Οι περιπέτειες της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι γνωστές. Η προηγούμενη κυβέρνηση, βρίσκοντας τις πολυετείς προσπάθειες για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση “ανοχύρωτες”, οδήγησε το χώρο της ψυχικής υγείας σε μια πρωτοφανή παρακμή. Δημιούργησε, αρχικά, μια χαοτική κατάσταση, παραχωρώντας ανεξέλεγκτα κοινοτικές δομές ψυχικής υγείας (οικοτροφεία, ξενώνες, κέντρα ημέρας κ.α) σε ιδιωτικές μη-κερδοσκοπικές εταιρίες και όταν έχασε κάθε έλεγχο της κατάστασης “φόρτωσε” το βάρος στους ίδιους τους φορείς, κατηγορώντας τους για αδιαφάνεια, κακοδιαχείριση κτλ
Τι και αν η αρμόδια αρχή για την εποπτεία των φορέων, δηλαδή το υπουργείο υγείας, παραχωρούσε τις δομές σε νεοσύστατους φορείς χωρίς προηγούμενη εμπειρία ή/και σχέση με το αντικείμενο; Τι και αν δεν προέβλεπε κανέναν οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχο των φορέων γενικότερα; Τι και αν οι κοινοτικές δομές λειτουργούσαν χωρίς άδειες λειτουργίας (!); Για το υπουργείο υγείας το φταίξιμο ήταν των φορέων, οι οποίοι θα έπρεπε να αποδείξουν ότι δεν κακοδιαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα. Το ερώτημα που δεν απαντήθηκε ποτέ είναι: “Πως θα αποδείκνυαν ότι δεν κλέβουν αφού δεν ελέγχονταν;”
Έτσι, τα χρόνια περνούσαν, η κατάσταση επιδεινωνόταν και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου υγείας “δεσμευόταν” ότι θα βρει έναν δίκαιο τρόπο ελέγχου και αξιολόγησης των φορέων. Μόνο που ο τρόπος αυτός δεν βρέθηκε ποτέ και η υποχρηματοδότηση των κοινοτικών δομών έγινε μια μόνιμη κατάσταση. Η νοοτροπία της ηγεσίας του υπουργείου θα μπορούσε να συνοψιστεί στα λόγια που ακούστηκαν από στέλεχος του υπουργείου, όταν ρωτήθηκε πως είναι δυνατόν να υποχρηματοδοτούνται όλοι οι φορείς επειδή υποψιάζονται ότι κάποιος κλέβει, “μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά” είχε απαντήσει.
Τελικά, έτσι έγινε. Μαζί με τα ξερά κάηκαν και τα χλωρά, αφού η υποχρηματοδότηση συνεχίστηκε για χρόνια και οι κοινοτικές δομές του μη-κερδοσκοπικού (αλλά και του δημοσίου) τομέα αδυνατούσαν να καλύψουν ακόμα και τα λειτουργικά τους έξοδα. Εργαζόμενοι παρέμεναν για μήνες απλήρωτοι (πολλοί αναγκάστηκαν να παραιτηθούν) και δύο πρότυπες δομές εφήβων ανέστειλαν τη λειτουργία τους.
Τα παραπάνω προβλήματα προκάλεσαν την παρέμβαση της Ε.Ε., η οποία έθεσε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση υπό επιτήρηση την άνοιξη του 2009. Ούτε αυτό όμως δεν άλλαξε τη στάση του υπουργείου υγείας. Η χώρα μας έμπαινε σε προεκλογική περίοδο και, μπροστά στην επερχόμενη ήττα του κόμματός του, ο αρμόδιος υπουργός επέλεξε να αφήσει για τον επόμενο την υλοποίηση της συμφωνίας που υπέγραψε με τον επίτροπο Spidla.
Όμως, με το “πες, πες, κάτι θα μείνει”, η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου κατάφερε να δημιουργήσει ένα κλίμα δυσπιστίας απέναντι στους μη-κερδοσκοπικούς φορείς ψυχικής υγείας. Στη συνέχεια, χαρακτηρισμοί όπως εργολάβοι, επιχειρηματίες κτλ υιοθετήθηκαν από πολλούς (για διαφορετικούς λόγους). Είναι αλήθεια ότι λίγοι ήξεραν το έργο και τη διαδρομή κάποιων από αυτούς που αποκαλούνταν “εργολάβοι” και “επιχειρηματίες”. Εξάλλου, την ιστορία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα (και όχι μόνο) ο καθένας την παρουσιάζει όπως θέλει.
