Η ομιλία του υπουργού Υγείας Ανδρέα Λοβέρδου για την ψυχική υγεία

 

Η ομιλία του Υπουργού Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Ανδρέα Λοβέρδου, στη Θεσσαλονίκη (και λίγα σχόλια).

Η πολιτική για την ψυχική υγεία


I. Εισαγωγή

Τα τελευταία 20 περίπου χρόνια στον τομέα της ψυχικής υγείας έχουν γίνει πολλά και σοβαρά βήματα για την αλλαγή του προτύπου παροχής των σχετικών υπηρεσιών: για την κατάργηση του αναχρονιστικού και αντιθεραπευτικού ασύλου – ψυχιατρείου και τη δημιουργία σύγχρονων και αποτελεσματικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Έχουν καταγραφεί, όμως, και πολλές καθυστερήσεις, ατολμίες, υπαναχωρήσεις. Έχουν καταγραφεί –ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια- σοβαρά προβλήματα, που ως γνωστό οδήγησαν, τον Απρίλιο του 2009, σε ιδιότυπη επιτήρηση της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σήμερα, για το Υπουργείο Υγείας η ψυχική υγεία αποτελεί σταθερή προτεραιότητα. Η διαρθρωτική αλλαγή στο πεδίο της ψυχικής υγείας, που αποτέλεσε και αποτελεί πολιτική πρωτοβουλία των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, έχει και πάλι τεθεί σε κίνηση.

Η λειτουργία ενός σύγχρονου συστήματος ψυχιατρικής φροντίδας και ο σεβασμός στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας παραμένουν και σήμερα οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές, όπως άλλωστε και στην εκκίνηση του φιλόδοξου αυτού προγράμματος αλλαγών, πριν από είκοσι και πλέον έτη. Σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα κατάλοιπα του προβλήματος, καθώς και τα σύγχρονα προβλήματα. Έχουμε, όμως επιπλέον να αντιμετωπίσουμε και ορισμένες πρόσθετες δυσκολίες. Η οικονομική κρίση, η εργασιακή ανασφάλεια, η πτώση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, το καθημερινό άγχος και η αβεβαιότητα αποτελούν σοβαρούς παράγοντες που επιβαρύνουν την ψυχική υγεία. Και σε αυτά τα προβλήματα καλούμαστε να απαντήσουμε έγκαιρα και με αυξημένη ευθύνη. Έτσι, με προσεκτικά αλλά σταθερά βήματα ανασυντάσσουμε τη λειτουργία του εθνικού συστήματος παροχής υπηρεσιών ψυχιατρικής φροντίδας και αρχίζουμε να εδραιώνουμε και να διευρύνουμε τα επιτεύγματα που έχουν έως τώρα καταγραφεί.

ΙΙ. Οι ασκούμενες πολιτικές

α) Αρχικά αντιμετωπίσαμε την ιδιότυπη επιτήρηση του Υπουργείου Υγείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως αποτυπώθηκε στο Σύμφωνο Spidla – Αβραμόπουλου, το 2009. Οι καθυστερήσεις και οι παλινωδίες τερματίστηκαν και οι δεσμεύσεις του Υπουργείου έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επανασχεδιάσθηκαν και τηρούνται επ’ ωφελεία της χώρας.

β) Εν μέσω τεραστίων δημοσιονομικών προβλημάτων εξασφαλίσθηκε και για το 2009 και για το 2010 στο ακέραιο η χρηματοδότηση των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, ενώ στον προϋπολογισμό του 2011 –για πρώτη φορά- εγγράψαμε το σύνολο των απαιτούμενων πόρων.

γ) Θεσμοθετήθηκε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα διοικητικής και διαχειριστικής παρακολούθησης των οικονομικών των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, το οποίο ήδη έχει αρχίσει να αποδίδει αποτελέσματα.

δ) Συγκροτήθηκε πρόσφατα ειδική Επιτροπή για την αναθεώρηση του εθνικού επιχειρησιακού προγράμματος “Ψυχαργώς”, (δεκαετία 2011-2020). Το νέο στρατηγικό επιχειρησιακό σχέδιο θα στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών ψυχικής υγείας του πληθυσμού της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις. Θα λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες με μια ολιστική φιλοσοφία: πρόληψη – αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας – προαγωγή της ψυχικής υγείας και της ευημερίας των πολιτών. Το νέο στρατηγικό επιχειρησιακό σχέδιο «Ψυχαργώς 2011-2020» θα τεθεί σε ευρεία δημόσια διαβούλευση και θα αποτελεί το πλαίσιο αναφοράς της ψυχικής υγείας για την επόμενη δεκαετία. Θεμέλιο της αναθεώρησης του προγράμματος «Ψυχαργώς» αποτελούν οι κοινά –πλέον- αποδεκτές αρχές της κοινοτικής ψυχιατρικής φροντίδας, της τομεοποίησης και του σεβασμού των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.

ε) Έχει ολοκληρωθεί (και έχει πάρει τη μορφή Υπουργικών Αποφάσεων για έγκριση από άποψη σκοπιμότητας) το πρώτο και βασικότερο τμήμα των έργων που θα κατασκευαστούν τα επόμενα χρόνια και τα οποία θα χρηματοδοτηθούν από πόρους του ΕΣΠΑ, ειδικά προσανατολισμένους στην ψυχική υγεία. Για πρώτη φορά, έπειτα από την απόλυτη αδράνεια των τελευταίων χρόνων, ενεργοποιείται στοχευμένα πλέον το ΕΣΠΑ. Ο 1ος στρατηγικός στόχος (έως το 2013) αφορά πενήντα έργα. Τα 11 είναι ψυχιατρικά τμήματα σε γενικά νοσοκομεία, τα τρία είναι παιδοψυχιατρικά σε γενικά νοσοκομεία, τριάντα έξι κέντρα ψυχικής υγείας. Από αυτά στη Θεσσαλονίκη και γενικότερα στη Βόρεια Ελλάδα είναι τα εξής:

Δύο ψυχιατρικά τμήματα στην Αν.Μακεδονία – Θράκη (Δράμα, Κομοτηνή)
Τρία στη Δυτική Μακεδονία (Φλώρινα, Καστοριά, Γρεβενά)
Δύο στην Κεντρική Μακεδονία (Γ.Ν.Θ. «Γεννηματάς», Κατερίνη)
Δύο Κέντρα Ψυχικής Υγείας στην Κεντρική Μακεδονία

Με τις δρομολογημένες ήδη διαδικασίες στοχεύεται ο πλήρης μετασχηματισμός των ψυχιατρικών ασύλων και η μεταφορά των πόρων από το “άσυλο” στις κοινοτικά προσανατολισμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, σε μια συναινετική ταύτιση της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας της χώρας μας.

στ) Παρά την επιβαρυμένη κατάσταση στο χώρο της οικονομίας και της δημοσιονομικής πολιτικής, το Υπουργείο Υγείας και η κυβέρνηση της χώρας επεξεργάζονται ρηξικέλευθες λύσεις για την αύξηση και τη βελτίωση του απασχολούμενου προσωπικού στον τομέα της ψυχικής υγείας και τη στελέχωση των λειτουργούντων ήδη, αλλά και των νέων υπηρεσιών που σχεδιάζονται. Ήδη έχω δώσει προσανατολισμό να προβλεφθεί προσωπικό για τις μονάδες ψυχικής υγείας (μονάδες υγείας και προνοιακές). Παράλληλα, σχεδιάζεται προσεκτικά και η βελτίωση των γνώσεων και επαγγελματικών δεξιοτήτων του ήδη απασχολούμενου προσωπικού, μέσα από προγράμματα δια βίου επαγγελματικής κατάρτισής του. Εδώ να προσεχθεί το εξής: καλώς ή κακώς σε μεγάλο βαθμό τα προγράμματα αυτά εξαρτώνται και από την ολοκλήρωση των έργων κατασκευής. Γι’ αυτό ακριβώς το κατασκευαστικό κομμάτι πρέπει να ολοκληρωθεί τάχιστα. Περίπου 300 εκατομμύρια προγραμμάτων βελτίωσης των γνώσεων και του προσωπικού παραμένουν αναξιοποίητα. Οι ευκαιρίες που μας παρέχουν για μια ακόμη φορά οι πόροι του ΕΣΠΑ δίνουν τη δυνατότητα στο Υπουργείο να ασκήσει μια επί της ουσίας δυναμική πολιτική στον τομέα της ψυχικής υγείας. Προσπαθούμε μέσα από τη σύγχρονη επιστημονική γνώση, την εμπειρία που έχει αποκτηθεί, αλλά και μέσα από τη ηθική και τη δεοντολογία, να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε πολιτικές που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών, είναι σύνθετες και όχι γραμμικές, είναι πολιτικά και πολιτισμικά προσαρμοσμένες στις σύγχρονες απαιτήσεις.

ζ) Μεγάλο μέρος των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων του Υπουργείου Υγείας αφορούν στη διαρκή προσπάθεια για την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και του “στίγματος” που συνοδεύουν την ψυχική αρρώστια.

η) Σε συνεργασία με άλλα συναρμόδια Υπουργεία, πρέπει να προσπαθήσουμε  να αναδείξουμε “κοινούς τόπους” για παρεμβάσεις που απαιτούνται:
- ανάπτυξη κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την εργασιακή ένταξη των ψυχικά ασθενών, μέσω των Κοινωνικών Συνεταιρισμών της ψυχικής υγείας (υπουργείο Εργασίας),
- αντιμετώπιση της ψυχιατρικής φροντίδας εγκλείστων σε σωφρονιστικά καταστήματα (υπουργείο Δικαιοσύνης),
- συνεργασία για αναβάθμιση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, για τα προσόντα των επαγγελματιών ψυχικής υγείας στο εθνικό σύστημα εκπαίδευσης (υπουργείο Παιδείας),
- κοινές δράσεις με την αυτοδιοίκηση και την αστυνομία (υπουργεία Εσωτερικών, Προστασίας του πολίτη)
- σύγχρονες απαντήσεις στα προβλήματα των προσφύγων και των μεταναστών κ.α. (υπουργεία Εσωτερικών, Εργασίας)
- συνεργασία για την αξιοποίηση των ψυχιατρικών τμημάτων των στρατιωτικών νοσοκομείων (υπουργείο Εθνικής Άμυνας).

Τα προηγούμενα χρόνια έγινε μια προσπάθεια να κλείσουν πέντε ψυχιατρεία – άσυλα. Η προσπάθεια ήταν ημιτελής. Με τολμηρές και άμεσες κινήσεις θα ολοκληρωθεί σύντομα το κλείσιμο των ψυχιατρείων αυτών. Και συγκεκριμένα: στα Χανιά απαιτείται η τυπική κατάργηση, αφού η μονάδα έχει αδειάσει απολύτως. Στην Κέρκυρα και στην Κατερίνη δεν υπάρχουν έγκλειστοι ασθενείς. Θα κηρύξουμε και εδώ και τυπικά την πλήρη κατάργηση. Πρέπει γρήγορα να αποασυλοποιήσουμε την Τρίπολη, όπου παραμένουν ακόμη 10-12 ασθενείς και το Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο της Ραφήνας (Νταού Πεντέλης), για να τερματιστεί οριστικά αυτή η «ντροπή» της σύγχρονης Ελλάδας να στοιβάζονται –δήθεν για νοσηλεία- μικρά παιδιά και να μένουν εκεί, αθεράπευτα και σε απαράδεκτες συνθήκες, για πάνω από είκοσι και τριάντα χρόνια.  Έως το 2015 στοχεύουμε να κλείσουν και τα υπόλοιπα τέσσερα ψυχιατρεία (Δρομοκαΐτειο, Δαφνί, της Θεσσαλονίκης και της Λέρου). Αντί των ψυχιατρείων – ασύλων δημιουργούνται υπηρεσίες ψυχικής υγείας και αποκατάστασης στα Γενικά Νοσοκομεία, ιδιαίτερα στα Νοσοκομεία Παιδιών και Εφήβων.

θ) Η πολιτική μας για το παιδί και τον έφηβο που αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικών διαταραχών τίθεται σε άμεση –κορυφαία- προτεραιότητα. Να δώσω εδώ ένα παράδειγμα: λειτουργούν σήμερα ορισμένα (όχι αρκετά είναι η αλήθεια, π.χ. τρία στη Θεσσαλονίκη και έξι στην Αθήνα) πρωτοβάθμια Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα για παιδιά και έφηβους με προβλήματα ψυχικής υγείας. Τα περισσότερα απ’  αυτά λειτουργούν μόνο πρωινές ώρες. Έτσι το παιδί θα χάσει το σχολείο του κι ο γονιός που το συνοδεύει την εργασία του. Αυτό πρέπει να τερματιστεί και θα τερματιστεί αμέσως. Είναι για μας φανερό, πως με τη δημιουργία  και την ορθολογική λειτουργία υπηρεσιών για παιδιά και έφηβους, αφενός παρεμβαίνουμε σε προβλήματα ψυχικών διαταραχών σε πρώιμο στάδιο, όπου τα θεραπευτικά αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά, και αφετέρου εξοικονομούμε υπηρεσίες για ενήλικες στο μέλλον. Και δεν εξοικονομούμε μόνο υπηρεσίες ψυχικής υγείας, αλλά και υπηρεσίες προστασίας του πολίτη, δικαιοσύνης, φύλαξης κ.λπ. Το σημαντικότερο: το νεαρό άτομο στις περισσότερες των περιπτώσεων θα παραμείνει ενεργός πολίτης και δεν θα μετατραπεί σε «καταναλωτή» υπηρεσιών και φαρμάκων.

