«…ο καθένας μας θα πρέπει να γνωρίζει ότι το υγιές από το άρρωστο στην ψυχιατρική δεν χωρίζονται με ένα βαθύ χαντάκι αλλά από μια πολύ λεπτή γραμμή…»
Υπάρχει ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο; Στην Κρήτη εδώ και 5-6 χρόνια δεν υπάρχει ούτε μια κλίνη στο ψυχιατρείο, αυτό θα μπορούσε να είναι μια απάντηση, η οποία όμως φαίνεται ότι ενοχλεί πολλούς και ίσως γι' αυτό, μετά από 20 και πλέον έτη που επιχειρείται η ψυχιατρική μεταρρύθμιση, στη χώρα μας δεν ξεπεράστηκε ποτέ το ασυλικό μοντέλο.
Υπάρχει ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο; Στην Κρήτη εδώ και 5-6 χρόνια δεν υπάρχει ούτε μια κλίνη στο ψυχιατρείο, αυτό θα μπορούσε να είναι μια απάντηση, η οποία όμως φαίνεται ότι ενοχλεί πολλούς και ίσως γι' αυτό, μετά από 20 και πλέον έτη που επιχειρείται η ψυχιατρική μεταρρύθμιση, στη χώρα μας δεν ξεπεράστηκε ποτέ το ασυλικό μοντέλο.
Τι διαφορετικό έγινε στην Κρήτη; Πως αντιμετωπίζουν τους “χρόνιους” και “ενοχλητικούς” ασθενείς; Δηλαδή, τα “περιστατικά χωρίς επιστημονικό ενδιαφέρον” που συνεχίζουν να στοιβάζονται στα ιδρύματα; Η εργασία είναι θεραπευτική; και, αν ναι, κάτω από ποιες προϋποθέσεις;
Ο Γιώργος Κοκκινάκος, ψυχίατρος και πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου ΚΟΙΣΠΕ Χανίων, απαντά στα παραπάνω ερωτήματα σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στη μηνιαία εφημερίδα “Πυξίδα της πόλης”:
Τα τελευταία 15-20 χρόνια η ψυχιατρική στην Ελλάδα βρίσκεται σε μια εσωτερική διαμάχη ανάμεσα σε συμβατικές – «καθαρές» λύσεις και στη λογική της αποασυλοποίησης των ψυχικά ασθενών. Αποασυλοποίησης με ανοιχτές δομές, ξενώνες, διαμερίσματα φιλοξενίας, αλλά και μαγαζιά στα οποία εργάζονται χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Μια θεραπευτική – κοινωνική προσπάθεια η οποία πέραν της εσωτερικής – επιστημονικής αντιπαράθεσης (συχνά σύγκρουσης) καλείται εσχάτως να παλέψει και με την οικονομική κρίση καθώς κόβονται κονδύλια που στηρίζουν τις δομές. Τα Χανιά μπορούν να υπερηφανεύονται ότι είναι πρωτοπόρα στο όλο εγχείρημα για το οποίο μιλάμε με τον ψυχίατρο Γιώργο Κοκκινάκο.
Μαθιός Φρατζεσκάκης
Κύριε Κοκκινάκο, πώς πάει η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στα Χανιά;
Στα Χανιά και στην Κρήτη γενικότερα έγινε κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα. Οραματιστήκαμε μια ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο και την πραγματώσαμε. Στην Κρήτη εδώ και 5-6- χρόνια δεν υπάρχει ούτε μια κλίνη στο ψυχιατρείο. Μια ολόκληρη περιφέρεια λειτουργεί χωρίς ψυχιατρείο και αυτό το στοιχείο έχει μια αξία για την θεωρία. Δηλαδή μπορούμε παντού χωρίς ψυχιατρείο.
Επίσης στην Κρήτη λειτουργεί η τομεοποίηση. Κάθε νομός, κάθε τομέας δίδει την φροντίδα που χρειάζεται σε όποιον τη ζητήσει. Τέρμα οι παραπομπές, οι μεταγωγές, οι επιλογές των ασθενών που τροφοδοτούσε η ψυχιατρική της ανευθυνότητας. Εδώ μιλάμε για την ψυχιατρική της θεραπευτικής ευθύνης. Κάθε τομέας έχει την ευθύνη των ασθενών του χωρίς επιλογή να στείλει αλλού – πού άραγε – τον ασθενή του.
