Μια παράσταση για τον εγκλεισμό στο άσυλο

"Πουθενά αλλού το αίσθημα της ερημιάς, της απομονώσεως, δεν είνε τόσο οδυνηρά καταθλιπτικόν όσο εις το άσυλο των παραφρόνων. Ο,τι χαρακτηρίζει την τρέλλαν είνε ένας απόλυτος και αθώος εγωισμός που αιχμαλωτίζει αδιέξοδα την ψυχήν μέσα εις τον ίλιγγον των υποκειμενικών παραισθήσεών της. Καμμιά επικοινωνία με την πραγματικότητα, καμμιά επαφή με τους "άλλους", κανένας τρόπος συνεννοήσεως μεταξύ του ενός και του άλλου τρελλού". Ρώμος Φιλύρας

"Έχουν γραφτεί πολλά έργα για την τρέλα και τη ζωή σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα. Ο κλειστός χώρος και η προβολή των ιδιαιτεροτήτων του ατόμου σε μια υπερβολική έκφραση είναι συστατικά που συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας θεατρικής πραγματικότητας. Βασικά ζητήματα που αποτελούν τη φιλοσοφική αναζήτηση του ατόμου, σχετικά με την κανονικότητα των συμπεριφορών και των μοντέλων που οριοθετεί η κοινωνία και μέσα στα οποία καλούμαστε να ζήσουμε, αλλά και σχετικά με την προσωπική ελευθερία, με τη ματαιότητα ή τη σπουδαιότητα του προορισμού μας, στην περίπτωση ενός ψυχικά διαταραγμένου βγαίνουν στην επιφάνεια.

Σαν να έπεσε μια πέτρα στα ήρεμα νερά. «Ξαφνικά όλοι ταράζονται. Σαν σε πρόσταγμα», όπως περιγράφει και ο Φιλύρας ένα ξέσπασμα στο θάλαμο των μανιακών. Εκεί βλέπουμε όχι αυτό που είμαστε αλλά αυτό που θέλαμε να γίνουμε. Όνειρα, φαντασιώσεις, μεγαλομανείς τάσεις, μετατρέπουν απλοϊκούς ανθρώπους σε θεούς, βασιλιάδες, αυτοκράτορες, πάμπλουτους επιχειρηματίες, στρατηγούς, εφευρέτες και σε όποια άλλη ιδιότητα δοξάστηκε στο πέρασμα των χρόνων.

Αυτό που δεν πετυχαίνει κανείς στη μίζερη ζωή του, το καταφέρνει η τρέλα, αυτή η απόλυτη, η θεία ελευθερία. Το κείμενο του Ρώμου Φιλύρα με συγκλόνισε. Δυσκολεύτηκα πολύ να το διαβάσω. Κάθε του φράση ήταν κι ένα σφίξιμο στο στομάχι. Τη μια ήθελα να βάλω τα γέλια και την άλλη τα κλάματα. Αν είμαστε όνειρα και κανένας δε μας έχει ονειρευτεί; Αν από όσους αγαπήσαμε δε μας θυμάται κανείς; « Γιατί αλήθεια τι μου γλυκοπικρογίνεστε εσείς που γνώρισα απ' έξω; Ήρθε κανείς σας να μου φέρει τη ζέστα της ματιάς σας, όπου τρεμοσβήνει το άγιο φως του λογικού;».

Η μοναξιά, η εγκατάλειψη, η ανυπαρξία, η έλλειψη αγάπης, έρωτα, όλη η τραγική ειρωνεία της ανθρώπινης ύπαρξης, κλεισμένη μέσα σε λίγες σελίδες. Από τα πιο δύσκολα κείμενα. Πρώτον γιατί δεν γράφτηκε για να γίνει θέατρο και δεύτερο γιατί έπρεπε να βρεθεί τρόπος να μην κουράσει, αφού αυτό είναι ένα σταθερό ζήτημα, όταν πρόκειται για μονόλογο.

Στο πρώτο βοήθησε η διασκευή του Αντώνη Παπαϊωάννου που κράτησε και προέβαλε τα αμιγώς θεατρικά στοιχεία του κειμένου και στο δεύτερο ο Πέτρος Ξεκούκης, ένας ηθοποιός που με την πλαστικότητα των κινήσεών του και την αυθεντική θεατρική του έκφραση, μας κάνει να γνωρίσουμε καλύτερα τον Φιλύρα, να τον αγαπήσουμε και να μιλήσουμε για αυτόν."

Αυτά έγραψε η Τόνια Σταυροπούλου που σκηνοθέτησε τη θεατρική παράσταση “Ο χορός των επίπλων”, η οποία έχει βασιστεί στο αυτοβιογραφικό κείμενο του Ρώμου Φιλύρα “Η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον”. Σε αυτό το ίδρυμα έζησε ο ποιητής και δημοσιογράφος Ρώμος Φιλύρας (ψευδώνυμο του Ιωάννη Οικονομόπουλου), από το 1927 μέχρι τον θάνατό του (1942).

Την παράσταση παρουσιάζει η αστική μη κερδοσκοπική εταιρία “Θέατρο Τεχνοδιάσταση” στην αίθουσα τέχνης "ΑΡΤΙ" (Ηπείρου 41), κάθε Δευτέρα και Τρίτη (ώρα 21:00), μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου.

Για τον Ρώμο Φιλύρα θα βρείτε αποσπάσματα κειμένων, πληροφορίες και σχετικούς συνδέσμους στο aikaterinitempeli's weblog (δείτε: 1, 2, 3).