Επίλογος: Ψυχική υγεία και οικονομική κρίση

Τελευταία καλούμαστε όλοι να αντιμετωπίσουμε δυσάρεστα δεδομένα στην κοινωνική και οικονομική μας καθημερινότητα. Οικονομική κρίση, αυξημένη ανεργία, εργασιακή ανασφάλεια, απώλεια εισοδημάτων και βιοτικού επιπέδου, αβεβαιότητα και ανασφάλεια. Καταστάσεις που –εκτός των άλλων- δημιουργούν και έντονα στοιχεία θλίψης και άγχους, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να πυροδοτήσουν σοβαρές ψυχικές δυσκολίες ή να επιδεινώσουν ένα βεβαρημένο άτομο. Οι επιστήμονες διεθνώς παραδέχονται ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης αυξάνονται τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, κατάχρησης ουσιών και αλκοόλ και ενδοοικογενειακής βίας.

Η νέα αυτή πραγματικότητα επιβάλλει σ’ ένα σύγχρονο κράτος να λάβει πρόσθετα μέτρα για να αντιμετωπίσει δυσάρεστες καταστάσεις και δυσκολίες.

Το Υπουργείο έχει ήδη επεξεργαστεί μια σειρά παρεμβάσεων που θα δώσει τις ευκαιρίες να υποστηριχθούν οι πολίτες αυτής της χώρας:

- Με τις νέες υπηρεσίες που σχεδιάζονται και θα δημιουργηθούν,
- Με πρόσθετο εξειδικευμένο δυναμικό σε δομές που λειτουργούν ήδη,
- Με τη δημιουργία τηλεφωνικών γραμμών θεραπευτικής και υποστηρικτικής βοήθειας,
- Με τη δημιουργία ομάδων επιτόπιας υποστήριξης (ως κινητές μονάδες), που θα παρεμβαίνουν εναλλακτικά στην ενδονοσοκομειακή φροντίδα
- Με δράσεις ενημέρωσης του κοινού, και
- Με ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης κρίσεων, που επεξεργαζόμαστε, ώστε να δημιουργήσουμε μια προστατευτική ασπίδα στα προβλήματα της οικονομικής κρίσης και στα αδιέξοδα που αυτή οδηγεί.

Σχόλια:

Καταρχάς, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ομιλία ήταν κάπως ...εκτός θέματος. Ο κ. Λοβέρδος μίλησε για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην επιστημονική ημερίδα με θέμα “Από το Μαιευτήριο στο Ίδρυμα” στις 16 Δεκεμβρίου 2010.  Σκοπός της ημερίδας ήταν “να παρουσιαστούν θέματα για την πορεία και την εξέλιξη των ανθρώπων με αναπηρία στη ζωή των οποίων ο επόμενος σταθμός μετά το μαιευτήριο είναι το ίδρυμα και για αρκετά από αυτά, ακόμη και όταν ενηλικιωθούν”. Περιμέναμε, λοιπόν, να ακούσουμε από τον υπουργό λίγα λόγια για τα προνοιακά ιδρύματα και για τους περίπου 6.000 ανθρώπους, από τους οποίους το 30% είναι παιδιά, έφηβοι και νέοι, που «περιθάλπονται» σε δημόσια ή ιδιωτικά ιδρύματα κλειστής περίθαλψης. Οι τραγικές συνθήκες που επικρατούν στα συγκεκριμένα ιδρύματα είναι γνωστές (1,2,3).

Από την άλλη, ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος αναφέρθηκε στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση για πρώτη φορά, αν δεν κάνουμε λάθος, από τότε που ανέλαβε το υπουργείο Υγείας. Η ομιλία έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου Υγείας και στην προσωπική του ιστοσελίδα, αλλά επειδή στο παρελθόν έχουν “εξαφανιστεί” ομιλίες (από την ιστοσελίδα του υπουργείου) την αναρτούμε και στο psi-action.

Θα προσπεράσουμε κάποιες φράσεις όπως: “κατάργηση του αναχρονιστικού και αντιθεραπευτικού ασύλου – ψυχιατρείου”, “δημιουργία σύγχρονων και αποτελεσματικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας”, “σεβασμός στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα”, όχι γιατί δεν μας αρέσουν αλλά γιατί κοντεύουν να χάσουν το νόημά τους, και θα σχολιάσουμε λίγα σημεία της ομιλίας:

Αν στα τελευταία χρόνια, που καταγράφονται σοβαρά προβλήματα, ο κ. Λοβέρδος συμπεριλαμβάνει και τη θητεία των κυριών Ξενογιαννακοπούλου - Γεννηματά στο υπουργείο Υγείας, θα συμφωνήσουμε μαζί του. Δεν είναι, βέβαια, σαφές τι εννοεί και μάλλον όχι τυχαία.

Επίσης, ο κ. Λοβέρδος αναφέρει ότι οι αλλαγές στο χώρο της ψυχικής υγείας αποτέλεσαν  πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ, πριν από είκοσι και πλέον έτη, αλλά ξεχνά ή αγνοεί ή παραλείπει τους λόγους που ξεκίνησαν αυτές οι αλλαγές. Δηλαδή, δεν μπορούμε να ονομάζουμε “πολιτική πρωτοβουλία των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ”

- ούτε την αρχή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στα μέσα της δεκαετίας του '80, η οποία επιβλήθηκε στη χώρα μας από την Ε.Ε. μετά το σκάνδαλο της Λέρου,

- ούτε τις προσπάθειες για την αποασυλοποίηση που έγιναν (όπως έγιναν) στις αρχές της δεκαετίας του '90 υπό την απειλή της διακοπής των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων, μετά από μια πενταετία αδράνειας της χώρας μας,

- ούτε την ανάπτυξη εκατοντάδων κοινοτικών δομών, κατά τη διάρκεια του προγράμματος “Ψυχαργώς”, που έγινε χωρίς σχεδιασμό-αξιολόγηση-έλεγχο, με αποτέλεσμα να εξαρτάται η λειτουργία και η βιωσιμότητά τους από τις διαθέσεις της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου,

- ούτε το γεγονός ότι η χώρα μας υποχρεώνεται να συνεχίσει την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και πάλι υπό την επιτήρηση της Ε.Ε. (εικοσιπέντε χρόνια μετά την έναρξή της), εξαιτίας της εγκατάλειψής της από την κυβέρνηση της Ν.Δ. και της αδιαφορίας του ΠΑΣΟΚ για την τύχη των δομών ψυχικής υγείας μετά το πέρας των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων (ελπίζουμε αυτή τη φορά ο κ. Λοβέρδος να σκεφτεί τι θα απογίνουν οι “διαρθρωτικές αλλαγές”  μετά το ΕΣΠΑ).

Για τις “ασκούμενες πολιτικές”:

α) Το 2010 (έτος διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ) είναι προφανές ότι δεν τηρήθηκε το σύμφωνο Spidla – Αβραμόπουλου και γι' αυτό το λόγο υπήρξαν νέες αντιδράσεις από την Ε.Ε. Θυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο που μας πέρασε ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. κ. A. Cecilio ανέφερε ότι το ελληνικό Κράτος έχει πετάξει το Σύμφωνο στον κάλαθο των αχρήστων! Οι κυρίες Ξενογιαννακοπούλου – Γεννηματά με τα γνωστά επικοινωνιακά παιγνίδια άφησαν την ψυχική υγεία όπως την ανέλαβαν . Αν ο νέος υπουργός έχει σκοπό να τηρήσει το Σύμφωνο, θα δούμε τα αποτελέσματα το νέο έτος (έως τότε θα μπορούσε να αποφεύγει τον αόριστο χρόνο).

β) Είναι αλήθεια ότι για πρώτη φορά μετά από τρία-τέσσερα χρόνια, και λίγο πριν το κλείσιμο του έτους, καταβλήθηκαν (σχεδόν όλα) τα οφειλόμενα στους φορείς  και τα δεδουλευμένα στους εργαζόμενους των Μονάδων Ψυχικής Υγείας. Επίσης, στον προϋπολογισμό του 2011 εγγράφηκαν (σχεδόν όλοι) οι απαιτούμενοι πόροι.  

γ) Δεν γνωρίζουμε ποιο είναι το “σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα διοικητικής και διαχειριστικής παρακολούθησης των οικονομικών των Μονάδων Ψυχικής Υγείας”. Γνωρίζουμε μόνο ότι οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα έντυπο έκθεσης προϋπολογισμού, πριν από δυο-τρεις μήνες. Αν κάτι τόσο απλό ήταν αρκετό για τη διοικητική και διαχειριστική παρακολούθησή τους, είναι άξιο απορίας γιατί δεν εφαρμοζόταν τόσα χρόνια.

δ) Για την επιτροπή (ομάδα εργασίας) αναθεώρησης του προγράμματος “Ψυχαργώς”, δεν μπορούμε να πούμε πολλά γιατί ακόμα δεν λειτούργησε. Προς το παρόν, υπενθυμίζουμε τις σχετικές επιστολές που επισημαίνουν, μεταξύ πολλών άλλων, την απουσία των χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των συλλόγων οικογενειών από την επιτροπή (περισσότερα εδώ).

ε) Εδώ ο υπουργός αναφέρεται στα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από πόρους του ΕΣΠΑ: Λειτουργία ψυχιατρικών τμημάτων στα γενικά νοσοκομεία και κέντρων ψυχικής υγείας, μετασχηματισμός των ψυχιατρικών ασύλων,  κοινοτικός προσανατολισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Όλα αυτά, δηλαδή, που ακούμε τα τελευταία είκοσι χρόνια και δεν τα βλέπουμε. Ευχόμαστε να τα δούμε και κυρίως να τα δούμε να λειτουργούν (και μετά το πέρας των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων).

στ) Ρηξικέλευθες λύσεις για την αύξηση του προσωπικού στον τομέα της ψυχικής υγείας (εννοεί προσλήψεις; ή έχουν βρεθεί άλλοι τρόποι “πολλαπλασιασμού” του προσωπικού;). Προγράμματα δια βίου επαγγελματικής κατάρτισής, τα οποία όμως εξαρτώνται από την ολοκλήρωση των έργων κατασκευής (;). Χαμένοι στη μετάφραση.

ζ) Προσπάθεια για την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και του “στίγματος”. Πως θα γίνει; Δεν μας είπε ο υπουργός, αλλά το λένε όλοι οι υπουργοί και δεν θα μπορούσε να λείπει από την ομιλία.

η) Επιγραμματικά αναφέρονται οι παρεμβάσεις σε συνεργασία με άλλα υπουργεία. Περιμένουμε λεπτομέρειες. Γιατί, για παράδειγμα, πως να καταλάβουμε τι εννοεί με τις "σύγχρονες απαντήσεις στα προβλήματα των προσφύγων και των μεταναστών κ.α", αν δεν μας πει ποιες είναι οι σύγχρονες απαντήσεις.

Επίσης, εδώ έχουμε πάλι το κλείσιμο των ψυχιατρείων και μάλιστα “με τολμηρές και άμεσες κινήσεις”. Ελπίζουμε να το δούμε, έστω και μετά από τριάντα χρόνια ψυχιατρικής μεταρρύθμισης (γιατί τόσα θα είναι το 2015) και εντωμεταξύ θα έχει αναπτυχθεί και το κατάλληλο δίκτυο κοινοτικών υπηρεσιών που θα αντικαταστήσει τα ψυχιατρεία που θα κλείσουν; 

θ) Επιτέλους, το παιδί και ο έφηβος σε  “άμεση –κορυφαία- προτεραιότητα”.  Όμως, θα θέλαμε να ακούσουμε κάτι περισσότερο από το ότι δεν θα λειτουργούν μόνο πρωινές ώρες οι ελάχιστες υπηρεσίες που υπάρχουν.

Σε γενικές γραμμές, από μια ομιλία υπουργού για την ψυχική υγεία δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε περισσότερα. Σε μια περίοδο που οι ανάγκες για υπηρεσίες ψυχικής υγείας αυξάνονται, ενώ οι δομές πρόνοιας και ψυχικής υγείας καταρρέουν, ο κ. Λοβέρδος δηλώνει ότι η ψυχική υγεία αποτελεί σταθερή προτεραιότητα και (ξανα)ανακαλύπτει τους στόχους της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Πιστεύουμε ότι σύντομα θα φανεί αν τα παραπάνω λόγια θα γίνουν έργα και με ποιον τρόπο. Τα περιθώρια για υποσχέσεις χωρίς αντίκρυσμα έχουν μειωθεί, το ίδιο και η ανοχή των πολιτών, οι οποίοι πλήττονται από τα μέτρα της κυβέρνησης για την έξοδο από μια κρίση που σε μεγάλο βαθμό η ίδια προκάλεσε.

Καλές γιορτές 

Επιστολή διαμαρτυρίας του Διευθυντή Ιατρικής Υπηρεσίας του Δρομοκαϊτείου

Ο κ. Θεμ. Χαμογεωργάκης, ψυχίατρος, Διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής “Δρομοκαΐτειο”, μας έστειλε την παρακάτω επιστολή που απευθύνεται στην Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΨΕ), η οποία διαβίβασε στο “Δρομοκαΐτειο” τις πρόσφατες καταγγελίες.