Αυτά τα δυο στοιχεία διαφοροποιούν και κάνουν μοναδική την περίπτωση της Κρήτης.
Γιατί το ψυχιατρείο είναι τόσο κακό;
Το ψυχιατρείο είναι το Βατερλό της ψυχιατρικής και των ψυχιάτρων. Το ψυχιατρείο δεν θεραπεύει. Διαχειρίζεται ότι είναι ενοχλητικό για την κοινωνία και κρύβει ό,τι οι άνθρωποι θέλουν να κρύψουν. Μην ακούτε τις φωνές κριτικής που δήθεν επικαλούνται επιστημονικά κριτήρια. Τι θα κάνουμε τους χρόνιους, τι θα κάνουμε τους επικίνδυνους, μας λένε χρόνια ‘’έγκριτοι’’ ακαδημαϊκοί ψυχίατροι. Η σχιζοφρένεια μπορεί να είναι χρόνια ασθένεια, όμως ο χρόνιος ασθενής είναι μια κατασκευή της ψυχιατρικής. Όπως ο διεγερτικός και ο επικίνδυνος. Επικίνδυνος γίνεται ο ασθενής όταν η ψυχιατρική τον παραμελεί και δεν φροντίζει.
Το παράδειγμα των Χανίων δείχνει ότι όλα αυτά είναι στερεότυπα της ψυχιατρικής, τα οποία τα περνά και στην κοινωνία. Τι κάνουμε 6 χρόνια με τους επικίνδυνους και τους χρόνιους; Μια χαρά το νέο, ανοιχτό, κοινοτικό πλαίσιο τους ‘’διαχειρίζεται’’. Ένα σύστημα ανοιχτό ίσα-ίσα επειδή είναι πιο φιλικό και πιο προσβάσιμο στους ασθενείς θα μπορούσε να πει κανείς ότι μειώνει αυτό που μερικοί ονομάζουν ‘’επικινδυνότητα’’.
Είναι αντιθεραπευτικό το Άσυλο;
Απολύτως. Η ψυχιατρική το δέχεται γιατί αφ’ ενός εκτελεί το διαμεσολαβητικό της κοινωνικό ρόλο, αφ’ ετέρου ‘’εισπράττει’’ απ’ αυτό, αφού αυτή η μονοδιάστατη, βιολογική αντιμετώπιση της τρέλας, ο εγκλεισμός και ο αποκλεισμός του ασθενούς, επειδή είναι ‘’αποτελεσματικοί τρόποι’’ ‘’αποδεικνύουν’’ ότι η ψυχιατρική είναι επιστήμη. Αλλά και η κοινωνία ικανοποιείται αφού όταν υπάρχει ο τόπος της τρέλας πάει να πει ότι εδώ που κατοικούμε εμείς οι λογικοί δεν υπάρχει τρέλα!!
Κοιτάξτε όταν τον άρρωστο τον περιορίζομε, τον απομονώνομε, του τονίζομε το αλλόκοτο, το απρόβλεπτο, το ανεύθυνο της κατάστασης του. Αυτό και μόνον μας αρκεί. Θεραπεία είναι να βάλεις τον άρρωστο σε ένα πλαίσιο όπου θα αναλάβει την κοινωνική και υπαρξιακή του ευθύνη. Να του πεις δηλαδή, άλλο αρρώστια και άλλο ευθύνη. Αυτό είναι θεραπεία. Αυτό λειτουργεί θεραπευτικά. Διότι είναι αλήθεια. Δεν είναι χαρακτηριστικό της αρρώστιας η ανευθυνότητα, η ανικανότητα. Αυτά είναι ψυχιατρικό και κοινωνικό στερεότυπο. Δεν είναι η αλήθεια.
