Κινδυνεύει η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Κρήτη

   

Το παράδειγμα της Κρήτης 7 χρόνια μετά το κλείσιμο του ψυχιατρείου έχει ορισμένα χαρακτηριστικά ιδιαίτερα που αξίζει να τα προσέξει κανείς, διότι είναι χρήσιμα για την θεωρία, πέρα από το γεγονός ότι άλλαξαν αποφασιστικά το σύστημα ψυχιατρικής φροντίδας στην Κρήτη. Το παρόν δεν έχει καμιά σχέση με το παρελθόν.

1) 7 χρόνια αφ’ ότου έκλεισε το ψυχιατρείο, στην Κρήτη λειτουργούμε χωρίς ούτε μια κλίνη ψυχιατρείου.

Στην Κρήτη μια ολόκληρη περιφέρεια λειτουργεί χωρίς ούτε ένα κρεβάτι στο ψυχιατρείο. Τούτο σημαίνει ότι η Κρήτη αποτελεί ζωντανό-πρακτικό παράδειγμα ότι η ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο δεν είναι ουτοπία.

2) Στην Κρήτη (έστω μερικώς) λειτουργεί η τομεοποίηση. Τέρμα οι μεταγωγές. Κάθε νομός απαντά στα ψυχιατρικά αιτήματα της περιοχής του, χωρίς παραπομπές, χωρίς μεταγωγές και ταλαιπωρία των ασθενών. Και είναι το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα που λειτουργεί η τομεοποίηση. Διαμορφώνεται έτσι μια άλλη ψυχιατρική κουλτούρα της ευθύνης και όχι της εγκατάλειψης.

3) Στην Κρήτη το ψυχιατρείο δεν έκλεισε διοικητικά, αλλά δημιουργήθηκε ένα δίκτυο στην κοινότητα, το οποίο ασφαλώς πρέπει να συμπληρωθεί, επεκταθεί, ολοκληρωθεί. Οι κλίνες των ‘’εισερχομένων’’ του παλιού ψυχιατρείου, 90 περίπου τον αριθμό, διεσπάρησαν στα γενικά νοσοκομεία της Κρήτης, όπως έπρεπε να γίνει.

4) Οι χρόνιοι του παλιού ψυχιατρείου σήμερα κατοικούν σε ξενώνες, διαμερίσματα, οικοτροφεία. Αυτό το στεγαστικό πλέγμα είναι αλήθεια ότι δημιουργήθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του στα Χανιά, ενώ έπρεπε να δημιουργηθεί σε όλες τις πόλεις της Κρήτης ανάλογα με την εντοπιότητα των εγκλείστων. Είναι δε αυτό το θέμα, ένα σημείο προς διεκδίκηση. Να διασπαρεί το στεγαστικό πλέγμα σε όλη την Κρήτη.

Όλες αυτές οι δομές δεν λειτουργούν αποκαταστασιακά διότι όλοι ξέρουμε ότι η νέα κουλτούρα δεν ‘’αγοράζεται’’ αλλά διαμορφώνεται στην καθημερινή πράξη.

Η νοοτροπία των επαγγελματιών ψυχικής υγείας σήμερα δεν έχει καμιά σχέση με το παρελθόν, αλλά είμαστε ακόμα πολύ μακριά από τις ιδανικές συνθήκες.

5) Στην Κρήτη δεν δημιουργήθηκε ούτε μια ιδιωτική ψυχιατρική κλίνη αυτή την επταετία.

6) Οι Κρήτες δεν φεύγουν από το νησί τους για θεραπεία (έχει ελεγχθεί το θέμα και ερευνητικά) σε ποσοστό μεγαλύτερο, μετά το κλείσιμο του ψυχιατρείου.

Η περίπτωση της Κρήτης, μοναδική περίπτωση στην Ελλάδα και από τις λίγες στον κόσμο ολόκληρο πρέπει να στηριχθεί. Είναι δυνατή μια ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς την συμπλήρωση αυτής της προσπάθειας, για να αποτελέσει η Κρήτη παράδειγμα για όλη την Ελλάδα και όχι μόνο, αφού όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι πραγματικά το μοντέλο δουλεύει εξαιρετικά έρχεται η αιώνια ελληνική παγαποντιά.

Να κοροϊδέψουμε τους κουτόφραγκους, αφού πήραμε τα χρήματα για Κ.815, Ψυχαργώς Α’ και Ψυχαργώς Β’ φάση να ξανανοίξουμε το Άσυλο της Σούδας. Διότι περί αυτού πρόκειται. Ετοιμάζεται ηδη νέος οργανισμός που προβλέπει 20 κλίνες παρά το ότι το ψυχιατρείο εδώ και 7 χρόνια δεν εχει ουτε μία κλίνη, αντί να μεριμνήσει για την ολοκλήρωση του κοινοτικού δικτύου. Αυτό γίνετα αναιτίως, σχεδόν εκδικητικά. Έναντι ποίου; Και γιατι;

Είναι προσβολή για όλους τους επαγγελματίες που δούλεψαν αφοσιωμένα επί 2 δεκαετίες για να εξαλείψουν την Ασυλική βαρβαρότητα στην Κρήτη.

Είναι πραγματική σπατάλη χρημάτων, αφού τόσα χρήματα που δαπανήθηκαν για το κλείσιμο του Ασύλου πηγαίνουν στο βρόντο.

Αλλά είναι και μια άσκεφτη, αδικαιολόγητη επιλογή των φωστήρων του ελληνικού υπουργείου.

Ας το ξανασκεφθούν πριν καταστραφεί ότι έχει με κόπο και ιδρώτα γίνει.

Είναι εγκληματικό. Τώρα που οι έγκλειστοι ζουν μια ελεύθερη φυσική ζωή, ενσωματωμένοι στην κοινότητα να επιστρέψουν στα κάτεργα.

Ξέρουμε τι σημαίνει ελληνικό ψυχιατρείο. Καιάδας πραγματικός.

Ας σταματήσει επιτέλους η ελληνική κουτοπονηριά και ας επικρατήσει έστω για λίγο η λογική. Η Δνση ψυχικής υγείας και το Υπουργείο υγείας πρέπει να ξαναδούν το θέμα. Η περίπτωση της Κρήτης δεν αφορά μόνο την Κρήτη. Αφορά ολους όσους ενδιαφέρονται για μια άλλη ψυχιατρική χωρίς βιαιους εγκλεισμούς και στιγματικές διαγνώσεις. Αφορά ολόκληρο το ψυχιατρικό κίνημα που εδώ και χρόνια ζητά ένα άλλο, πιο ανθρώπινο και πιο θεραπευτικό σύστημα ψυχιατρικής φροντίδας.

Γ. Κοκκινάκος, ψυχίατρος