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ

ΑΡ.ΠΡΩΤ.:834                                                                   
Χαϊδάρι     6/12/2010

ΠΡΟΣ:
Την Ελληνική  Ψυχιατρική Εταιρεία

Απαντώντας στο έγγραφό σας σχετικά με το θέμα που έχει δημιουργηθεί τελευταία και αφορά το Ψ.Ν.Α. <<ΔΡΟΜΟΚΑΙΤΕΙΟ>> και τα όσα δυσφημιστικά και κατάφορα άδικα για την εικόνα του διακινούνται, σας γνωρίζω τα εξής:

Σαν Διευθυντής ιατρικής Υπηρεσίας αλλά και σαν εργαζόμενος στο Νοσοκομείο 30 χρόνια και έχοντας βιώσει την όποια μεταρρύθμιση και μετεξέλιξη αυτό το διάστημα, αισθάνομαι θλίψη, αγανάκτηση και θυμό και πιστεύω ότι διερμηνεύω τα αισθήματα της πλειοψηφίας των εργαζομένων, γιατί, κάποιες διενέξεις και αντιδικίες εξελίχθηκαν τελικά σε κακοήθειες, τραυματίζοντας βάναυσα την εικόνα του Νοσοκομείου και προσβάλλοντας τους εργαζομένους αλλά και τους ασθενείς τους οποίους υποτίθεται βοηθούν και προστατεύουν με αυτές τις ενέργειες;

Παρακολουθώντας τα συμβάντα βλέπω διάφορες αντιλήψεις ή ιδεολογικού τύπου σκοπιμότητες να γίνονται κυρίαρχα, αδιαφορώντας για τα καθημερινά προβλήματα των εργαζομένων που προσπαθούν να ανταπεξέρχονται στα δύσκολα κατά κανόνα περιστατικά και συχνά στις ιδιομορφίες των συγγενών, τις απειλές των δικαστικών λειτουργών και την αδιαφορία διαχρονικά του Υπουργείου. Και όλα αυτά με υποχρηματοδότηση και τεράστιες ελλείψεις προσωπικού σε όλες τις ειδικότητες. Δεν υπεισέρχομαι σε λεπτομέρειες για ένθεν και ένθεν κατηγορίες (αυταρχική συμπεριφορά ή συμπεριφορές που δεν συνάδουν ή πειθαρχικά κολάσιμες κλπ.), γιατί η ζημιά δεν προέρχεται από αυτά που θα έπρεπε να επιλυθούν εντός.

Το μεγάλο πρόβλημα με απρόβλεπτες συνέπειες για τους ασθενείς, τους συγγενείς και τους εργαζόμενους, προέρχεται από τους διάφορους επώνυμους επιστήμονες που προσυπογράφουν αβασάνιστα κείμενα χωρίς καμιά σφαιρική ενημέρωση και γνώση, εκθέτοντας τους εαυτούς τους, αλλά και βαθαίνοντας την κρίση και επιδεινώνοντας τα προβλήματα του Νοσοκομείου.

Σκοπός της επιστολής μου είναι να σας ενημερώσω αλλά και να διαμαρτυρηθώ για τη συμπεριφορά ποικιλλόνυμων επιστημόνων που ορισμένοι είναι μέλη σας και όχι να επιμερήσω ευθύνες κατηγορώντας ή υπερασπιζόμενος τις δύο πλευρές καθότι δεν είμαι ούτε αρμόδιος, ούτε αλάθητος.

Ερχόμενος ειδικότερα στην επιστολή του συναδέλφου κ. Στυλιανίδη που κάνει κριτική εκ του μακρόθεν σημειώνω τα εξής:

1) Ο τρόπος που αναφέρετε στο <<Κληροδότημα>> είναι τελείως απαξιωτικός ωσάν να είναι η μαύρη τρύπα που σπαταλώνται τα εκατομμύρια του Κράτους και ξεχνά ή δεν γνωρίζει ότι το Δρομοκαϊτειο με υποπολλαπλάσια χρηματοδότηση και προσωπικό προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες και σηκώνει δυσανάλογα μεγάλο φορτίο της ψυχιατρικής περίθαλψης.

2) Οι χαρακτηρισμοί (Μεσαίωνας, αναχρονιστικές αντιλήψεις, ασυλικό βάραθρο και άλλα βαρύγδουπα) πέραν του ότι είναι άδικοι και παραπλανητικοί όταν χρησιμοποιούνται από επιστήμονες κύρους είναι άκρως επικίνδυνοι και προκαλούν τεράστια προβλήματα χωρίς να βοηθούν σε τίποτα.

3) Η μέριμνα για την επιβίωση αν όχι την επέκταση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης έχει να κάνει με την πολιτική του Υπουργείου και όχι με το Δρομοκαϊτειο από το οποίο απομυζούν πόρους και προσωπικό από το λιγοστό που υπάρχει στο Νοσοκομείο.

4) Την μεταφορά των Εξωτερικών Ιατρείων επέβαλλαν λόγοι ασφαλείας του προσωπικού που εργαζόταν εκεί, το οποίο επανειλημμένα τον τελευταίο καιρό είχε γίνει στόχος ύβρεων, απειλών και επιθέσεων δυσκολεύοντας έντονα τη λειτουργία του και δεν ήταν αυθαίρετη διοικητική πράξη.

5) Η μεταφορά ολίγων ασθενών σε ενδονοσοκομειακούς ξενώνες και χρόνια τμήματα έγινε με συναίνεση επιστημονικών οργάνων με στόχο την απελευθέρωση κλινών και την εξυπηρέτηση της γενικής εφημερίας -δεδομένου ότι στο Νοσοκομείο μας προσέρχονται ή αποστέλλονται από ομοειδή Νοσοκομεία περιστατικά δύσκολα ή ανεπιθύμητα ή προνοιακά τα οποία μαζί με τους ασθενείς του ποινικού κώδικα (άρθρο 69) γεμίζουν τις κλίνες των Οξέων Τμημάτων και έπρεπε να εξυπηρετηθεί η εφημερία γιατί δεν είναι στην πρακτική του Δρομοκαϊτείου να πετάει ασθενείς στο δρόμο χωρίς καμία πρόνοια.

6) Δεν γνωρίζω να υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην εξυπηρέτηση των απόρων ή των μεταναστών.

Το <<ΔΡΟΜΟΚΑΙΤΕΙΟ>> προσέφερε και συνεχίζει σε χαλεπούς καιρούς να προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην ψυχιατρική περίθαλψη. Οι εργαζόμενοι μοχθούν μέσα σε δύσκολες συνθήκες να ανταποκριθούν και συχνά σύρονται στα δικαστήρια για παραλείψεις και αβλεψίες άλλων ή υπερκείμενων αρχών και δεν είναι το καλύτερο να απαξιώνονται με αυτόν τον τρόπο.

Επιλέξαμε να είμαστε ψυχιατρικό Νοσοκομείο <<Ανοικτών θυρών>> μη έχοντας κανένα κλειστό τμήμα  κάτι που προσθέτει προβλήματα και αγωνία στο Προσωπικό και περιμέναμε από επιστήμονες με πρόσβαση και στη κεντρική Διοίκηση να ψέξουν το Υπουργείο για τη διαχρονική αδιαφορία του και όχι να επιδεινώνουν τα προβλήματα.

Ευχαριστώ και ζητώ συγγνώμη για το ύφος.

Ο Δ/ΝΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ

ΘΕΜ. ΧΑΜΟΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

    

Διαβάστε:

α) την απάντηση του Προέδρου του Δρομοκαϊτείου προς το υπουργείο Υγείας εδώ

β) τα παρακάτω κείμενα καταγγελίας:
Οικονομική κρίση ή ηθική αποδόμηση;
Καταγγελίες διοικητικών πρακτικών Ψ.Ν.Α. Δρομοκαϊτείου
Ανοικτή επιστολή - Κείμενο καταγγελίας για το Δρομοκαϊτειο

γ) την ανάρτηση (με συνεχή ενημέρωση): Τι συμβαίνει στο Δρομοκαΐτειο;

Το φάντασμα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα

Από τον Σύλλογο για την Ψυχική Υγεία – Σ.Ο.Ψ.Υ. Πάτρας λάβαμε το κείμενο της ομιλίας του κ. Γιάννη Χαραμίδη, μέλους του Δ.Σ. του Συλλόγου και λήπτη υπηρεσιών ψυχικής υγείας, στο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: "Η Ψυχιατρική στην Κοινότητα" που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών στις 11 και 12 Δεκεμβρίου 2010:

"Στο πνεύμα των Χριστουγέννων που πλησιάζουν έτυχε να δω την Ιστορία του Σκρούντζ και του φαντάσματος των Χριστουγέννων. Επειδή η διάθεσή μου δεν ήταν και η καλύτερη έκανα διάφορους συνειρμούς με αφορμή αυτή τη χριστουγεννιάτικη ιστορία. Θα ευχόμουν δηλαδή να έλθει το φάντασμα της ψυχικής υγείας στον ύπνο των επαγγελματιών ψυχικής υγείας (ψυχιάτρων, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, νοσηλευτών) και να τους βοηθήσει έστω και στο όνειρό τους να μπουν στη θέση των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας ή μάλλον για την ελληνική πραγματικότητα των πελατών. Θα ΄θελα να νιώσουν την απόγνωση που νιώθουμε, όταν ζητάμε ραντεβού και αυτό δίνεται μετά από κάποιους μήνες λες και το πρόβλημα μπορεί να περιμένει. Θα ΄θελα να νιώσουν στο πετσί τους αυτό που ο καθηγητής Στυλιανίδης ονομάζει «κτηνιατρική» περιγράφοντας το δεκάλεπτο θεραπευτικής επικοινωνίας μεταξύ αρρώστου και ψυχιάτρου στα πλαίσια της ψυχοθεραπευτικής φαρμακοθεραπείας. Θα ΄θελα να αισθανθούν την εξωλεκτική επικοινωνία αδιαφορίας και απάθειας που εισπράττουμε απ’ όλο το στελεχιακό δυναμικό της θεραπευτικής ομάδας εμείς οι ψυχιατρικά νοσούντες  περιμένοντας έξω από τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας.

Αν όλα αυτά μπορούσαν να συμβούν τότε θα μπορούσα και εγώ να σας περιγράψω τα συναισθήματα μου και των άλλων φίλων μου για το τι είναι ο ΣΟΨΥ για μας. Είναι το καταφύγιο μας απέναντι σ’ ένα απάνθρωπο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας που δεν μας καταλαβαίνει και δεν λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές μας ανάγκες. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι πρέπει να αισθανόμαστε και ευγνωμοσύνη για το ράντζο της ψυχιατρικής κλινικής, για το δεκάλεπτο της επικοινωνίας με το ψυχίατρο, για τη ψυχοεκπαίδευση με το ψυχολόγο, για την εργασιακή αποκατάσταση με τον κοινωνικό λειτουργό, για την εκπαίδευση στην αυτοφροντίδα από το νοσηλευτή. Στο ΣΟΨΥ λοιπόν μαζευόμαστε και ανάμεσα στα άλλα μοιραζόμαστε και τον πόνο μας, την απογοήτευσή μας, τη λύπη μας και τη χαρά μας για προσωπικές μας στιγμές και νιώθουμε για λίγο άνθρωποι. Αυτό είναι ο ΣΟΨΥ για μας. Μας κάνει να αισθανόμαστε ΑΝΘΡΩΠΟΙ μέσα σ’ ένα κόσμο απάνθρωπο. Είναι και το μόνο που μας έχει απομείνει σ’ ένα κόσμο πραγματικά σκληρό. Αφού μοιραστούμε λοιπόν τα συναισθήματά μας και δώσουμε κουράγιο ο ένας στον άλλο παίρνουμε δύναμη να αντέξουμε το δύσκολο δρόμο μας.

Είναι φορές όμως που λέμε αν δεν υπήρχε ο ΣΟΨΥ στη ζωή μας τι θα γινόμασταν; Θα επαναστατούσαμε εμείς οι στιγματισμένοι; Ποιος θα μας καταλάβαινε; Ευτυχώς ο ΣΟΨΥ υπάρχει και όσο υπάρχει μας στηρίζει, μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε και να στρατευτούμε στην προσπάθειά του να προβάλει ως σύλλογος εκπροσώπησης και των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας τα δίκαια αιτήματά μας για ένα πιο ανθρώπινο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Ωστόσο, αν το φιλοσοφήσει κανείς από μια μεριά καλύτερα που τα πράγματα είναι έτσι. Καλύτερα που είμαστε εμείς από τη μεριά των «πελατών», αλλά έχουμε την ανθρωπιά μας και μπορούμε να μοιραζόμαστε τον πόνο μας. Οπότε κάνοντας μια ευχή στο φάντασμα  των Χριστουγέννων λέω να μην περάσει από το χώρο της ψυχικής υγείας, άλλωστε για να μην είμαι άδικος υπάρχουν και εκεί άνθρωποι που κάνουν ό,τι μπορούν αλλά από μόνοι τους δεν αρκούν για να αλλάξουν μια πραγματικότητα που για εμάς τους λήπτες υπηρεσιών δεν είναι καθόλου ευχάριστη. Ούτως ή άλλως φάντασμα είναι και η ψυχική υγεία στην Ελλάδα φτιαγμένη να εξυπηρετεί αυτούς που εργάζονται και όχι αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη. Καληνύχτα λοιπόν σ’ όλους και εύχομαι το φάντασμα των Χριστουγέννων ας μην ταράξει τον ύπνο και τη μακαριότητα κανενός …"

*Η φωτογραφία είναι από τοπική εφημερίδα και τη βρήκαμε στη σελίδα που διατηρεί ο Σ.Ο.Ψ.Υ. Πάτρας στο facebook

Κινητοποιήσεις εργαζομένων στην ψυχική υγεία

  

Σωματείο Εργαζομένων σε φορείς Ψυχικά Ασθενών και Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων (Σ.Ε.Ψ.Α.Ε.Κ.Ο)

Αγωνιστικές κινητοποιήσεις:

- την Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2010 (για τον Νίκο Αβούρη στην Πάτρα)
- την Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010 (για τον Νίκο Αβούρη στην Αθήνα)
- την Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου στην 24ωρη απεργία που έχουν κηρύξει ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ

14-12-2010

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στην απόλυση του συναδέλφου και συνδικαλιστή, μέλους του Δ.Σ. του Σωματείου Εργαζομένων σε φορείς Ψυχικά Ασθενών και Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων Νίκου Αβούρη, έξω από το Οικοτροφείο του Ίρις Αχαϊας, με την υποστήριξη των σωματείων της περιοχής  και άλλων τοπικών φορέων.