Και ο ΚΟΙΣΠΕ;
Ωραία, τώρα ήρθαμε στο θέμα μας. O ΚΟΙΣΠΕ (Κοινωνικός συνεταιρισμός περιορισμένης ευθύνης) είναι δράση θεσμοθετημένη με νόμο πριν 4 –5 χρόνια. Ο ΚΟΙΣΠΕ είναι μετεξέλιξη και η συνέχεια των θεραπευτικών συνεταιρισμών που λειτούργησαν σε όλη την Ελλάδα από πρωτοπόρους επαγγελματίες υγείας. Στα Χανιά υπήρχαν αυτοί οι συνεταιρισμοί και στην ακμή τους απασχολούσαν 30 - 40 χρόνιους ασθενείς. Τα Χανιά υπήρξαν πρωτοπόρα σε αυτόν τον τομέα. Τώρα οι συνεταιρισμοί αυτοί μετεξελίχθηκαν στον ΚΟΙΣΠΕ. Αυτή τη στιγμή ο ΚΟΙΣΠΕ Χανίων διαθέτει πέντε τομείς (δομές) δραστηριοτήτων. Ένα κατάστημα δώρων μέσα στην Αγορά των Χανίων (Φυλλοτόμος Μνήμη), ένα κυλικείο στο Κέντρο Ψυχικής υγείας Χανίων στην οδό Κροκιδά 25, μια γκαλερί έργων τέχνης στην Καλλιτσουνάκη και Δημοκρατίας , ένα πλυντήριο αυτοκινήτων στους χώρους του ΘΨΠΧ και ένα μοντέρνο πλυντήριο (μηχανοποιημένο) στους χώρους του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων.
Σε όλους τους τομείς αυτούς απασχολούνται ψυχικά ασθενείς και αμείβονται για την εργασία τους.
Πρόσφατα άκουσα και τον Γενικό Γραμματέα να αναφέρεται στον Τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και να δίνει ως παράδειγμα τους ΚΟΙΣΠΕ. Τι συμβαίνει;
Η Κρατική Εξουσία καλόν θα είναι να μην κάνει αναφορές στους ΚΟΙΣΠΕ όταν στριμώχνεται με τα μέτρα του ΔΝΤ αλλά να κοιτάζει τους ΚΟΙΣΠΕ με πραγματικό ενδιαφέρον, χρηματοδοτώντας τους. Διότι το θέμα της χρηματοδότησης δεν έχει λυθεί. Υπάρχουν προβλήματα οικονομικά στους ΚΟΙΣΠΕ. Πρέπει να προβλεφθούν πόροι και από τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι μόνο απ’ τα επιδοτούμενα προγράμματα, διότι αυτά κάποτε τελειώνουν. Οι ΚΟΙΣΠΕ δεν πρέπει να λειτουργήσουν ως άλλοθι αλλά ως πλαίσιο προοπτικής και παραγωγής νοήματος για τους αρρώστους μας. Τότε έχει νόημα η αναφορά μας στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας.
Μπορείτε με δυο λόγια να μου πείτε την φιλοσοφία του ΚΟΙΣΠΕ; είναι παραγωγική δραστηριότητα ή θεραπευτικό πρόγραμμα;
Είναι και τα δυο μαζί, συγκροτώντας ένα τρίτο. Είναι ένα πλαίσιο έξω από τις ανθρωποβόρες σχέσεις της ελεύθερης αγοράς, παραμένοντας παραγωγικό και ένα πλαίσιο θεραπευτικό χωρίς την «φροντίδα» του Ασύλου.
Είναι ένας χώρος όπου δίδει μόνιμη θέση εργασίας σε ασθενείς και κινείται στον αντίποδα της εργασιοθεραπείας ή της μαύρης απλήρωτης εργασίας που γίνεται μέσα στα άσυλα, ή της «προεπαγγελματικής εκπαίδευσης» κάποιων επιδοτούμενων προγραμμάτων τα οποία μετά τη λήξη τους άφηναν τους ασθενείς μετέωρους …
Όμως είναι και ένας χώρος – εργαστήριο νέων ιδεών και παραγωγής μιας νέας αντιιδρυματικής κουλτούρας όπου καταρρίπτονται τα στερεότυπα ότι ο ασθενής δεν είναι ικανός για εργασία, ότι πρέπει να εγκλειστεί και αποκοπεί από το κοινωνικό σώμα, ότι είναι επικίνδυνος και πάει λέγοντας. Είναι ένας χώρος που διαμορφώνει όχι μια κουλτούρα ομοιότητας αλλά μία κουλτούρα της διαφορετικότητας. Διαμορφώνει δηλαδή μια άλλη πρόταση πολιτισμού.
