυχικής υγείας στον ύπνο των επαγγελματιών ψυχικής υγείας (ψυχιάτρων, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, νοσηλευτών) και να τους βοηθήσει έστω και στο όνειρό τους να μπουν στη θέση των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας ή μάλλον για την ελληνική πραγματικότητα των πελατών. Θα ΄θελα να νιώσουν την απόγνωση που νιώθουμε, όταν ζητάμε ραντεβού και αυτό δίνεται μετά από κάποιους μήνες λες και το πρόβλημα μπορεί να περιμένει. Θα ΄θελα να νιώσουν στο πετσί τους αυτό που ο καθηγητής Στυλιανίδης ονομάζει «κτηνιατρική» περιγράφοντας το δεκάλεπτο θεραπευτικής επικοινωνίας μεταξύ αρρώστου και ψυχιάτρου στα πλαίσια της ψυχοθεραπευτικής φαρμακοθεραπείας. Θα ΄θελα να αισθανθούν την εξωλεκτική επικοινωνία αδιαφορίας και απάθειας που εισπράττουμε απ’ όλο το στελεχιακό δυναμικό της θεραπευτικής ομάδας εμείς οι ψυχιατρικά νοσούντες  περιμένοντας έξω από τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας.

Αν όλα αυτά μπορούσαν να συμβούν τότε θα μπορούσα και εγώ να σας περιγράψω τα συναισθήματα μου και των άλλων φίλων μου για το τι είναι ο ΣΟΨΥ για μας. Είναι το καταφύγιο μας απέναντι σ’ ένα απάνθρωπο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας που δεν μας καταλαβαίνει και δεν λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές μας ανάγκες. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι πρέπει να αισθανόμαστε και ευγνωμοσύνη για το ράντζο της ψυχιατρικής κλινικής, για το δεκάλεπτο της επικοινωνίας με το ψυχίατρο, για τη ψυχοεκπαίδευση με το ψυχολόγο, για την εργασιακή αποκατάσταση με τον κοινωνικό λειτουργό, για την εκπαίδευση στην αυτοφροντίδα από το νοσηλευτή. Στο ΣΟΨΥ λοιπόν μαζευόμαστε και ανάμεσα στα άλλα μοιραζόμαστε και τον πόνο μας, την απογοήτευσή μας, τη λύπη μας και τη χαρά μας για προσωπικές μας στιγμές και νιώθουμε για λίγο άνθρωποι. Αυτό είναι ο ΣΟΨΥ για μας. Μας κάνει να αισθανόμαστε ΑΝΘΡΩΠΟΙ μέσα σ’ ένα κόσμο απάνθρωπο. Είναι και το μόνο που μας έχει απομείνει σ’ ένα κόσμο πραγματικά σκληρό. Αφού μοιραστούμε λοιπόν τα συναισθήματά μας και δώσουμε κουράγιο ο ένας στον άλλο παίρνουμε δύναμη να αντέξουμε το δύσκολο δρόμο μας.

Είναι φορές όμως που λέμε αν δεν υπήρχε ο ΣΟΨΥ στη ζωή μας τι θα γινόμασταν; Θα επαναστατούσαμε εμείς οι στιγματισμένοι; Ποιος θα μας καταλάβαινε; Ευτυχώς ο ΣΟΨΥ υπάρχει και όσο υπάρχει μας στηρίζει, μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε και να στρατευτούμε στην προσπάθειά του να προβάλει ως σύλλογος εκπροσώπησης και των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας τα δίκαια αιτήματά μας για ένα πιο ανθρώπινο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Ωστόσο, αν το φιλοσοφήσει κανείς από μια μεριά καλύτερα που τα πράγματα είναι έτσι. Καλύτερα που είμαστε εμείς από τη μεριά των «πελατών», αλλά έχουμε την ανθρωπιά μας και μπορούμε να μοιραζόμαστε τον πόνο μας. Οπότε κάνοντας μια ευχή στο φάντασμα  των Χριστουγέννων λέω να μην περάσει από το χώρο της ψυχικής υγείας, άλλωστε για να μην είμαι άδικος υπάρχουν και εκεί άνθρωποι που κάνουν ό,τι μπορούν αλλά από μόνοι τους δεν αρκούν για να αλλάξουν μια πραγματικότητα που για εμάς τους λήπτες υπηρεσιών δεν είναι καθόλου ευχάριστη. Ούτως ή άλλως φάντασμα είναι και η ψυχική υγεία στην Ελλάδα φτιαγμένη να εξυπηρετεί αυτούς που εργάζονται και όχι αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη. Καληνύχτα λοιπόν σ’ όλους και εύχομαι το φάντασμα των Χριστουγέννων ας μην ταράξει τον ύπνο και τη μακαριότητα κανενός …"

*Η φωτογραφία είναι από τοπική εφημερίδα και τη βρήκαμε στη σελίδα που διατηρεί ο Σ.Ο.Ψ.Υ. Πάτρας στο facebook