15-12-2010

1η Συγκέντρωση στις 9 πμ έξω από τα γραφεία της Διοίκησης της Εταιρίας Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας Παιδιών & Ενηλίκων "ΙΡΙΣ" (Επτανήσου 20, Αγία Παρασκευή) ενάντια στην παράνομη απόλυση του Νίκου Αβούρη

2η Συγκέντρωση στις 11 πμ για την απεργιακή διαδήλωση έξω από το Υπουργείο Υγείας όπου θα συναντηθούμε με τους εργαζόμενους των κέντρων πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και κέντρων για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων για να πορευτούμε όλοι μαζί συντονισμένα στη συνέχεια


1. Στη Γενική Συνέλευση που πραγματοποίησε το Σωματείο Εργαζομένων σε φορείς Ψυχικά Ασθενών και Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων στις 26 Νοεμβρίου 2010 αποφασίσαμε ομόφωνα να συμμετέχουμε σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας για την απόλυση του συνδικαλιστή Νίκου Αβούρη, έξω από το οικοτροφείο του Ίρις Αχαίας (14-12-2010) και έξω από τα Γραφεία της διοίκησης της Εταιρίας «Ίρις» στην Αγία Παρασκευή (15-12-2010).

Αν και η διοίκηση έχει λάβει πληθώρα ψηφισμάτων υπέρ του Νίκου Αβούρη από άλλα Σωματεία και τα Εργατικά Κέντρα Αθήνας και Πάτρας, σύσταση από την Επιθεώρηση Εργασίας Αχαϊας για την επαναπρόσληψη του συναδέλφου, και έπειτα από τη δημοσιοποίηση της συνδικαλιστικής δίωξης σε μια σειρά από έντυπα, ραδιοφωνικά αλλά και ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, εκείνη μοιάζει να σφυρίζει αδιάφορα για το θέμα. Εμείς, όμως, θα συνεχίσουμε να εκθέτουμε την απαράδεκτη στάση της συγκεκριμένης διοίκησης και θα αυξήσουμε την πίεσή μας με κάθε μέσο. Επόμενος σταθμός λοιπόν έξω από το οικοτροφείο της Εταιρείας στην Αχαΐα στις 14 Δεκεμβρίου και κάτω από τα γραφεία της Διοίκησης της Εταιρείας «Ίρις» στις 15 Δεκέμβρη. Θα είναι σημαντικό να είμαστε εκεί όσο το δυνατό περισσότεροι για να δείξουμε ότι οι απολύσεις και μάλιστα συνδικαλιστών δεν γίνονται αποδεκτές όσο κι αν οι νέες συνθήκες και τα νέα μέτρα τις ενθαρρύνουν. Θα εξυπηρετήσουμε με αυτοκίνητα των μελών μας σε περίπτωση που οι συγκοινωνίες εκείνη την ημέρα δεν θα διευκολύνουν.

2. Για τις 15 Δεκεμβρίου, αμέσως μετά από την Αγία Παρασκευή θα συναντηθούμε στο κέντρο της Αθήνας έξω από το Υπουργείο Υγείας προκειμένου να βρεθούμε μαζί με άλλα σωματεία που δραστηριοποιούνται σε φορείς ψυχικής υγείας αλλά και κέντρα πρόληψης και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων και στη συνέχεια με το σύνολο των εργαζομένων για να αντιδράσουμε δυναμικά ενάντια σε όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί και πρόκειται να ληφθούν από την ελληνική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που διαλύουν στην κυριολεξία κάθε εργασιακό δικαίωμα που έχει κατακτηθεί, που μειώνουν μισθούς και συντάξεις, που συρρικνώνουν την παιδεία και την υγεία. Οι δικές μας υπηρεσίες, κομμάτι του πενιχρού κοινωνικού κράτους που υπήρχε, απειλούνται περισσότερο από ότι τα τελευταία χρόνια, που ήταν ιδιαιτέρως δύσκολα έτσι κι αλλιώς, μια και βλέπουμε να περικόπτονται τα κονδύλια για την υγεία και να κλείνουν νοσοκομεία.

Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες δεν προωθούν και δε συντονίζουν τους αγώνες προκειμένου να δοθεί μια προοπτική ανατροπής της φρικτής αυτής επίθεσης εναντίον των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων της κοινωνίας, βλ. ΓΣΕΕ που δεν έχει κηρύξει απεργία εδώ και 6 μήνες και δε σχεδιάζει καμιά συνέχεια σε αγώνες. Ο πρόεδρός της μετά από απαράδεκτες δηλώσεις και μια σειρά από ξεπουλήματα των εργατικών αγώνων κάνει και κρυφές συναντήσεις με όσους χτυπούν τους εργαζόμενους (επιτέλους αντιδρούν και στο εσωτερικό της ΓΣΕΕ και προωθούν συνέδριο). Είναι πιο επιτακτική από ποτέ να πάρουμε τους αγώνες στα χέρια μας και να συντονιστούμε με τα πρωτοβάθμια σωματεία για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για νικηφόρους αγώνες. Η 15η Δεκέμβρη έχει κηρυχτεί ως ημέρα δράσης από τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων ως μια κίνηση συντονισμού των αγώνων των εργαζομένων σε όλη την Ευρώπη αφού παντού πια υπάρχει αναβρασμός, όπως στην Ιρλανδία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ιταλία, Αγγλία, Τσεχία.

Διεκδικούμε:

• Την καταβολή όλων των δεδουλευμένων των εργαζομένων στην Ψυχική Υγεία

• Τη μηναία καταβολή των μισθών μας στο εξής

• Τη διατήρηση όλων των εργασιακών θέσεων με συμβάσεις αορίστου χρόνου στο χώρο της ψυχικής υγείας. Θα αντισταθούμε σε κάθε απόλυση όπως αυτή του Νίκου Αβούρη=

• Την απρόσκοπτη χρηματοδότηση και συνέχιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης

• Την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους

• Την προάσπιση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας

• Την κατάργηση όλων των μέτρων που προέρχονται από την Τρόικα για τη δήθεν καταπολέμηση του χρέους και των ελλειμμάτων

Σ.Ε.Ψ.Α.Ε.Κ.Ο.
Διεύθυνση: Ζωοδ. Πηγής 113Β,
τηλ. 6977177173, 6977229152,
email: psi_somatio@yahoo.gr

Η ομάδα εργασίας για το πρόγραμμα "Ψυχαργώς"

Δεκαεπταμελής ομάδα εργασίας για το πρόγραμμα "Ψυχαργώς 2011 - 2020" ορίστηκε από το υπουργείο Υγείας.

Στη θέση του προέδρου τοποθετήθηκε ο  Βενετσάνος Μαυρέας, Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με αναπληρωτή τον Στέλιο Στυλιανίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας είναι:

- Μπαϊρακτάρης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Ψυχολογίας Α.Π.Θ.
- Οικονόμου Μαρίνα, Επίκουρος Καθηγήτρια Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Τσιάντης Ιωάννης, τ. αναπληρωτής Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής
- Κατσάνου Νεφέλη, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Δ/ντρια Ιατρικής Υπηρεσίας ΨΝΑ
- Αηδονόπουλος Απόστολος, Ψυχίατρος. Διευθυντής ΕΣΥ στο ΨΝΘ
- Σωτηρίου Μιχαήλ,Ψυχίατρος, Δ/ντής Ψ.Τ.Γ.Ν. Καβάλας
- Βουτιέρου Ελένη, Ψυχίατρος, Διευθύντρια ΕΣΥ στο Νοσ. Χίου
- Γρηγοριάδου Αλίκη, Παιδοψυχίατρος, ΕΚΨΥΕ
- Ασημόπουλος Χαρίσιος, Κοινωνικός Λειτουργός, Καθηγητής ΤΕΙ Αθηνών
- Σακέλης Ιωάννης, Καθηγητής Κοινωνιολογίας, Βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη
- Θεοδωρουλάκης Μενέλαος, Διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής. Πρόεδρος Δικτύου Φορέων Ψυχικής Υγείας “ΑΡΓΩΣ”
- Σταυροπούλου Χαραλαμπία, Νοσηλεύτρια ΠΕ, ΨΝΑ
- Χονδρός Δημήτρης, Οικονομολόγος, Μsc Κοινωνικής Ψυχιατρικής
- Κατσικάρου Σταυρούλα, Οικονομολόγος, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας ΥΥΚΑ
- Λύτρα Αθανασία, Ψυχοπαιδαγωγός, Προϊσταμένη Τμήματος Ψυχικής Υγείας ΥΥΚΑ

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, ο ρόλος της Ομάδας Εργασίας είναι συμβουλευτικός, τα δε αντικείμενα δραστηριότητάς της θα είναι:

α) H διατύπωση και τεκμηρίωση προτάσεων και σχεδίων για:

- Το επιστημονικό, κοινωνικό και στρατηγικό πλαίσιο προώθησης και ολοκλήρωσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

- Την έως τώρα πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, των επιτευγμάτων και των προβλημάτων που έχουν καταγραφεί.

- Τη λειτουργία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, τη δικτύωση και διασύνδεσή τους, την ανάπτυξη διατομεακών συνεργασιών και την τυχόν προσαρμογή του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

- Ευρύτερες συνεργασίες του τομέα της ψυχικής υγείας με άλλους τομείς όπως η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση, η πρόνοια, η αυτοδιοίκηση, η δικαιοσύνη, η προστασία του πολίτη κ.λ.π.

- Τη διαρκή ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού του τομέα της ψυχικής υγείας.

- Την ανάπτυξη προγραμμάτων και δράσεων ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης των τοπικών κοινωνιών, την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και του στιγματισμού, την πρόληψη των ψυχικών διαταραχών και την προαγωγή της ψυχικής υγείας.

- Τη βέλτιστη δυνατή απόδοση της τομεοποίησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των αντιστοίχων Τομεακών Επιτροπών.

- Τη διενέργεια επιδημιολογικών και άλλων μελετών και ερευνών και τη βέλτιστη αξιοποίηση αυτών.

- Νέα έργα και υπηρεσίες απαρτίωσης των υπαρχόντων δικτύων ψυχικής υγείας.

β) Η διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους στον τομέα της ψυχικής υγείας καθώς και η διαβούλευση και συνεννόηση με άλλους εταίρους και στελέχη άλλων τομέων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας.

γ) Η επιστημονική ευθύνη για τη διοργάνωση συναντήσεων, συσκέψεων, ημερίδων και συνεδρίων για την αναθεώρηση του Προγράμματος «Ψυχαργώς» και την πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, με το σύνολο των αμέσως ή εμμέσως εμπλεκομένων σ΄ αυτήν.

Η Ομάδα Εργασίας υποβάλλει το πρώτο Σχέδιο Αναθεωρημένου Προγράμματος «Ψυχαργώς 2011-2020» μέχρι τέλη Ιανουαρίου και ολοκληρώνει το έργο της εντός 6 μηνών, από την υπογραφή της απόφασης.

πηγή: healthview.gr

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Κ. Μπαϊρακτάρης δηλώνει, σε επιστολή του προς το υπουργείο Υγείας, ότι ποτέ δεν ρωτήθηκε για τη συμμετοχή του στην ομάδα εργασίας! Στην ίδια επιστολή αναφέρει και τους λόγους για τους οποίους δεν επιθυμεί να συμμετέχει στη συγκεκριμένη ομάδα.

Επίσης, σήμερα Πέμπτη 9 Δεκέμβρη ο κ. Σ. Στυλιανίδης απέστειλε στον κ. Νικόλαο Πολύζο, Γ. Γραμματέα Υγείας, την ακόλουθη επιστολή:

Αξιότιμε κ. Γεν. Γραμματέα,

Σας ευχαριστώ για την επιλογή μου στη θέση του αναπληρωτή προέδρου στην Ομάδα Εργασίας για την αναθεώρηση του Προγράμματος «Ψυχαργώς 2011-2020». Εν τούτοις, θεωρώ ότι μάλλον από παράλειψη δεν τοποθετήθηκαν ως μέλη της επιτροπής εκπρόσωποι του κινήματος των συλλόγων οικογενειών και χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα μας. Η πάγια θέση των στελεχών που συμμετείχαν ενεργά στην πραγμάτωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι ότι αυτός ο αποκλεισμός δεν πρέπει να υπάρχει από το σχεδιασμό. Σε αυτό συνηγορούν και οι οδηγίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ηθικό και δεοντολογικό πλαίσιο της επικαιροποίησης του ΨΥΧΑΡΓΩΣ επιβάλλει την ενεργό συμμετοχή των άμεσα ωφελούμενων από την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και την καθιστά εξίσου σημαντική με τα τεχνικά και επιστημονικά ζητήματα του νέου σχεδίου. Κατά συνέπεια, προτείνω να τοποθετηθούν ως μέλη της Επιτροπής αυτής:

1. Αγγελική Τριανταφύλλου, Γραμματέας Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία (Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ.), Πρόεδρος Σ.Ο.Ψ.Υ. Πατρών
2. Αθανάσιος Κατσιγιάννης, Εκπρόσωπος του Συλλόγου Χρηστών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας «Αλκυονίδες», Κυνηγός στίγματος Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.

Πιστεύοντας ότι κατανοείτε τη σοβαρότητα του ζητήματος της συμμετοχής των ανωτέρω μελών – εκπροσώπων, παρακαλώ όπως προχωρήσετε στην άμεση ένταξή τους στην Ομάδα Εργασίας.