Η εργασία είναι θεραπευτική δηλαδή
Όχι. Η εργασία δεν είναι θεραπευτική. Η απλήρωτη εργασία μπορεί να είναι – και είναι – μηχανισμός παραγωγής αρρώστιας και όχι υγείας. Ποιος δεν θα αρρώσταινε αν δούλευε χωρίς να αμείβεται;
Η αμειβόμενη εργασία είναι θεραπευτική διότι και τονίζει την αυταξία του ανθρώπου του δημιουργεί ελπίδα, κίνητρο και προοπτική.
Πολλές βιολογικές θεραπείες (φάρμακα) μπορεί να στοιχίζουν και 500 € μηνιαίως. Είναι ακριβά πλέον τα ψυχοφάρμακα. Όμως οι κατευθύνσεις της Ιατρικής, η έρευνα, ο προσανατολισμός της, τα θεραπευτικά εργαλεία και τα θεραπευτικά πεδία κινούνται πλέον από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και όχι από τους ρομαντικούς διοπτροφόρους ερευνητές των εργαστηριακών υπογείων. Καταλαβαίνετε…
Τι λέτε αν στους πένητες, παρίες και αποκλεισμένους από την κοινωνία ψυχικά ασθενείς, δεν χορηγούσαμε τα φάρμακα των 500 € μέσω των ταμείων, αλλά τα χρήματα αυτά τα δίναμε σαν οικονομικό βοήθημα, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καλύτερο; Με 500 € μηνιαίως θα «ξεχνούσαν» την τρέλα τους. Όμως ζούμε στη εποχή της τεχνοεπιστήμης, των «ειδικών» της ανάπτυξης και του σημερινού τεχνικού πολιτισμού. Δυστυχώς.
Ας κλείσουμε τη συνέντευξη με μια ακόμη απορία. Έξι χρόνια έχει κλείσει το ψυχιατρείο αλλά ακόμα υπάρχουν φωνές κριτικής για το εγχείρημα. Γιατί;
Φωνές κριτικής θα υπάρχουν πάντα. Στην αρχή όλοι ήσαν ενθουσιασμένοι με το κλείσιμο του ψυχιατρείου. Όμως το αξίωμα του Πουανκαρέ λέει ότι «Αν στη θέση μιας παλιάς ιδέας βάλεις μία καινούργια χωρίς να πετάξεις την παλιά, στο τέλος θα αναγκαστείς να πετάξεις την καινούργια». Πολλών η τωρινή συμπεριφορά εξηγείται με το αξίωμα αυτό. Δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν το ασυλικό μοντέλο και η ιδρυματική ψυχιατρική αναδύεται ξανά στην καθημερινή κλινική πράξη. Είτε στον ξενώνα, είτε στον ΚΟΙΣΠΕ, είτε σε οποιαδήποτε κοινοτική δράση. Διότι η Λέρος δεν είναι τόπος, αλλά τρόπος να ασκεί κανείς την ψυχιατρική. Θέλει πολλή προσπάθεια για να αλλάξει το ψυχιατρικό παράδειγμα (εννοώ το επιστημονικό υπόδειγμα της ψυχιατρικής). Όμως αυτό είναι το διακύβευμα. Αυτό είναι η πραγματική ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Όχι τα κτήρια και οι υποδομές αλλά η νοοτροπία των ανθρώπων.
Κοιτάξτε, υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι, πολλοί άνθρωποι να νοσταλγούν είτε ρητά είτε υπόρρητα το ασυλικό παρελθόν. Γύρω από την διατήρηση και λειτουργία του Ασύλου εκινείτο ένα ολόκληρο πλέγμα συμφερόντων. Ιδιοτέλειες υλικές αλλά και ψυχολογικές που πολλές φορές είναι δυνατότερες των υλικών. Όποιων τα συμφέροντα επλήγησαν έχουν κάθε λόγο να νοσταλγούν το παρελθόν. Όμως δεν το λένε καθαρά, αλλά εκφέρουν ένα μασκαρεμένο όχι στη μεταρρύθμιση λέγοντας ένα αμφιλεγόμενο ναι μεν αλλά. Βρίσκουν αδυναμίες, προβλήματα κ.λ.π. Αλλοίμονο αν δεν υπήρχαν λάθη. Αλλά άλλο η διόρθωση των λαθών και άλλο λαθολογία που στοχεύει δόλια στο παρελθόν. Στον ψυχιατρικό Καιάδα. Στο σύγχρονο Αμπού-Γκράιμπ. Είναι κρίμα που υπάρχουν και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι σε αυτήν τη κατηγορία. Πέραν όλων αυτών υπάρχουν και οι αφελείς – λίγοι αλλά υπάρχουν και αυτοί που δε γνωρίζουν….
