Με αφορμή τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας στο ΨΝΑ (Δαφνί)

 

Με αφορμή τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας (την επώνυμη καταγγελία για το βασανισμό της κοπέλας που την πήγανε οι δικοί της για νοσηλεία στο «Δαφνί» και την αυτοκτονία μίας άλλης έγκλειστης γυναίκας στο ίδιο ίδρυμα), θα προσπαθήσω, όσο πιο σύντομα και περιεκτικά, να δώσω την άποψη μου. (Είμαι τελειόφοιτος στο τμήμα ψυχολογίας στο ΑΠΘ και έχω επανειλημμένως βιώσει τη βία του συστήματος «ψυχικής υγείας». Όσα ακολουθούν έχουν ξαναειπωθεί αλλά κρίνεται αναγκαίο να επισημανθούν και πάλι. Οι παραπομπές δίνονται για την στήριξη των κειμένων και την περαιτέρω διερεύνηση των θεμάτων).

Η βία της ψυχιατρικής και οι διαστάσεις της: ο βασανισμός των ψυχικά πασχόντων ανθρώπων προβλέπεται, ισχύει και εφαρμόζεται, επιγραμματικά, με τις εξής επώδυνες πρακτικές:

Την φαρμακευτική «θεραπεία» με τις βαριές παρενέργειες της: καταστολή της ψυχικής, σωματικής και διανοητικής λειτουργίας αυτού που υποχρεούται να πάρει τα «ψυχοφάρμακα».

Τον φυσικό εγκλεισμό και την κοινωνική απομόνωση του ψυχικά πάσχοντα ανθρώπου, εντός και εκτός του ψυχιατρείου.

Το δέσιμο με αλυσίδες ή ιμάντες με το ψευδοεπιστημονικό και προπαγανδισμένο ποικιλοτρόπως πρόσχημα της προστασίας του ίδιου και των άλλων από την βίαιη και επικίνδυνη συμπεριφορά του (προβλέπεται, διδάσκεται και επικαλύπτεται με τον όρο «μηχανική καθήλωση»).

Την άκρως επικίνδυνη «θεραπεία» του ηλεκτροσόκ, που ακόμη εφαρμόζεται, παρά την συνήθη κοινή εντύπωση ότι είναι μία μέθοδος που ανήκει στο παρελθόν. Δε μπορώ να γνωρίζω σε ποια ιδρύματα εφαρμόζεται πλέον, πάντως στο πρόσφατο σχετικά παρελθόν (2005) σε ψυχιατρείο που "νοσηλευόμουν" γινόταν σίγουρα και, αργότερα, σε ένα άλλο, κάτι που λεγόταν υπνοθεραπεία στους έγκλειστους που …προσφέρονταν ήταν κοινός τόπος ότι αυτήν ήταν το ηλεκτροσόκ.

Την ετικετοποίηση και τον κοινωνικό στιγματισμό της ανθρώπινης προσωπικότητας με διάφορες ψυχιατρικές διαγνώσεις – ταμπέλες (ψυχωσική συνδρομή, σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη, παρανοϊκή διαταραχή προσωπικότητας και άλλες πολλές).

Η νοσηλεία βιώνεται ως απειλή για όποιον βρίσκεται εκτός ιδρύματος πλέον, το δικαίωμα στην άρνηση της θεραπείας δεν υπάρχει - σε αντίθεση με ότι ισχύει για όλες τις άλλες περιπτώσεις ασθενών και όσοι υφίστανται την ψυχιατρική θεραπεία, παρά το γράμμα του νόμου, δεν είναι καθόλου βέβαιο και στο χέρι τους ότι τους γνωστοποιείται αυτήν (τι φάρμακο, για πόσο διάστημα, για ποιον λόγο και με ποιον σκοπό).

Τα παραπάνω είναι μόνο κάποιες παράμετροι που συνθέτουν την πραγματικότητα του ψυχιατρικού συστήματος, που χρησιμοποιώντας ότι μέσο έχει στη διάθεση του, κυρίως το φόβο, τόσο των πασχόντων, όσο και της κοινωνίας, νομιμοποιείται "ηθικά" η αποστέρηση κάθε ανθρώπινου χαρακτηριστικού και κάθε δικαιώματος από τους ψυχικά πάσχοντες …κάτι που σημαίνει τη δυνατότητα αυτή για τον καθένα από μας.

Ο σκοπός – ο επιθυμητός προσανατολισμός:

Τελικός: να αναιρέσουμε την ψυχιατρική βία, όλο το ψυχιατρικό σύστημα, δηλαδή,

στη βάση του.

σε άμεσο χρόνο: οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας να είναι αντικείμενο διαχείρισης των ίδιων των χρηστών – ληπτών και των οικογενειών τους, δηλαδή όλων των πολιτών, αν αναλογιστεί κανείς ότι 1 στους 4 ανθρώπους αναγκάζεται να έρθει κάποια στιγμή σε επαφή με το σύστημα ψυχικής υγείας.

σε βάσεις: σεβασμού – αξιοπρέπειας – ελευθερίας – ανοιχτού διαλόγου με αναφαίρετο κάθε ανθρώπινο δικαίωμα του ανθρώπου που πάσχει και δε χρειάζεται ακόμη ένα φορτίο (τη βαρβαρότητα του ψυχιατρικού συστήματος) αλλά ουσιαστική φροντίδα, με ότι σημαίνει αυτή.

Οι προτάσεις: μέσω συλλογικής δράσης και συντονισμού όλων όσων διαθέτουν εικόνα του συστήματος ψυχικής υγείας να πραγματοποιηθούν ανοιχτές εκδηλώσεις με άξονες:

1. Την πληροφόρηση των ανθρώπων για την πραγματικότητα του συστήματος «ψυχικής υγείας»

2. Την ευαισθητοποίηση προς τον ψυχικά πάσχοντα άνθρωπο

3. Την καλλιέργεια του ανοιχτού διαλόγου για να συνειδητοποιούμε τι σημαίνει η ισχύουσα ψυχιατρική πραγματικότητα, ποιες είναι οι διαστάσεις της και τι προεκτάσεις μπορεί να πάρει σε προσωπικό και σε προσωπικό κοινωνικό επίπεδο,

Η πρόταση είναι να ανασύρουμε και να καλλιεργήσουμε την ανθρωπιά μας, που δείχνει να εξαφανίζεται, και οι έγκλειστοι στα ψυχιατρεία συνάνθρωποι μας είναι ένα από τα τρομακτικότερα σημάδια γι’ αυτό

Οι πρακτικές και οι τρόποι δεν μπορεί παρά να βρεθούνε, όταν θελήσουμε να διαθέσουμε έστω λίγη από την ώρα μας.

[ιστοσελίδες με ενδιαφέροντα περιεχόμενα για την ψυχική υγεία]

• MFI Wins Human Rights in Mental Health — MFIPortal 
• psi-action 
• για μια κριτική και ριζοσπαστική ψυχολογία 
• ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ: Ψ.Ν.Α. - "Δαφνί" - Η προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και η διαφύλαξη των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων
• Πανελλαδική Συσπείρωση για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση 
• Πανελλήνια Επιτροπή (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής 
• Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο Χώρο της Ψυχικής Υγείας - Hellenic Observatory For Rights In The Field Of Mental Health

Παναγιώτης Μπιτούλης 24/6/2014