Με εκτίμηση,

Στέλιος Στυλιανίδης

Αν. Καθ. Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Εθνικός εκπρόσωπος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για την ψυχική υγεία
Αντιπρόεδρος Παγκόσμιας Εταιρείας για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση (WAPR)


update: Ένα σχόλιο για την συγκρότηση «ομάδας εργασίας» για την ‘επικαιροποίηση’ του «Ψυχαργώς» από την Πανελλαδική Συσπείρωση για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση

Οδύνη στον αστικό χώρο την εποχή της παγκοσμιοποίησης

B. Saraceno - Σ. Στυλιανίδης

Με αφορμή την Ημερίδα που διοργανώθηκε την Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2010 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα  «Κοινωνικός Αποκλεισμός και Ψυχική Υγεία στον 21ο αιώνα» από το Τμήμα Ψυχολογίας και με τη στήριξη της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ), υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Εταιρείας για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση (WAPR) και του Υπουργείου Υγείας Διατροφής και Άθλησης (ΥΥΔΑ), παραθέτουμε τα βασικά σημεία της συνάντηση για το θέμα της Οδύνης στον Αστικό Χώρο (Urban Suffering). Την πρωτοβουλία της εκδήλωσης είχε ο Αν. Καθ. Κοινωνικής Ψυχιατρικής του Τμήματος Ψυχολογίας κ. Στέλιος Στυλιανίδης εθνικός εκπρόσωπος για την ψυχική υγεία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.

Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Dr. Benedetto Saraceno, τ. δ/ντής του Τμήματος Ψυχικής Υγείας και Ουσιοξαρτήσεων του ΠΟΥ και καθ. Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, ο οποίος μίλησε για τον κοινωνικό αποκλεισμό, τους κοινωνικούς παράγοντες της ψυχικής ασθένειας και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση.

Η οδύνη στον αστικό χώρο την εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι ένα φαινόμενο που έχει παρουσιάσει αύξηση τα τελευταία 30 χρόνια ακολουθώντας την αύξηση του πληθυσμού σε αυτές: συγκεκριμένα, στην Ευρώπη από 66%, προβλέπεται ότι θα φτάσει στο 79% μέχρι το 2030 αυξάνοντας έτσι τους παράγοντες κινδύνου στην ψυχική υγεία του ατόμου.

Η Διεθνής Τράπεζα και ο ΠΟΥ υπολογίζουν ότι οι ψυχικές διαταραχές αποτελούν συχνότατη αιτία αναπηροποίησης των ανθρώπων (περισσότερο κι από τον καρκίνο ή τις καρδιαγγειακές παθήσεις). Αυτές οι πληροφορίες και τα στοιχεία αφορούν ψυχικές ασθένειες οι οποίες έχουν προέλθει από ψυχολογική και κοινωνική οδύνη που προκλήθηκε από φτώχεια, βία, ανασφάλεια και εγκατάλειψη. Η αναγκαστική μετανάστευση, ο αποκλεισμός, που συχνά είναι απόρροια των προηγουμένων, χτυπά τόσο μεμονωμένα άτομα όσο και συλλογικούς θεσμούς όπως είναι η οικογένεια και η κοινωνία.

Ανάμεσα σε αυτούς που πάσχουν από μια ψυχική ασθένεια και σε αυτούς που είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι υπάρχουν πολλά κοινά: στίγμα, διακρίσεις, εγκατάλειψη, παραβίαση των δικαιωμάτων τους. Επίσης μεγάλα ποσοστά των κοινωνικά αποκλεισμένων, ζουν σε ανοιχτές πυκνές δομές στέγασης που ομοιάζουν ιδιαίτερα σε προσφυγικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, φυλακές ή ψυχιατρεία. Αλλιώς, η κατηγορία των αποκλεισμένων ζει σε διάσπαρτους τόπους κατοικίας όπως οι δρόμοι, οι υπόγειοι σταθμοί ή παραγκουπόλεις (favelas). Οι άνθρωποι που είναι αποκλεισμένοι, βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα από τις υπόλοιπες «κοινωνικά ευπαθείς» ομάδες. Δεν έχουν όνομα. Είναι «οι άλλοι». Η πόλη, λοιπόν, προσφέρει τη δυνατότητα επιβίωσης σε αυτούς τους ανθρώπους ώστε να κρυφτούν και να συνεχίσουν να επικοινωνούν. Όμως δεν προσφέρει καμία εγγύηση για τις συνθήκες υπό τις οποίες οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να επιβιώνουν. Αυτό ονομάζεται «οδύνη στον αστικό χώρο» (urban suffering) και εμπλέκει σε ένα δαιδαλώδες πλέγμα τους σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά πάσχοντες όπου η ταυτότητά τους αφομοιώνεται και η ασθένειά τους είναι αποτέλεσμα ενός κινδύνου που πολλές φορές απορρέει από μια άλλη ασθένεια. Για παράδειγμα, η φτώχεια, η χρήση ουσιών, ο αλκοολισμός, η κατάθλιψη και τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα είναι γεγονότα άμεσα συνδεδεμένα στον ιστό της κοινωνικής αυτής οδύνης. Αυτό το δίκτυο δεν μπορεί να ιδωθεί χωριστά ούτε να συνδεθεί κάθετα το ένα γεγονός με το άλλο. Ο βασικός, λοιπόν, ρόλος του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου είναι να απορρροφήσει την οδύνη που αναγνωρίζει στους τρεις του άξονες (βιολογικό, ψυχολογικό, κοινωνικό) και να οδηγήσει σε απαντήσεις. Μια απάντηση σε κάθε ερώτηση και εάν μια ερώτηση δεν έχει απάντηση, να αναμορφωθεί ώστε να μην παραμένει αναπάντητη.

Πρέπει ωστόσο να ξεφύγουμε από την γραμμικότητα και την κατά συνέπεια ταύτιση του ατόμου με μία μόνο ταυτότητα. Το άτομο διαθέτει πολλές ταυτότητες. Με αυτόν τον τρόπο δεν είναι μόνο «μαύρος» ή μόνο «ψυχικά ασθενής» ή μόνο «γυναίκα» αλλά ταυτόχρονα μπορεί να είναι «αδελφός», «μητέρα», «φίλος», «έξυπνος» κ.λπ. Ο εγκλωβισμός σε μία ταυτότητα είναι αυτός που εντείνει τα φαινόμενα του κοινωνικού αποκλεισμού μέσα σε μια πόλη. Οι «πλούσιοι» και οι «φτωχοί», οι «λευκοί» και οι «μαύροι» κ.λπ.

Σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης λοιπόν, η πόλη αρνείται την ιδιαιτερότητα του κάθε ανθρώπου. Αρνείται την ποικιλομορφία. Δεν αναγνωρίζει ατομικές ταυτότητες αλλά συλλογικές κατηγοριοποιήσεις που εξαπλουστεύουν τον κοινωνικό ιστό και αυξάνουν τους αποκλεισμένους.

Η λύση δεν είναι απλή αλλά πολυδιάστατη. Απαιτείται, πρώτον, να αναγνωριστεί το νόημα που παράγει ο καθένας ως άτομο. Είναι φορέας ξεχωριστού νοήματος και να του αποδοθεί αξιοπρέπεια και σεβασμός. Το δεύτερο βήμα είναι η αναγνώριση αυτού του νοήματος από τους συμπολίτες του. Απαιτείται ενδυνάμωση του ατόμου και καλλιέργεια της ανεκτικότητας της κοινωνίας. Συνεπώς, πρέπει να εργαστούμε όχι για μια πόλη χωρίς διαφορές αλλά για μια διαφορετική πόλη. Να αγωνιστούμε για «τόπους» και όχι «χώρους».

Η κοινωνική οδύνη στον αστικό χώρο γίνεται μοτίβο σύμφωνα με το οποίο:
- Η οδύνη αλληλεπιδρά σε πολύπλοκα δίκτυα
- Ο κάθε άνθρωπος υποφέρει ατομικά
- Οι απαντήσεις είναι ασαφείς, πρόχειρες και αποσπασματικές
- Δεν υπάρχει υγεία όσο δεν υπάρχουν και δεν προασπίζονται τα δικαιώματα
- Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται όχι μόνο από ανεκτικότητα αλλά και από την πραγματική έννοια του «πολίτη» που αγωνίζεται συλλογικά και όχι ατομικά για την αλλαγή.

Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι όλα αυτά μπορούν να γίνουν στο Μιλάνο ή στην Βομβάη, στο Λος Άντζελες ή στην Τζακάρτα. Σημαίνει ότι δεν υπάρχει το Βόρειο και το Νότιο ημισφαίριο (συμβολική έκφραση για να διαχωρίζονται οι πλούσιες από τις φτωχές χώρες), αλλά κάθε Βοράς έχει το δικό του Νότο και κάθε Δύση τη δική της Ανατολή μέσα σε κάθε μητροπολιτική περιοχή χωριστά.

Ο κ. Στυλιανίδης, συνέχισε αυτήν τη σκέψη του κ. Saraceno συνδέοντας την ψυχική υγεία με τον κοινωνικό αποκλεισμό και προσθέτοντας την οπτική της κοινωνικής οδύνης στην αστική περιοχή της Αθήνας. Τόνισε ότι οι νέες προκλήσεις κάνουν επιτακτική την ανάγκη επανα-κατασκευής μιας νέας επαγγελματικότητας, νέων κανόνων για την έκφραση της «αλήθειας της αρρώστιας», κατασκευής νέων κανόνων, ευκαιριών  και πλαισίων ακρόασης της οδύνης και της αρρώστιας, ανάγκη ολοκληρωμένων απαντήσεων απέναντι στις ανάγκες και τα αιτήματα επιβίωσης των αποκλεισμένων, εργασία καταλύτη μεταξύ κανόνων - υπηρεσιών - νέων αιτημάτων - δικαιωμάτων, νέων μορφών συμμετοχής και κοινωνικής ένταξης, αποτελεσματικότερη  διαχείριση των αντιστάσεων και της σιωπής της πλειοψηφίας των ψυχιάτρων. Και ποια είναι η πραγματικότητα του στιγματισμού, των υπηρεσιών και των πόρων στην Αθήνα; Δόθηκαν κάποιες πολύ σημαντικές διευκρινίσεις που διασαφηνίζουν ότι επικρατεί η απαξίωση και ο στιγματισμός των αστέγων και περιθωριακών με προβλήματα ψυχικής υγείας στις υπηρεσίες πρόνοιας και τις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ακόμη, διευκρινίστηκε η δυσκολία συνέχειας της φροντίδας – υγειονομικής – ψυχιατρικής – κοινωνικής αυτών των ατόμων και η τεράστια ανεπάρκεια των υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών ως δυνατότητα απάντησης στις ειδικές και πολύπλοκες ανάγκες αυτών των πληθυσμών. Σε όλα αυτά, προστίθεται η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, συντονισμού των υπηρεσιών που υπάρχουν και αδυναμία συνέργειας και ανάδυσης νέων πόρων και δικτύων. Επίσης, παρατηρείται έλλειψη εξειδικευμένων υπηρεσιών (Κινητές Μονάδες Αστικού τύπου) ικανές να δίνουν ολοκληρωμένες απαντήσεις στις ανάγκες καθώς και δημοκρατικό έλλειμμα «Κοινωνίας πολιτών» και ενεργοποίηση ισχυρών δικτύων αλληλεγγύης και προστασίας. Η δήθεν («As if») προσέγγιση του προβλήματος μέχρι σήμερα από την πολιτεία οδήγησε σε απαντήσεις κατακερματισμένες και αναποτελεσματικές. Η εικόνα που έχουμε δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ελλιπής καταγραφή της πολυπλοκότητας του φαινομένου: άστεγοι, μετανάστες, «παράνομοι μετανάστες», μεταδοτικές ασθένειες, AIDS,  ψυχιατρική νοσηρότητα, συν-νοσηρότητα με σωματικές ασθένειες, ευάλωτοι παιδικοί πληθυσμοί, παραβατικότητα και εγκληματικότητα. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η κοινωνική οδύνη δεν κατανοείται με όρους ιατρικής – ψυχιατρικής νοσογραφίας, αλλά μόνο με όρους διεπιστημονικότητας και μίας νέας αφήγησης.

Ποιες απαντήσεις όμως πρέπει να δοθούν στις ανωτέρω ανάγκες; Σίγουρα πρέπει να διαχωρίσουμε το Γενικό Πλαίσιο από το Ειδικό. Το ένα συνίσταται στη φιλοσοφία της «συγκεκριμένης ουτοπίας» (utopie concrète) του Ε. Morin – ή ουτοπίας και ρεαλισμού ως σύνθεση για καινοτόμες πολιτικές και πράξη και νέα κοινωνικά κινήματα. Ακόμα, σε στρατηγικές που ενισχύουν την προσέγγιση της πολυπλοκότητας των προβλημάτων vs βιοϊατρικό μοντέλο. Εν τέλει καταλήγουμε σε μία βασική υπόθεση εργασίας: ότι σε κάθε κοινότητα υπάρχει – και σε εποχή κρίσης – μία τεράστια ποσότητα από ενέργειες, συλλογικότητες, δίκτυα, πόροι, τεχνολογίες, δεσμοί που μπορούν να μετουσιωθούν σε πολιτικές και δίκτυα απαντήσεων στις πολύπλοκες ανάγκες. Είναι γεγονός ότι κάθε υπηρεσία πρέπει να διαπραγματεύεται καθημερινά με ανάγκες, αιτήματα εκφρασμένα ή μη, αντιθέσεις, δικαιώματα, δίκτυα, αυταρχικές πολιτικές, αδιαφορία, διακρίσεις, κοινωνικό αποκλεισμό. Ενώ, η κοινότητα και το δίκτυο των υπηρεσιών πρέπει να παράγουν νόημα, ανθρωπιά, υποκειμενικότητα, έμπνευση, συμμετοχικότητα και ενδυνάμωση των χρηστών, νέα δίκτυα. Η αντίδραση πρέπει να είναι πολυ-επίπεδη ενάντια σε αυταρχικές πολιτικές και μηχανισμούς βίας και εξευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας των κοινωνικά αποκλεισμένων ώστε να δομηθούν δίκτυα δημοκρατικής αλληλεγγύης και προστασίας ατομικών δικαιωμάτων. Σημαντική επίσης, είναι η ενίσχυση της πολιτικής δημόσιας υγείας και η διεπιστημονική προσέγγιση του φαινομένου του κοινωνικού αποκλεισμού.