Δηλαδή τα πράγματα έχουν πολύ βελτιωθεί. Είναι καλύτερα τώρα;
Η ερώτηση πρέπει να συμπληρωθεί «καλύτερα για ποιόν;» Γιατί για μερικούς μπορεί τώρα να είναι πιο «δύσκολα». Αλλά αν μιλάτε για τους ασθενείς, καλύτερα να τους ρωτήσετε οι ίδιοι ξέρουν. Πέρα από όσα επιτηδευμένα, υπερβολικά η κακόβουλα λέγονται από τους διάφορους. Πώς είναι τα πράγματα στο διαμέρισμα ρώτησα το Γιάννη (έναν για χρόνια έγκλειστο που τώρα ζει σε ένα διαμέρισμα) απάντησε «Παραμερίζω το κουρτινάκι από το τζάμι του παραθύρου και βλέπω τον κόσμο έξω!! Πραγματικό θαύμα. Ποτέ δεν το περίμενα». Αυτό είναι η απάντηση. Διότι το άσυλο κακοποιεί, καταστρέφει το φυσικό δηλαδή την μεταφυσικότητα και το θαύμα του κόσμου.
Μερικοί σας κατηγορούν ότι κάνετε ακτιβισμό. Τι έχετε να πείτε;
Πράγματι μερικοί «καθαροί» επιστήμονες μας κατηγορούν για ακτιβισμό. Αν όμως η ψυχιατρική ρίχνει τους ανθρώπους στο άσυλο στην απαξίωση και στην αναξιοπρέπεια δεν θέλω να είμαι τέτοιος ψυχίατρος. Αντίθετα αν ο ακτιβισμός τους βγάζει από το τέλμα και τους επαναφέρει στην κοινωνία όπως έγινε στα Χανιά τότε ναι είμαστε ακτιβιστές.
Μπορεί να ξανανοίξει το ψυχιατρείο;
Είναι δύσκολο αλλά μπορεί. Γιατί η ψυχιατρική των δύο ταχυτήτων και των δύο κατηγοριών ασθενών είναι ηγεμονεύουσα στις μέρες μας. Ποιος ενδιαφέρεται για τους ψυχικά ασθενείς, για ανθρώπους δηλαδή χωρίς καμία διαπραγματευτικότητα; Δεν βλέπετε τι γίνεται γύρω μας;
Η ψυχιατρική θέλει πολυτελείς, κοινοτικές, «ελαφριές» δομές για μια κατηγορία ασθενών (νευρωσικους και ήπιες ψυχώσεις) και θέλει και το Άσυλο για τους «ανίατους» , τους «τρελούς», τους «επικίνδυνους», τους «ενοχλητικούς». Αυτούς που δεν έχουν κανένα «επιστημονικό ενδιαφέρον». Αυτό δεν το τεκμηριώνει με κοινωνικούς όρους βέβαια αλλά με «επιστημονικούς». Αλλοίμονο.
Όμως το παράδειγμα της Κρήτης θα τους είναι πάντα ένα εμπόδιο για τα σχέδια τους. Όσο για την κοινωνία και για τους πολίτες, ο καθένας μας θα πρέπει να γνωρίζει ότι το υγιές από το άρρωστο στην ψυχιατρική δεν χωρίζονται με ένα βαθύ χαντάκι αλλά από μια πολύ λεπτή γραμμή. Είναι εύκολο κανείς να την περάσει. Και τότε; Τότε θα θέλει όχι εγκλεισμό και τιμωρία αλλά συνοδοιπορία για να αντέξει την ψυχική οδύνη.
Πώς οι πολίτες μπορούν να βοηθήσουν τον ΚΟΙΣΠΕ;
Από άποψη και από συμφέρον όχι από φιλανθρωπία και ελεημοσύνη. Να επισκεφθούν τον ΚΟΙΣΠΕ και να αγοράσουν κάτι γιατί θα τους αρέσει και θα το βρουν οικονομικά συμφέρον. Και μετά θα έρθει ο έρως …
Δηλαδή;
Δηλαδή η τρέλα δεν είναι κάτι ξένο, εχθρικό, αλλά κάτι δικό μας, οικείο και πολλές φορές ιαματικό. Ας θέλομε τον τρελό στα κάγκελα, λέμε αυτός είναι τρελά ερωτευμένος, αυτό το φόρεμα σου πάει τρέλα, κ.λ.π.