Αξίζει να γίνει και (άλλη) μια αναφορά στο γνωστό δημοσίευμα εφημερίδας με τίτλο: “Προσούτο και σολομό... ψώνιζαν οι ψυχικά ασθενείς”, σύμφωνα με το οποίο ένας φορέας από τη Βόρεια Ελλάδα κατασπαταλούσε το δημόσιο χρήμα εκμεταλλευόμενος τους φιλοξενούμενους ασθενείς. Το συγκεκριμένο δημοσίευμα, το οποίο αναφερόταν και στις ατασθαλίες 59 άλλων φορέων (!), εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 2008 και “επιβεβαίωσε” τους ισχυρισμούς του υπουργείου ότι κάποιοι φορείς κλέβουν.
Το παράξενο ήταν ότι το δημοσίευμα αυτό “εμφανιζόταν” όταν το υπουργείο δεχόταν πιέσεις από φορείς, εργαζόμενους, μέσα ενημέρωσης κτλ για την αποπληρωμή των χρεών του προς τους φορείς ψυχικής υγείας. Το ίδιο δημοσίευμα επανεμφανίστηκε, τον Μάρτιο του 2009 σε άλλη εφημερίδα, με τίτλο “Κοστούμια Αρμάνι και κούτες ουίσκι για ...τους ψυχικά ασθενείς” και στη συνέχεια το θέμα προβλήθηκε σε τηλεοπτικό κανάλι με καλεσμένη την πρώην Γ. Γραμματέα Πρόνοιας Μαρία Τροχάνη.
Από τότε το μόνιμο αυτό σκάνδαλο αποτελεί ένα “ισχυρό επιχείρημα” για όποιον θέλει να κατηγορήσει τους μη-κερδοσκοπικούς φορείς. Την περασμένη Κυριακή, ξαναδιαβάσαμε για τους ...σολομούς στο ρεπορτάζ του Έψιλον για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση!
Ωστόσο, δεν ενημερωθήκαμε ποτέ για την εξέλιξη της υπόθεσης. Σύμφωνα με το αρχικό δημοσίευμα ο “ογκώδης φάκελος” του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας στάλθηκε στον εισαγγελέα το 2008, αλλά και τον επόμενο χρόνο ξαναδιαβάσαμε ότι ο φάκελος στάλθηκε στον εισαγγελέα. Πόσα χρόνια να κάνει ένας φάκελος να φτάσει στον εισαγγελέα; Υπάρχει και ένα άλλο αδιευκρίνιστο σημείο: ποιοι είναι οι 59 φορείς, στους οποίους, όπως υποστηρίζουν τα δημοσιεύματα, διαπιστώθηκαν ατασθαλίες; Το ερώτημα μπορεί να γίνει ακόμα πιο απλό: ποιοι είναι οι 59 φορείς που ελέγχθηκαν από το Σώμα Επιθεωρητών Υγείας; Έλεγξαν οι Επιθεωρητές Υγείας το σύνολο σχεδόν των φορέων και δεν μάθαμε τίποτα;
Δεν αμφισβητούμε ότι υπάρχουν ακατάλληλοι φορείς, δομές που λειτουργούν σαν άσυλα, επαγγελματίες ή επιχειρηματίες που βρήκαν την ευκαιρία να πλουτίσουν. Χωρίς σύστημα ελέγχου και αυτά θα υπάρχουν και πολλά άλλα. Παρ' όλα αυτά δεν δεχόμαστε τη λογική ότι μαζί με τα ξερά πρέπει να καούν και τα χλωρά, ούτε ότι πρέπει κάποιοι να αποδεικνύουν συνεχώς ότι δεν είναι ...ελέφαντες.
Στο ρεπορτάζ του Έψιλον για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, η υφυπουργός υγείας Φώφη Γεννηματά δηλώνει το αυτονόητο: “Στο βαθμό που τηρούνται διαχρονικά με συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου τα επιστημονικά και διαχειριστικά κριτήρια που θέτει το υπουργείο στους φορείς αυτούς (κρατικούς ή μη κρατικούς), δεν υφίσταται κανένα πρόβλημα”.
Να περιμένουμε να δούμε στην πράξη αυτές τις διαδικασίες ελέγχου στους κρατικούς και μη κρατικούς φορείς ή θα το ακούμε για άλλα τέσσερα χρόνια; “Τα προβλήματα αυτά κληροδοτήθηκαν στη νέα κυβέρνηση”, λέει η υφυπουργός και μας ανησυχεί γιατί είναι γνώριμη αυτή φράση.