Στο ειδικό πλαίσιο απαντήσεων, θα τοποθετούσαμε την καταγραφή πόρων δημοσίου, ιδιωτικού, ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού και φιλανθρωπικού τομέα, τις κινητές διακλαδικές διεπιστημονικές ομάδες ικανές να παράγουν ολοκληρωμένες απαντήσεις (κοινωνικές, υγείας, ψυχικής υγείας, οικονομικής επιβίωσης, δικτύωσης) και όχι λογική υποδοχής αιτημάτων αλλά δράσης σε πληθυσμούς στόχους στον αστικό χώρο (χώροι συνάντησης, καταφύγια, εγκαταλελειμμένα κτίρια). Απαντήσεις δίνει και η δικτύωση υπηρεσιών που ήδη υπάρχουν στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου  στρατηγικού σχεδίου και επιμέρους επιχειρησιακών σχεδίων. Με αυτόν τον τρόπο, εξυπηρετούνται καλύτερα Στοχευμένες δράσεις ευαισθητοποίησης σε ειδικές ομάδες πληθυσμού (Τ. Α., εκπαίδευση, υγειονομικοί κ.λπ.) σε συνεργασία με καλές πρακτικές ενάντια στο στίγμα της ψυχικής νόσου. Παρ’ όλα αυτά είναι ανάγκη, η δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την αναγνώριση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων στην πράξη αυτών των «εφήμερων πολιτών» και η διενέργεια στοχευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για στελέχη υπηρεσιών υγείας, Π.Φ.Υ., ψυχικής υγείας, πρόνοιας με έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων δικτύωσης και πολιτισμικής ικανότητας υποδοχής μεταναστών.

Εν κατακλείδι, οι νέες πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν και οι κοινωνικές συμμαχίες που πρέπει να γίνουν, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το περιθώριο της πόλης δεν είναι τόπος χωρίς νόημα αλλά όπως θα έλεγε και ο ανθρωπολόγος Α. Kleinman «Η σοφία, βρίσκεται στο περιθώριο».

Δελτίο Τύπου από την ημερίδα με θέμα  «Κοινωνικός Αποκλεισμός και Ψυχική Υγεία στον 21ο αιώνα»

Δρομοκαΐτειο: Η καταγγελία επιστράφηκε στον αποστολέα !

Το κείμενο που ακολουθεί το έγραψε η κυρία Αφροδίτη Κουκουτσάκη στο crimevssocialcontrol και το αναδημοσιεύουμε γιατί, αν δεν πρόκειται για κάποιο “αστείο”, το πρόβλημα στο Δρομοκαΐτειο είναι πολύ πιο σοβαρό απ' ό,τι φανταζόμασταν.

Υπενθυμίζουμε ότι η κα Αφροδίτη Κουκουτσάκη, επ. καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Παν/μιου, έχει συνυπογράψει το κείμενο καταγγελίας για το Δρομοκαΐτειο που αναρτήσαμε την Πέμπτη 18 Νοέμβρη.



"Δέχτηκα το πρωί ένα τηλεφώνημα από την γραμματεία του προέδρου  του Δρομοκαϊτείου, όπου μου ζητήθηκε να δώσω έναν αριθμό φαξ για να μου σταλεί ένα έγγραφο. Το έγγραφο είναι αυτό που εικονίζεται, δηλαδή το κείμενο "Να μπει φρένο στις αυταρχικές και σκοταδιστικές πρακτικές του προέδρου του ΔΣ του Δρομοκαϊτειου", στο οποίο υπήρχε και η δική μου υπογραφή, υποθέτω δε ότι έλαβαν το ίδιο φαξ όλοι όσοι το υπέγραψαν.

Στο περιθώριο της πρώτης σελίδας, όπως φαίνεται στην εικόνα, υπάρχει χειρόγραφα το εξής: "ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΝΑΙΣΧΥΝΤΟΝ ΚΑΙ ΔΕΙΛΟΝ ΑΝΩΝΥΜΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΕΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΥΦΛΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΥΣ ΔΗΘΕΝ ΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ ΩΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΚΟ, ΘΡΑΣΥ, ΕΠΑΙΣΧΥΝΤΟ ΚΑΙ ΒΛΑΚΩΔΕΣ"

Εάν δεν πρόκειται για κακόγουστο αστείο και προέρχεται όντως από άνθρωπο που παίρνει αποφάσεις για την υγεία, τα δικαιώματα, την ζωή εντέλει των έγκλειστων στο Δρομοκαϊτειο, φοβάμαι ότι τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά..."

ΥΓ. Ανοικτό ποστ για το θέμα (με συνεχείς ενημερώσεις): Τι συμβαίνει στο Δρομοκαΐτειο;

Ανοικτή επιστολή - Κείμενο καταγγελίας για το Δρομοκαϊτειο

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Να μπει φρένο στις αυταρχικές και σκοταδιστικές πρακτικές 

του προέδρου του Δ.Σ. του Δρομοκαϊτείου

Το τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες μιας διαδικασίας και πρακτικών στο χώρο της ψυχικής υγείας που ‘τρομάζουν’ όχι μόνο γιατί έρχονται από ένα ‘μακρινό παρελθόν’, αλλά και γιατί αυτό το παρελθόν σηματοδοτεί και προβάλλεται ως το άμεσο μέλλον που μας περιμένει.

Πρόκειται για τα τεκταινόμενα στο Δρομοκαίτειο, όπου παρατηρούμε την επάνοδο του θεσμού του πατέρα-αφέντη, απόλυτου άρχοντα του ιδρύματος, που πρωτοεμφανίστηκε μαζί με την δημιουργία των ψυχιατρικών ασύλων από τις αρχές του 19ου αιώνα, μια πατριαρχική εξουσία, με απόλυτη κυριαρχία πάνω στις ζωές των, χωρίς κανένα δικαίωμα, εγκλείστων, καθώς και πάνω στις τύχες των φυλάκων τους.

Με τον ίδιο τρόπο, στο σημερινό Δρομοκαίτειο, εν είδει αυστηρού δασκάλου με τη βίτσα στο χέρι, που δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τις προτεταμένες ανοιχτές παλάμες των μαθητών για να υποστούν την ημερήσια τιμωρία τους και αντλώντας από την κληρονομιά των ‘πειθαρχικών πρακτικών’ της εποχής που ιδρύθηκε το Δρομοκαίτειο, ο τωρινός διαχειριστής του, ο κ. Ν. Τσικής, εκπρόσωπος της ομάδας που διαχειρίζεται το κακόφημο, πλέον, ‘κληροδότημα’, δεν περνάει μέρα που να μην λειτουργεί εκφοβιστικά και αυθαίρετα, έξω από τα όποια θεσμικά όργανα, μετακινώντας τιμωρητικά όποιον αντιτάσσεται στις άθλιες και εξοντωτικές πρακτικές και λογικές τις οποίες εισάγει στο ψυχιατρικό αυτό άσυλο.

Γιατί δεν πρόκειται μόνο για τις δύο ψυχολόγους που αντέδρασαν, με επιστημονικό λόγο, τεκμηριωμένα και δημόσια, στην  ιδρυματική σκλήρυνση, ασφυξία και παλινδρόμηση, στην οποία σπρώχνει το Δρομοκαίτειο ο κ. Τσικής, αλλά και για νοσηλεύτρια, που υπέστη εκδικητική και απαξιωτική γι΄ αυτήν μετακίνηση, επειδή αντέδρασε, και αυτή δημόσια, για το αυταρχικό καθεστώς του ‘προέδρου’ και για πλήθος άλλων λειτουργών (γιατρών, νοσηλευτών κλπ) που μετακινούνται ερήμην της όποιας θεσμικής διαδικασίας και εισήγησης - πρακτικές που έχουν, πέραν όλων των άλλων, και συνέπειες πάνω στις θεραπευτικές σχέσεις που αυτοί οι λειτουργοί έχουν με τους ασθενείς τους, οι οποίες διακόπτονται εν μια νυκτί.

Ποια είναι τα κρίσιμα ζητήματα για την αποκάλυψη των οποίων διώκονται οι λειτουργοί με πειθαρχικές και ποινικές διαδικασίες;

1. Ο κ. Τσικής και η περί αυτόν ομάδα, θέλει να σπρώξει στην οριστική χρονιοποίηση και ιδρυματοποίηση (‘στον ψυχικό θάνατο’ το λέγαμε παλιά), ‘στις πίσω πτέρυγες’ του ασύλου, απροσδιόριστο αριθμό ασθενών από αυτούς που κατά καιρούς νοσηλεύονται στις μονάδες ‘οξέων’. Αντί για μια πολιτική ‘προς την κοινότητα’, με την ίδρυση δικτύου κοινοτικών υπηρεσιών και πιθανώς και μερικών εξωνοσοκομειακών στεγαστικών δομών (τομέας που οι διαχειριστές του ‘κληροδοτήματος’ εμπόδισαν τα προηγούμενα χρόνια διαφυλάσσοντας ως ‘κόρη οφθαλμού’ τις νοσοκομειακές κλίνες του ασύλου), ο κ. Τσικής θέλει να αυξήσει τις εισπράξεις από νοσήλια για τον προϋπολογισμό του ψυχιατρείου, μέσα από την ψυχική και κοινωνική εξόντωση των ασθενών, με το κλείσιμό τους σε πτέρυγες χρονίων.

Και με ομόφωνη, δυστυχώς, απόφαση του ΔΣ του Δρομοκαϊτείου, αυτοί οι ασθενείς, των οποίων η παραμονή στα τμήματα ‘οξέων’ παρατείνεται για ποικίλους λόγους, δημιουργώντας προβλήματα διάθεσης κλινών για την εφημερία, θα μπορούν να μετακινηθούν σε πτέρυγα χρονίων, κατά σειράν, στη βάση ονομαστικού καταλόγου, ακόμα  και μέσα στη νύκτα, τελείως απροειδοποίητα, αν προκύψει πρόβλημα κλίνης στην διάρκεια της ανοιχτής εφημερίας.

Ανάμεσα στα 1960-80, με τον ίδιο τρόπο, το Δρομοκαϊτειο (όπως και το Δαφνί) έστελνε, μέσω του γειτονικού Σκαραμαγκά, εκατοντάδες, κάθε φορά, ασθενείς, τους ‘αζήτητους’, χωρίς ούτε καν μια προηγούμενη ενημέρωση, στη Λέρο.

Είναι άραγε σε θέση να καταλάβουν οι σημερινοί διαχειριστές του ‘κληροδοτήματος’ (αλλά, προφανώς, όχι μόνο αυτοί) ότι η ‘Λέρος’ δεν ήταν ποτέ απλώς ‘τόπος’, αλλά ‘τρόπος’ άσκησης της ψυχιατρικής, των συνδεδεμένων με την αυτήν πολιτικών ψυχικής υγείας, καθώς και των μεθόδων των εντεταλμένων, στη βάση αυτών των πολιτικών, διαχειριστών των ασύλων;

2. Με αυτές τις λογικές και αυτή την κουλτούρα, η Διοίκηση του ‘κληροδοτήματος’, με την πρόθυμη συνεργασία των διορισμένων, σ΄ αυτήν, μελών από το Υπουργείο, αναπαράγει, σε κάθε βήμα, πρακτικές απαξίωσης των ψυχικά πασχόντων ατόμων, καταστρατήγησης των δικαιωμάτων τους και της ίδιας της ανθρώπινής τους υπόστασης ως κοινωνικών υποκειμένων.

Κατά τον κ. Τσική «μισθοδοσία νοσηλευομένων δεν είναι νοητή και ΔΕΝ υπάρχει και, όπως είναι ευνόητο, θα ήταν αδιανόητο να υπάρχει». Και μόνη αυτή η δήλωσή του φτάνει για να αναδειχτούν οι ευθύνες αυτών από το Υπουργείο Υγείας που τον περιθάλπουν και τον στηρίζουν.

Εδώ και 25 χρόνια ο αγώνας για την κατάργηση της ‘μαύρης εργασίας’ των ασύλων (υπό το πρόσχημα και τη μορφή της ‘εργοθεραπείας’) και η αναγνώριση και θεσμοθέτηση του δικαιώματος των ψυχικά πασχόντων να εργάζονται και να αμείβονται κανονικά, η αναγνώριση δηλαδή, σ΄ αυτούς του ‘status του εργαζόμενου με πλήρη δικαιώματα’, αποτέλεσε μια από τις θεμελιακές παραμέτρους της ‘ψυχιατρικής μεταρρύθμισης’ (στο βαθμό που αυτή σήμαινε ρήξη με το παρελθόν και όχι εξωραϊσμένη αναπαραγωγή του). Αυτό αποτέλεσε  τον κατευθυντήριο άξονα και την καταστατική αρχή των διαφόρου τύπου κοινωνικών συνεταιρισμών, από τις διάφορες άτυπες μορφές τους, όπως οι Θεραπευτικές Συνεταιριστικές Μονάδες του Δρομοκαιτείου, μέχρι την δημιουργία των ΚΟΙΣΠΕ, όπου, νομοθετικά τουλάχιστον, κατοχυρώνονται δικαιώματα. Δεν είναι τυχαίο ότι μόνο στο Δρομοκαίτειο, παρόλο που υπήρχαν οικονομικές δυνατότητες και σχετικές υποδείξεις από τα Ελεγκτικά Οργανα του Υπουργείου, δεν ιδρύθηκε ποτέ ΚΟΙΣΠΕ.  Και είναι εδώ που σε πολλές εργασιακές δομές υπάρχουν σημαντικές εισπράξεις που τροφοδοτούν λογαριασμό ‘αποθεματικού’ του ψυχιατρείου, ενώ οι εργαζόμενοι ‘ασθενείς’ δουλεύουν με κανονικό ωράριο, σε βάρδιες, ακόμα και τις αργίες (και οι οποίοι δεν είναι, συνήθως, ‘νοσηλευόμενοι’, αλλά διαμένουν σε εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές ή και στο σπίτι τους).