Τελειώνοντας ένα σχόλιο.
Σήμερα στους καιρούς των αδιεξόδων, των οικονομικών κρίσεων και των συναισθηματικών παγετώνων, μας χρειάζονται δίκτυα, συλλογικότητες, μοίρασμα. Ο χώρος της κοινωνικής οικονομίας έχει να προσφέρει πολλές ιδέες και πολλές λύσεις.
Εγώ ανήκω σε μια γενιά που πρόλαβε την ανταλλακτική οικονομία (πάρε δύο αυγά και πήγαινε να φέρεις ζάχαρη από το μπακάλη μου έλεγε η γιαγιά μου), τη βιομηχανική επανάσταση και την μεταβιομηχανική κοινωνία της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης. Πότε ήταν καλύτερα; Προχώρησε η κοινωνία; Τεχνολογικά ασφαλώς. Συνολικά όμως η απάντηση μένει μετέωρη…
22 σχόλια:
"Το ψυχιατρείο είναι το Βατερλό της ψυχιατρικής και των ψυχιάτρων."
Κατανοώ τις απόψεις του
κ. Κοκκινάκη και τις όποιες ενστάσεις του.
Τι γίνεται όμως με τα οξέα περιστατικά(οξέα ψυχωσικά επεισόδια);
Αυτά, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο ψυχιατρικό τμήμα ενός επαρχιακού νοσοκομείου. Κι αφού ρυθμιστεί η θεραπευτική δόση, ή επαναξιολογηθεί η θεραπεία του ασθενούς, ο ασθενής επιστρέφει στο κοινωνικό του περιβάλλον.
Η ύπαρξη μιας ακόμα πιο εξειδικευμένης δομής, όπως είναι (ή θα έπρεπε να είναι..) το ψυχιατρικό νοσοκομείο, είναι απαραίτητη για τα πιο δύσκολα οξέα περιστατικά.
Σε καμία όμως περίπτωση, δε θα πρέπει να μετατρέπονται οι ασθενείς σε χρόνιους, έγκλειστους και ιδρυματικούς. Τότε, δε θεραπεύεις, καταδικάζεις ψυχές..
Επιπλέον, το ψυχιατρικό νοσοκομείο (ένα για κάθε περιφέρεια της χώρας...) θα έπρεπε να έχει την κεντρική ευθύνη των υπόλοιπων ψυχιατρικών δομών, να κάνει έρευνα, επιδημιολογικές μελέτες, να παρακολουθεί την έξω πορεία των χρόνιων ψυχιατρικών ασθενών.
Κάθε "ακραία" δράση έχει και μια "ακραία" αντίδραση.
Η μη ύπαρξη ενός κεντρικού, περιφερειακού, τριτοβάθμιου ψυχιατρικού νοσοκομείου, θα ήταν το Βατερλό της ψυχιατρικής, αλλά από την αντίθετη κατεύθυνση...
Δε μιλώ για τα υπάρχουσα ψυχιατρικά νοσοκομεία και τη νοοτροπία τους. Μιλώ για την αναγκαιότητα μιας εκ βαθέων μεταρρύθμισης τους και μετατροπής τους σε κέντρα εποπτείας, γνώσης, εμπειρίας, έρευνας, πρόληψης, και αντιμετώπισης των πιο δύσκολων περιστατικών.
Τα υπόλοιπα, στην κοινότητα!
Μεταφέρω κάτι που διάβασα πρόσφατα:
"Από την παρακολούθηση των σχιζοφρενών στις περιοχές 4 Κέντρων Υγείας του Νομού Θεσσαλονίκης με επιτόπιες επισκέψεις αποφεύχθηκε η επανείσοδος σε νοσοκομείο στο 96,2%!!" (Χ.Σ. Ιεροδιακόνου, βιβλίο: "Ψυχιατρικές γνώσεις για εφαρμογή από κάθε γιατρό").
Η χρυσή τομή είναι η λύση, με επίκεντρο τη θεραπεία/φροντίδα/αποκατάσταση των ασθενών μας και την πρόληψη των παθήσεων της κοινότητας εν τη γενέσει τους.