Τι και αν η αρμόδια αρχή για την εποπτεία των φορέων, δηλαδή το υπουργείο υγείας, παραχωρούσε τις δομές σε νεοσύστατους φορείς χωρίς προηγούμενη εμπειρία ή/και σχέση με το αντικείμενο; Τι και αν δεν προέβλεπε κανέναν οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχο των φορέων γενικότερα; Τι και αν οι κοινοτικές δομές λειτουργούσαν χωρίς άδειες λειτουργίας (!); Για το υπουργείο υγείας το φταίξιμο ήταν των φορέων, οι οποίοι θα έπρεπε να αποδείξουν ότι δεν κακοδιαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα. Το ερώτημα που δεν απαντήθηκε ποτέ είναι: “Πως θα αποδείκνυαν ότι δεν κλέβουν αφού δεν ελέγχονταν;”
Έτσι, τα χρόνια περνούσαν, η κατάσταση επιδεινωνόταν και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου υγείας “δεσμευόταν” ότι θα βρει έναν δίκαιο τρόπο ελέγχου και αξιολόγησης των φορέων. Μόνο που ο τρόπος αυτός δεν βρέθηκε ποτέ και η υποχρηματοδότηση των κοινοτικών δομών έγινε μια μόνιμη κατάσταση. Η νοοτροπία της ηγεσίας του υπουργείου θα μπορούσε να συνοψιστεί στα λόγια που ακούστηκαν από στέλεχος του υπουργείου, όταν ρωτήθηκε πως είναι δυνατόν να υποχρηματοδοτούνται όλοι οι φορείς επειδή υποψιάζονται ότι κάποιος κλέβει, “μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά” είχε απαντήσει.
Τελικά, έτσι έγινε. Μαζί με τα ξερά κάηκαν και τα χλωρά, αφού η υποχρηματοδότηση συνεχίστηκε για χρόνια και οι κοινοτικές δομές του μη-κερδοσκοπικού (αλλά και του δημοσίου) τομέα αδυνατούσαν να καλύψουν ακόμα και τα λειτουργικά τους έξοδα. Εργαζόμενοι παρέμεναν για μήνες απλήρωτοι (πολλοί αναγκάστηκαν να παραιτηθούν) και δύο πρότυπες δομές εφήβων ανέστειλαν τη λειτουργία τους.
Τα παραπάνω προβλήματα προκάλεσαν την παρέμβαση της Ε.Ε., η οποία έθεσε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση υπό επιτήρηση την άνοιξη του 2009. Ούτε αυτό όμως δεν άλλαξε τη στάση του υπουργείου υγείας. Η χώρα μας έμπαινε σε προεκλογική περίοδο και, μπροστά στην επερχόμενη ήττα του κόμματός του, ο αρμόδιος υπουργός επέλεξε να αφήσει για τον επόμενο την υλοποίηση της συμφωνίας που υπέγραψε με τον επίτροπο Spidla.
Όμως, με το “πες, πες, κάτι θα μείνει”, η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου κατάφερε να δημιουργήσει ένα κλίμα δυσπιστίας απέναντι στους μη-κερδοσκοπικούς φορείς ψυχικής υγείας. Στη συνέχεια, χαρακτηρισμοί όπως εργολάβοι, επιχειρηματίες κτλ υιοθετήθηκαν από πολλούς (για διαφορετικούς λόγους). Είναι αλήθεια ότι λίγοι ήξεραν το έργο και τη διαδρομή κάποιων από αυτούς που αποκαλούνταν “εργολάβοι” και “επιχειρηματίες”. Εξάλλου, την ιστορία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα (και όχι μόνο) ο καθένας την παρουσιάζει όπως θέλει.
Αξίζει να γίνει και (άλλη) μια αναφορά στο γνωστό δημοσίευμα εφημερίδας με τίτλο: “Προσούτο και σολομό... ψώνιζαν οι ψυχικά ασθενείς”, σύμφωνα με το οποίο ένας φορέας από τη Βόρεια Ελλάδα κατασπαταλούσε το δημόσιο χρήμα εκμεταλλευόμενος τους φιλοξενούμενους ασθενείς. Το συγκεκριμένο δημοσίευμα, το οποίο αναφερόταν και στις ατασθαλίες 59 άλλων φορέων (!), εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 2008 και “επιβεβαίωσε” τους ισχυρισμούς του υπουργείου ότι κάποιοι φορείς κλέβουν.
Το παράξενο ήταν ότι το δημοσίευμα αυτό “εμφανιζόταν” όταν το υπουργείο δεχόταν πιέσεις από φορείς, εργαζόμενους, μέσα ενημέρωσης κτλ για την αποπληρωμή των χρεών του προς τους φορείς ψυχικής υγείας. Το ίδιο δημοσίευμα επανεμφανίστηκε, τον Μάρτιο του 2009 σε άλλη εφημερίδα, με τίτλο “Κοστούμια Αρμάνι και κούτες ουίσκι για ...τους ψυχικά ασθενείς” και στη συνέχεια το θέμα προβλήθηκε σε τηλεοπτικό κανάλι με καλεσμένη την πρώην Γ. Γραμματέα Πρόνοιας Μαρία Τροχάνη.