Αυτή η απολύτως κανονική εργασία αμείβεται από τον κ. Τσική με το λεγόμενο ‘θεραπευτικό κίνητρο’, ένα μικρό ποσό που έχει θεσμοθετηθεί (όπως ρητά αναφέρεται στη σχετική νομοθεσία) ως ενισχυτικό της κίνησης του ατόμου προς την αυτόνομη διαβίωση. Δίδεται (ή, θα έπρεπε να δίδεται) σε όλους όσους μπαίνουν σε διαδικασία κοινωνικής επανένταξης, είτε εργάζονται, είτε όχι. 

Βέβαια ο κ. Τσικής δεν είναι ο πρώτος που παράνομα το χρησιμοποιεί ως αμοιβή για την προσφερόμενη εργασία στις εν λόγω εργασιακές δομές. Το Υπουργείο Υγείας, εδώ και πολλά χρόνια, κάνει ‘τα στραβά μάτια’ στην εκτεταμένη χρήση του ως αμοιβή για εργασία λόγω της κατάρρευσης της αποδοτικότητας των δραστηριοτήτων και της εγκατάλειψης στην τύχη τους των διαφόρων ειδών κοινωνικών συνεταιρισμών. Σημείο και αυτό της διαρκώς επιταχυνόμενης χρεοκοπίας της επιχείρησης ‘Ψυχαργώς’.

Θεωρούμε ότι ο κ. Τσικής δεν είναι απλώς, μια ειδική περίπτωση, δεν είναι μια εξαίρεση (αν και δεν θεωρούμε τυχαίο ότι το Δρομοκαίτειο έχει επανειλημμένα βρεθεί στα φώτα μιας μελανής δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια, από τις εκπομπές του ΒΒC μέχρι τα πρόσφατα δημοσιεύματα).

Αποτελεί μια κραυγαλέα απεικόνιση του άμεσου μέλλοντος στο οποίο οδηγείται το σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας σ΄ αυτή τη χώρα, στην εποχή του ‘μνημονίου’ ΕΕ/ΔΝΤ. Παρόμοιες καταστάσεις, με διαφορετικές μορφές, αλλά με αντίστοιχα περιεχόμενα, παράγονται και αναβλύζουν παντού.

Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί και δεν πρέπει με κανένα τρόπο να εξακολουθήσει να γίνεται ανεκτή η διαχείριση της λειτουργίας ενός ιδρύματος (ενταγμένου στο ΕΣΥ και του οποίου η όλη λειτουργία του στηρίζεται και χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό), που υποτίθεται ότι αποσκοπεί στην θεραπευτική φροντίδα των περιθαλπόμενων απ΄ αυτό, μ΄ αυτόν τον κραυγαλέα αυταρχικό τρόπο.

Καλούμε τον Υπουργό Υγείας να παρέμβει άμεσα για ν΄ αλλάξει αυτό τα απαράδεκτο καθεστώς της ασυδοσίας των διαχειριστών του ‘κληροδοτήματος’, να πάψει το Δρομοκαίτειο να διοικείται στη βάση της ‘ενός ανδρός αρχής’, να παύσουν  οι διώξεις κατά όσων εκφράζουν δημόσια την όποια προσωπική τους γνώμη και κριτική, να στηριχτούν τα δικαιώματα των ασθενών, η κανονική εργασιακή τους αμοιβή και η ελεύθερη έκφραση και οργάνωσή τους και ν΄ αντιστραφεί το κλίμα και οι πρακτικές της παλινδρόμησης, στην κατεύθυνση μιας ουσιαστικής ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

17/11/2010

Υπογράφουν:

Γιαννουλόπουλος Γιώργος, εκπρόσωπος της Επιτροπής (πρώην) χρηστών και επιζώντων της Ψυχιατρικής
Ζαφειρίδης Φοίβος, αναπληρωτής καθηγητής, τμήμα Ψυχολογίας ΑΠΘ
Κοκκινάκος  Γιώργος, Δ/ντής ψυχίατρος, ΚΨΥ Χανίων
Κουκουτσάκη Αφροδίτη, επίκουρη καθηγήτρια, τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας,, Πάντειο
Μάτσα Κατερίνα, Δ/ντρια ψυχίατρος, 18 Ανω
Μεγαλοοικονόμου Θεόδωρος, Δ/ντής ψυχίατρος ΨΝΑ/ΚΨΥ Αγίων Αναργύρων
Μητροσύλη Μαρία, επίκουρος καθηγήτρια τμήματος Διοίκησης Μονάδων Υγείας Πρόνοιας, Α-ΤΕΙ Αθήνας, δικηγόρος, πρώην Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη
Μπαϊρακτάρης Κωνσταντίνος, αναπληρωτής καθηγητής, τμήμα Ψυχολογίας ΑΠΘ
Στυλιανίδης Στέλιος, αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Πάντειο, εθνικός εκπρόσωπος στον ΠΟΥ, αντιπρόεδρος WAPR
Τσαλίκογλου Φωτεινή, καθηγήτρια τμήματος Ψυχολογίας, Πάντειο
Φαφαλιού Μαρία, συγγραφέας, κοινωνική ψυχολόγος

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ :

- ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ (ΕΚΤ), ΤΜΗΜΑ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ 
- Δ/ΝΣΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ  ΥΚΚΑ
- ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ/ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ/ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΡΟΜΟΚΑΙΤΕΙΟΥ
- ΕΙΝΑΠ/ΟΕΝΓΕ, ΠΑΣΥΝΟ, ΠΟΕΔΗΝ
- Ε.Ψ.Ε
- ΕΛ.Ψ.Ε, Σ.Ε.Ψ, Π.Ψ.Σ, ΠΕΝΟΨΥ
- ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (ΠΡΩΗΝ) ΧΡΗΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ, ENUSP
- ΠΟΣΟΨΥ
- WAPR
- Π.Ο.Υ. (Ευρωπαϊκό τμήμα)
- INTERNATIONAL MENTAL HEALTH NETWORK
- ΜΜΕ (ελληνικά και διεθνή)

Σημείωση: Αν δεν έχετε ενημερωθεί για το θέμα, διαβάστε την ανάρτηση: Τι συμβαίνει στο Δρομοκαΐτειο; στην οποία θα βρείτε όλους τους σχετικούς συνδέσμους (links)

Πολιτισμική επάρκεια: Ένας πρακτικός οδηγός για εργαζόμενους στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας

  

Π ο λ ι τ ι σ μ ι κ ή  ε π ά ρ κ ε ι α

Ένας πρακτικός οδηγός για εργαζόμενους στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας

Τίτλος πρωτοτύπου: Cultural Competency A practical guide for mental health service providers © 2001 Hogg Foundation for Mental Health - The University of Texas at Austin

“Μια έκδοση που βοηθά τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας να αποκτήσουν καλύτερη κατανόηση των παραγόντων οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν τις παρεμβάσεις τους και προτείνει τρόπους βελτίωσης και εμπλουτισμού των υπηρεσιών για εξυπηρετούμενους διαφορετικής εθνοπολιτισμικής προέλευσης.”

Την ευθύνη της ελληνικής έκδοσης έχει το Κέντρο Ημέρας “Βαβέλ” της “Συνειρμός – ΑμΚΕ Κοινωνικής Αλληλεγγύης” μετά από άδεια του Ιδρύματος Hogg (Austin-Texas) και σύντομα θα κυκλοφορήσει σε έντυπη μορφή.

Μπορείτε να κατεβάσετε τον οδηγό σε ηλεκτρονική μορφή (pdf) κάνοντας κλικ εδώ

Καταγγελίες διοικητικών πρακτικών Ψ.Ν.Α. Δρομοκαϊτείου

Μαρούσι, 11 Νοεμβρίου 2010

Προς: Πρόεδρο Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής
          «ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ» Ν.Π.Δ.Δ.
          κ. Νικόλαο Τσική


Θέμα: Καταγγελίες διοικητικών πρακτικών Ψ.Ν.Α. «Δρομοκαϊτείου»

Κύριε Πρόεδρε,

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας στη δημόσια παρέμβασή μου, που δεν στοχοποιεί το Δρομοκαΐτειο ως σύνολο, αλλά πτυχές της Διοικητικής πρακτικής και ποινικοποίησης των διαφωνούντων εντός του Νοσοκομείου.

Θεωρώ ότι είναι χρέος μου, όπως άλλωστε έχω πράξει τα τελευταία 25 χρόνια που υπερασπίζομαι επιστημονικά, ηθικά και θεσμικά τις αρχές της ψυχοκοινωνικής μεταρρύθμισης και αξιοπρέπειας των ψυχικά ασθενών συμπολιτών μας, να ασκώ δημόσια κριτική (και αν είναι αναγκαίο και αυτό-κριτική) σε πρακτικές σοβαρής οπισθοδρόμησης των αρχών μιας σύγχρονης Κοινοτικής Ψυχιατρικής και Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.

Αν οι αρχές αυτές, που σημειωτέον έχει συνυπογράψει η Ελληνική Πολιτεία τόσο με τον Π.Ο.Υ., όσο και με τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. («Πράσινη Βίβλος για την Ψυχική Υγεία»), συνάδουν με τη διοικητική πρακτική σας στο Δρομοκαΐτειο, αυτό μπορεί να αξιολογηθεί και να κριθεί στο πλαίσιο μιας Δημόσιας Διαβούλευσης.

Σας προτείνω λοιπόν να αναλάβετε την πρωτοβουλία να διοργανώσετε μια επιστημονική ημερίδα στο Νοσοκομείο σας με αντικείμενο την εκτίμηση της διαδικασίας ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και διοικητικής πρακτικής στο Νοσοκομείο σας με την ενδεχόμενη συμμετοχή της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας του ΥΥΚΑ, της Ε.Ψ.Ε., της WAPR και βεβαίως εκπροσώπων των εργαζομένων του Ψ.Ν.Α. Δρομοκαϊτείου.

Σε μια τέτοια Δημόσια Διαβούλευση, η οποία μπορεί να συνδυασθεί με μια δική μου επί τόπου επίσκεψη των δομών του Νοσοκομείου σας, είμαι απολύτως διαθέσιμος να συμμετέχω ουσιαστικά.

Οι ιδιωτικές τηλεφωνικές συνομιλίες έχουν νόημα όταν καθίστανται αντικείμενο επεξεργασίας δημόσιας διαβούλευσης και επίλυσης προβλημάτων δημόσιας υγείας προς όφελος των ασθενών και των οικογενειών τους.

Με εκτίμηση,

Στέλιος Στυλιανιδης
        
Αν. Καθ. Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Πάντειο Παν.
Εθνικός Εκπρόσωπος για την Ψυχική Υγεία στον Π.Ο.Υ.
Αντιπρόεδρος Παγκόσμιας Εταιρείας για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση (WAPR)

Σημείωση του blog:

Την επιστολή του Προέδρου του Δρομοκαϊτείου προς τον κ. Στέλιο Στυλιανίδη, μπορείτε να διαβάσετε στην προηγούμενη ανάρτησή μας. Επίσης, στην ανάρτηση με τίτλο: Τι συμβαίνει στο Δρομοκαΐτειο; θα βρείτε όλους τους σχετικούς με το θέμα συνδέσμους. 

Απάντηση του Προέδρου του Δρομοκαϊτείου στον κ. Στέλιο Στυλιανίδη

Από το Γραφείο Προέδρου του Δρομοκαϊτείου λάβαμε την παρακάτω απαντητική επιστολή προς τον Αν. Καθηγητή Κοινωνικής Ψυχιατρικής κο Στέλιο Στυλιανίδη. Υπενθυμίζουμε ότι στις 26 Οκτωβρίου είχε αναρτηθεί στο psi-action το κείμενο του κου Στυλιανίδη Οικονομική κρίση ή ηθική αποδόμηση;, με αφορμή την ποινική δίωξη ψυχολόγων από την Διοίκηση του Ψ.Ν.Α. «Δρομοκαΐτειο».

ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
ΤΗΛ.:2132046105
ΑΡ.ΠΡΩΤ.: 15048/668388    

Προς: 
Τον  Καθηγητή Κοινωνικής Ψυχιατρικής
του Παντείου Πανεπιστημίου και
Εθνικό εκπρόσωπο για την ψυχική υγεία
στον Π.Ο.Υ.  και Αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας
Εταιρίας για την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση (WARP)
κ. Στυλιανό Στυλιανίδη

Κύριε Καθηγητά,

Διάβασα με εντονότατα συναισθήματα αλλά και με πάρα πολλή αυτοσυγκράτηση το αναρτημένο στο psi-action  καταπελτικό δημοσίευμά σας (26-10-2010) για το Δρομοκαϊτειο.

Και έμεινα «ενεός». (Τη λέξη δεν χρησιμοποιώ για εντυπωσιασμό. Τη χρησιμοποιώ γιατί τη θεωρώ ότι εκφράζει ακριβέστερα τις εντυπώσεις μου και τα συναισθήματά μου).

Διετήρησα όμως –ευτυχώς- και την ψυχραιμία μου για δύο λόγους, αν και σκέφθηκα ότι εδώ δεν απευθύνομαι σε δημοσιογράφο. ΣΕ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ – και όχι μόνο- απευθύνομαι και απαντώ.