Φοιτητής Ιατρικής
Καλησπέρα Γαληνέ,
Φαντάζομαι ότι ο κ. Κοκκινάκος δεν αναφέρεται στο ψυχιατρικό τμήμα του νοσοκομείου, στο οποίο, όπως λες, μπορεί να εισαχθεί ένας ασθενής στην οξεία φάση της νόσου, αλλά στο ψυχιατρείο. Από την αρχή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είχε τεθεί ως προτεραιότητα η τομεοποίηση των υπηρεσιών. Αν οι κυβερνήσεις δεν είχαν ασχοληθεί με “λύσεις – μπαλώματα”, αντί να προχωρήσουν στην ουσία, θα υπήρχαν και τα ψυχιατρικά τμήματα στα νοσοκομεία της περιφέρειας, τα οποία δυστυχώς ή δεν υπάρχουν ή, όταν υπάρχουν, υπολειτουργούν.
Το αποτέλεσμα: Να δέχεται το ψυχιατρείο (δηλ. τα συγκεκριμένα γνωστά μεγάλα ιδρύματα) τις περισσότερες εισαγωγές, με τις συνέπειες που όλοι γνωρίζουμε. Και βέβαια οι άνθρωποι από την περιφέρεια αναγκάζονται να μεταφέρονται -το πως μεταφέρονται είναι επίσης γνωστό- στις μεγαλουπόλεις (για ποια κοινότητα να μιλήσουμε;) για νοσηλεία.
Ακόμα και η ύπαρξη άλλων υπηρεσιών (πχ. κινητές μονάδες, ψυχιατρική περίθαλψη στο σπίτι) μπορεί να μειώσει την ανάγκη εισαγωγής του ασθενή σε οποιοδήποτε νοσοκομείο. Όμως, οι ελάχιστες σχετικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη χώρα μας βρίσκονται στην ίδια μοίρα με τις υπόλοιπες μονάδες ψυχικής υγείας.
Αλλά η πρωτοβάθμια φροντίδα ψυχικής υγείας είναι μια άλλη θλιβερή ιστορία...
Κατά τα άλλα, ευτυχώς που οι δύο τελευταίοι υπουργοί μας εμβολίασαν για μια "πανδημία" και μας έκοψαν το κάπνισμα :)
Σε ευχαριστώ για το σχόλιο και την ευκαιρία που μου έδωσες για κάποιες αναγκαίες διευκρινίσεις.
Κι εγώ ευχαριστώ για τις διευκρινήσεις.
Χωρίς να έχω πλήρη εστίαση της ψυχιατρικής πραγματικότητας, και χωρίς να δουλεύω στο χώρο της ψυχικής υγείας, έγραψα τα παραπάνω.
Με βάση όσα έχω διδαχτεί και μελετήσει, η πιο αποτελεσματική δομή της παροχής ιατρικών υπηρεσιών, χωρίζεται σε 3 μέρη:
Το πρωτοβάθμιο κέντρα υγείας, επίσκεψη στο σπίτι, κινητές μονάδες, πρόληψη, κοινωνικές παρεμβάσεις, ενημέρωση πληθυσμού κλπ.
Το δευτεροβάθμιο, με τα γνωστά επαρχιακά του νοσοκομεία.
Το τριτοβάθμιο, με τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία και τα μεγάλα εξειδικευμένα κέντρα. (π.χ. αντικαρκινικό νοσοκομείο)
Στην ψυχιατρική, ακολουθήθηκε για πολλά χρόνια ένα άλλο μοντέλο, βασισμένο στην ασυλοποίηση, λόγω του στίγματος και των κοινωνικών προκαταλήψεων.
Η απο-ασυλοποίηση, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση και οι νέες δομές που ιδρύθηκαν, θα πρέπει να οδηγήσουν και στο κλείσιμο των μεγάλων ψυχιατρίων ή θα πρέπει να πάμε σε αλλαγή της λειτουργίας τους?
Αυτό είναι το ερώτημα μου..
Πιστεύω, ο κ. Κοκκινάκης απάντησε πως δε χρειαζόμαστε τα μεγάλα ψυχιατρικά νοσοκομεία, αφού μπορούν να υπάρξουν τα πρωτοβάθμια κέντρα, τα νομαρχιακά νοσοκομεία και τα πανεπιστημιακά-τριτοβάθμια.