Από τότε το μόνιμο αυτό σκάνδαλο αποτελεί ένα “ισχυρό επιχείρημα” για όποιον θέλει να κατηγορήσει τους μη-κερδοσκοπικούς φορείς. Την περασμένη Κυριακή, ξαναδιαβάσαμε για τους ...σολομούς στο ρεπορτάζ του Έψιλον για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση!
Ωστόσο, δεν ενημερωθήκαμε ποτέ για την εξέλιξη της υπόθεσης. Σύμφωνα με το αρχικό δημοσίευμα ο “ογκώδης φάκελος” του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας στάλθηκε στον εισαγγελέα το 2008, αλλά και τον επόμενο χρόνο ξαναδιαβάσαμε ότι ο φάκελος στάλθηκε στον εισαγγελέα. Πόσα χρόνια να κάνει ένας φάκελος να φτάσει στον εισαγγελέα; Υπάρχει και ένα άλλο αδιευκρίνιστο σημείο: ποιοι είναι οι 59 φορείς, στους οποίους, όπως υποστηρίζουν τα δημοσιεύματα, διαπιστώθηκαν ατασθαλίες; Το ερώτημα μπορεί να γίνει ακόμα πιο απλό: ποιοι είναι οι 59 φορείς που ελέγχθηκαν από το Σώμα Επιθεωρητών Υγείας; Έλεγξαν οι Επιθεωρητές Υγείας το σύνολο σχεδόν των φορέων και δεν μάθαμε τίποτα;
Δεν αμφισβητούμε ότι υπάρχουν ακατάλληλοι φορείς, δομές που λειτουργούν σαν άσυλα, επαγγελματίες ή επιχειρηματίες που βρήκαν την ευκαιρία να πλουτίσουν. Χωρίς σύστημα ελέγχου και αυτά θα υπάρχουν και πολλά άλλα. Παρ' όλα αυτά δεν δεχόμαστε τη λογική ότι μαζί με τα ξερά πρέπει να καούν και τα χλωρά, ούτε ότι πρέπει κάποιοι να αποδεικνύουν συνεχώς ότι δεν είναι ...ελέφαντες.
Στο ρεπορτάζ του Έψιλον για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, η υφυπουργός υγείας Φώφη Γεννηματά δηλώνει το αυτονόητο: “Στο βαθμό που τηρούνται διαχρονικά με συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου τα επιστημονικά και διαχειριστικά κριτήρια που θέτει το υπουργείο στους φορείς αυτούς (κρατικούς ή μη κρατικούς), δεν υφίσταται κανένα πρόβλημα”.
Να περιμένουμε να δούμε στην πράξη αυτές τις διαδικασίες ελέγχου στους κρατικούς και μη κρατικούς φορείς ή θα το ακούμε για άλλα τέσσερα χρόνια; “Τα προβλήματα αυτά κληροδοτήθηκαν στη νέα κυβέρνηση”, λέει η υφυπουργός και μας ανησυχεί γιατί είναι γνώριμη αυτή φράση.
2 σχόλια:
Δίκιο έχεις. Τις ισοπεδωτικές λογικές γενικώς, δεν τις μπορώ κι εγώ.
Και καταλαβαίνω και την ανησυχία σου.. Γνώριμη φράση δεν θα πει τίποτα.
Για κάτι τέτοιους λόγους, τραβάμε ορισμένοι τον δικό μας δρόμο.
Καλό βράδυ psi-action.
Καλησπέρα Κατερίνα, μάλλον σχολίαζες εδώ όσο εγώ σχολίαζα τα δικά σου :)
Δυστυχώς, οι ισοπεδωτικές λογικές είναι "πιασάρικες" αφού προσφέρουν έτοιμα επιχειρήματα με λίγη (ή καθόλου) σκέψη. Ειδικά στη εποχή μας, που η ταχύτητα της πληροφορίας είναι απίστευτα γρήγορη για να την επεξεργαστούμε και να την κατανοήσουμε, είναι εύκολο να βγάλουμε συμπεράσματα για τα πάντα σε λίγα λεπτά. Αυτή δεν είναι και η δύναμη των ΜΜΕ;
Το να τραβάμε τον δικό μας δρόμο μπορεί να μην δίνει πάντα λύσεις, αλλά τουλάχιστον έχουμε τη δική μας γνώμη (δεν είναι και λίγο). Αυτό όμως σηκώνει συζήτηση που δεν χωράει στο χώρο των σχολίων :)
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.