Α) Γιατί η ηθική συνειδήσή μου –και σας βεβαιώνω ότι έχω ηθική συνείδηση- δεν ανησύχησε. Είμαι βέβαιος και εγώ και τα υπόλοιπα οκτώ μέλη του Διοικ. Συμβουλίου του Δρομοκαϊτείου ότι ορθά και ηθικά ενεργήσαμε και ενεργούμε και

Β) Επειδή τουλάχιστον από τους άκρως σημαντικούς τίτλους σας και τα υψηλότατα αξιώματά σας -για μένα θα αρκούσε και μόνο τα βασικό: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ- μας υπαγόρευσαν: «ΣΤΗΘΙ ΚΑΛΩΣ» (όπως συνιστά τακτικά η χριστιανική λειτουργία και όπως ενθυμούμαι από την παιδική μου ηλικία).

Και οδηγήθηκα στην απόφαση να σας αποστείλω και να σας γνωστοποιήσω το επισυναπτόμενο κείμενο, που δεν είναι αφηγηματικό. Είναι διαμπερής επιχειρηματολογία, είναι ντουκουμέντο, είναι «αυτή η αλήθεια», η αντικειμενική, η πραγματική αλήθεια, που μπορείτε να την ελέγξετε  με αυτοψία και αυτηκοϊα όποτε θέλετε.

Και αναμένουμε  και το Διοικ.Συμβούλιο του Νοσοκομείου και εγώ να ενεργήσετε και με βάση αυτή, κύριε Καθηγητά. Αναμένουμε, γιατί η θέση σας και οι τίτλοι σας και τα αξιώματά σας και –όπως πρέπει και θέλουμε να πιστεύουμε- η ψυχή σας -(χρησιμοποιώ τη σπουδαία λέξη με πολλή επίγνωση )- αυτή την στερράν εντύπωση και προσδοκία μας δίδουν.

Εμείς πιστεύουμε, κ. Καθηγητά, χωρίς να σας γνωρίζουμε –ότι δεν είσαστε ούτε δογματικός, ούτε φανατικός .

Θα σας παρακαλέσω, κύριε Καθηγητά, να μου επιτρέψετε να σας υπενθυμίσω το εξής, το οποίο ασφαλώς γνωρίζετε:

Ο Ιμεραίος ποιητής Τισίας σε ένα ποίημά του τον 7ο αιώνα π.Χ. έψεξε την ωραία Ελένη για τη φυγή της στην Τροία. Ο -κατά τη μυθολογία- πατέρας της, ο Δίας, εχολώθη και τον τιμώρησε αυστηρότατα.

Ο Τισίας (ή Στησίχορος) αναθεώρησε και έγραψε επανορθωτικό ποίημα, την «Παλινωδία» και ο Δίας ακύρωσε την τιμωρία.

Κύριε Καθηγητά,

Σας έγραψα με πολύ πόνο. Εκπέμψατε απολύτως άδικα και εντελώς ανεξέλεγκτα (γιατί άραγε;) κατά του Δρομοκαϊτείου σφοδρότατα πυρά, πλήθος εξοντωτικών πυρών, δηλητήριο.

Και μας καταπλήσσει αυτό, κύριε Καθηγητά, γιατί, όπως πολύ καλά γνωρίζω  και από τη σχετική θεωρία και από την επαγγελματική μου εμπειρία, οι καθηγητές και δάσκαλοι και πολύ περισσότερο οι αξιότιμοι, όπως εσείς, καθηγητές της Ψυχολογίας, δεν εκπέμπουν τροχιοδεικτικά και ιοβόλα βέλη. Εκπέμπουν –αφού ελέγξουν και μελετήσουν και θεωρήσουν αναγκαίο- συμβουλές και νουθεσίες και οδηγίες, διδάσκουν και φωτίζουν και οδηγούν.

Μας γνωρίζετε κ. Καθηγητά; Γνωρίζετε το Δρομοκαϊτειο; Γιατί τόση εμπιστοσύνη σε συκοφάντες; Εμείς δεν είμαστε άνθρωποι; Γιατί δεν ζητήσατε και μας προτού μας κατακεραυνώσετε ολεθρίως;

Είναι πολύ πιθανό ότι σας κούρασα. Και θα τελειώσω με:

Α) Μια υπενθύμιση:

Γιατί το Πάντειο Πανεπιστήμιο στέλλει σε ένα τέτοιο ‘Ιδρυμα φοιτητές του να ασκούνται και να μορφώνονται;

Β) Γιατί οι συνάδελφοί σας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, που έχουν άμεση και ασφαλή γνώση, έχουν παινέσει και επαινούν εγγράφως και εκθύμως το Δρομοκαϊτειο;

Και ως επισφράγισμα των παραπάνω:

Σας (παρα)καλούμε να επισκεφθείτε και μάλιστα συντομότατα το Νοσοκομείο μας, να περιδιαβάσετε σε όλο το μήκος και το πλάτος του και να σχηματίσετε πλήρη ιδίαν αντίληψη.

Σας αναμένουμε, κ. Καθηγητά, συντομότατα, επειγόντως να έρθετε, να ακούσετε και εμάς ή να μας καλέσετε το συντομότερο, επειγόντως, στο Γραφείο σας, γιατί (και) εμείς, κύριε Καθηγητά, και εμείς είμαστε άνθρωποι και μάλιστα, κατά κοινήν ομολογία εντιμότατοι άνθρωποι και ΔΕΝ είναι μόνο οι συκοφάντες μας άνθρωποι, από τους οποίους αβασάνιστα αντλήσατε τα τροχιοδεικτικά βέλη σας σαν να ήταν και αυτά αυτονόητα.

Με εκτίμηση

Ο (άμισθος) Πρόεδρος
ΝΙΚ. Γ. ΤΣΙΚΗΣ
Φιλόλογος - τ. Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης

Αναζητώντας τροφή και στέγη στο ψυχιατρείο

Στο νοσοκομείο για τροφή και στέγη *

«Με την απελπισία τους, το αδιέξοδό τους, την αγωνία τους για το τι μέλλει γενέσθαι καταφεύγουν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής στο Δαφνί κάθε μέρα συνάνθρωποί μας. Επικαλούνται όλα αυτά που νιώθουν, αφού δεν μπορούν απλά να ζητήσουν τροφή και στέγη. «Πού να βρω τώρα δουλειά; Μου έκαναν έξωση. Δεν ξέρω τι να κάνω», λένε».

«Άνθρωποι καταβεβλημένοι, καταπονημένοι και οργανικά διαλυμένοι που δεν έχουν φάει μέρες, ταλαιπωρούνται στα παγκάκια, περιμένουν στην εφημερία του νοσοκομείου. Δεν είναι ψυχασθενείς. Είναι "παράπλευρη απώλεια" της οικονομικής κρίσης». Η αποκάλυψη της Ε. Σιούτη, ψυχιάτρου στο ΨΝΑ στο Δαφνί, σκληρή για μια πολιτεία που αυτοδιαφημίζεται για την κοινωνική πολιτική της!

«Ο πολλαπλασιασμός των ανθρώπων, οι οποίοι παρουσιάζονται στα εξωτερικά ιατρεία των μεγάλων ψυχιατρικών κλινικών, είναι μια διάσταση της οικονομικής κρίσης που πρέπει να μας αφυπνίσει. Άνθρωποι που δεν είναι ψυχασθενείς, αλλά πάσχουν εξαιτίας της φοβερής υλικής ανέχειας, θέλουν να εισαχθούν αν είναι δυνατόν σε μια ψυχιατρική κλινική για να έχουν στέγη και τροφή. Παρατηρούμε μια συμφόρηση στα εξωτερικά ιατρεία των ψυχιατρικών νοσοκομείων» λέει στην «Ε» ο Νίκος Τζαβάρας, ψυχαναλυτής, καθηγητής Ψυχιατρικής, πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.

Είναι άτομα 40, 45, 50 - 65 ετών, Έλληνες. Όχι μετανάστες. «Οι μετανάστες μπαίνουν στα ψυχιατρικά ιδρύματα πάντα λόγω σοβαρής ψυχοπαθολογίας. Δεν θα έρθουν με αίτημα στέγη και τροφή, διότι λειτουργούν μεταξύ τους σαν νομάδες -μπορεί να έχει ο ένας σπίτι και να μένουν 20 μαζί του» σημειώνει η Ε. Σιούτη.

Ρυπαροί, αφυδατωμένοι, εξαντλημένοι, περιμένουν κάποιος να τους τραβήξει από το αδιέξοδο. «Δεν αντέχεις να το ζεις αυτό, να το διαχειριστείς ο ίδιος. Λειτουργείς με απόλυτα ανθρώπινα κριτήρια, γιατί με αμιγώς επιστημονικά δεν θα έπρεπε να μπεις στη διαδικασία να κάνεις εισαγωγή.

»Τους εξασφαλίζω περίθαλψη, μα δεν μπορώ νοσηλεία. Τη στιγμή που έχω αναπτυγμένα 10-15 ράντσα δεν μπορώ παρά να τους κρατήσω για δύο, τρεις, πέντε μέρες. Δεν είναι δυνατόν να μείνουν σ' ένα νοσοκομείο φτιαγμένο για να υποδέχεται ψυχωτικούς ασθενείς, που δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα, βαριά καταθλιπτικούς με αυτοκτονικές τάσεις, άτομα με θορυβώδεις ψυχοπαθολογίες. Δεν μπορώ όμως και να τους διώξω.

»Τους κάνουμε γενικές εξετάσεις και από εκεί και πέρα παλεύουμε με την κοινωνική υπηρεσία του νοσοκομείου να τους εξασφαλίσουμε ένα κρεβάτι. Κάνουμε έναν αγώνα για να μπορεί να αποκατασταθεί ο άνθρωπος βγαίνοντας από το "Δαφνί". Αναζητούμε συγγενείς, καλούμε στους ξενώνες αστέγων. Πολλές φορές το πετυχαίνουμε. Όμως χωλαίνουμε ως κράτος στη διασύνδεση των υπηρεσιών κι έτσι μπαίνουμε στη διαδικασία να χρησιμοποιούμε προσωπικές διασυνδέσεις και επαφές για να λύσουμε το πρόβλημα. Δεν υπάρχει επικοινωνία, συνεννόηση, ένας κεντρικός φορέας που να ρυθμίζει τα θέματα. Μπαίνουμε λοιπόν εμείς σε μια διαδικασία που δεν άπτεται της ιατρικής».

«Η οικονομική κρίση μάς πλήττει όλους επιβαρύνοντας σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής μας, υλικές, ψυχικές, ακόμη και οικογενειακές. Σε τέτοιες περιόδους κρίσης μπορεί κανείς να διαπιστώσει και φαινόμενα γενικότερης αποξένωσης ανεξαρτήτως οποιασδήποτε ψυχοπαθολογίας» επισημαίνει ο καθηγητής Νίκος Τζαβάρας.

Τι άλλο διαπιστώνει; «Βλέπουμε να πολλαπλασιάζονται οι καταθλίψεις. Πολλές από αυτές είναι αντιδραστικής φύσης και αφορούν πρόσωπα που έχουν μια χαρακτηρολογική ευπάθεια και κάτω από τέτοιες συνθήκες αντιδρούν ευκολότερα με καταθλιπτικές συνδρομές. Κατάθλιψη σημαίνει ότι αποσύρομαι από τον κόσμο γιατί ο κόσμος δεν ανταποκρίνεται στις δικές μου ανάγκες και επιθυμίες, σημαίνει ότι θλίβομαι από το γεγονός ότι δεν μπορώ να βοηθήσω μέλη της οικογένειάς μου ή τον ίδιο τον εαυτό μου.

»Αυτές φαίνεται από τους πρώτους δείκτες που έχουμε ότι πολλαπλασιάζονται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά γενικότερα. Κλινικά πιο ήπιας μορφής είναι οι αντιδραστικές νευρωτικές καταθλίψεις, ωστόσο μπορεί να οδηγήσουν κι αυτές σε αυτοκτονίες, αν και δεν έχω αυτή τη στιγμή στατιστικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, όπου έτσι κι αλλιώς οι επιτυχείς απόπειρες αυτοκτονίας είναι πολύ μικρές».

Από τις δυσκολότερες κλινικώς χαρακτηρίζει ο καθηγητής Ψυχιατρικής τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στους ψυχικά νοσούντες από ψύχωση, σχιζοφρένεια ή βαριά κατάθλιψη: «Η σύγχρονη ψυχιατρική απαιτεί τη μεταρρύθμιση των παλαιών ασύλων και τη δημιουργία νέων μονάδων γι' αυτούς τους ασθενείς. Όπως αντιλαμβάνεστε, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση κινδυνεύει λόγω της οικονομικής κρίσης και αυτό είναι ένα γεγονός το οποίο μπορεί να μας απασχολήσει σοβαρά μελλοντικώς».

Αυτό δεν σημαίνει ότι πολλαπλασιάζονται και τα βαριά νοσήματα (σχιζοφρένειες, ψυχωτικές καταθλίψεις κ.ο.κ.): «Αυτές» -εξηγεί- «δεν επηρεάζονται τόσο πολύ από τις μεταβολές που σημειώνονται στο κοινωνικό και ιστορικό γίγνεσθαι γενικότερα. Διότι εμφανίζονται με μια σταθερά στη στατιστική. Αντιθέτως, έχει παρατηρηθεί ότι σε περιόδους μεγάλων κρίσεων, πολέμων κ.λπ. ορισμένοι δείκτες γίνονται θετικότεροι για τα βαριά νοσήματα, αλλά αυτό είναι μια άλλη, μεγάλη προβληματική...»

*Αναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία

Σχετικό άρθρο της Ελευθεροτυπίας: Η κρίση μάς στέλνει στον... ψυχίατρο