Θα μπορούσε όμως να διατηρηθούν μερικά, με άλλη σίγουρα μορφή και λειτουργία. Όπως είναι τα καρικινικά κέντρα (π.χ. το Θεαγένειο νοσοκομείο).
Αυτή ήταν η ένσταση μου.
Μεγάλα ψυχιατρικά νοσοκομεία τριτοβάθμια, ως κέντρα έρευνας, κεντρικής εποπτείας, διαχείρηση δυσεπίλυτων περιπτώσεων, εξειδικευμένες θεραπείες(πχ ψυχοχειρουργική, μουσική, κλπ)
Το τελευταίο, δε νομίζω να είναι αντίθετο με την όλη ψυχιατρική μεταρρύθμιση.
Εξάλλου, όλοι συμφωνούμε πως όλο το βάρος πρέπει να πέσει στα πρωτοβάθμια κέντρα και στις τοπικές παρεμβάσεις.
Καμία δηλαδή σχέση με την ελληνική πραγματικότητα...
Θα ήθελα να μάθω τις απόψεις σας.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία!
Η γνώμη μου είναι ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τα ψυχιατρεία, τα οποία θα πρέπει να διαχωρίσουμε από τα ψυχιατρικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων (ο κόσμος συχνά τα μπερδεύει) που θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες για νοσηλεία, εφόσον λειτουργούν όπως πρέπει. Τα ψυχιατρεία δεν έχουν να προσφέρουν κάτι περισσότερο στην οξεία φάση της νόσου, αντιθέτως δεν προσφέρουν θεραπευτικό περιβάλλον και ενισχύουν τον στιγματισμό.
Επίσης, τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας θα μπορούσαν να καλύπτουν τις ανάγκες του πληθυσμού του κάθε τομέα (αυτό βέβαια απαιτεί την τομεοποίηση, που λέγαμε) και να υποδέχονται σε πρώτη φάση τον ασθενή. Στη συνέχεια, αφού στο ΚΨΥ εκτιμηθεί η κατάσταση και οι ανάγκες του ασθενή, αυτός μπορεί να παρακολουθείται από το ίδιο το ΚΨΥ ή/και να παραπέμπεται στην κατάλληλη υπηρεσία για θεραπεία, διαμονή, αποκατάσταση, εργασία κτλ Το ΚΨΥ , δηλαδή, μπορεί να έχει έναν συντονιστικό ρόλο μεταξύ των υπηρεσιών.
Σχετικά με το ερώτημά σου, λοιπόν, πιστεύω ότι ένα κατάλληλο δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής υγείας μπορεί να αντικαταστήσει το ψυχιατρείο. Εξάλλου, μιλάμε για δυο διαφορετικές προσεγγίσεις που δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Η χώρα μας πρέπει να επιλέξει κάποια στιγμή μεταξύ της ιδρυματικής περίθαλψης και της κοινοτικής φροντίδας. Μόνο έτσι θα γνωρίζουν (και θα εκπαιδεύονται) οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας τις αρχές και τον τρόπο της δουλειάς τους. Σήμερα, υπάρχουν στα ψυχιατρεία (δυστυχώς και σε αρκετές κοινοτικές δομές που λειτουργούν με ιδρυματικό τρόπο) νέοι άνθρωποι, με όραμα και διάθεση για δουλειά, προσανατολισμένοι στην κοινοτική ψυχιατρική που αναγκάζονται να λειτουργούν με ιδρυματικές πρακτικές στην καθημερινότητά τους. Κάποια στιγμή ιδρυματοποιούνται και οι ίδιοι…
Με την ευκαιρία, να πούμε ότι οι πιο παραμελημένες πληθυσμιακές ομάδες στην ψυχιατρική φροντίδα είναι τα παιδιά και οι έφηβοι και οι δομές για αυτές τις ηλικίες είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Μεγαλύτερη τρέλα από αυτό δεν υπάρχει. Μάλιστα, πριν από δύο χρόνια διαμαρτυρόμασταν για το κλείσιμο δύο μονάδων, λόγω της υποχρηματοδότησής τους (αν κοιτάξεις το αρχείο του 2008 θα βρεις τις σχετικές αναρτήσεις). Ήταν από τις ελάχιστες δομές που υπήρχαν για παιδιά και εφήβους και δυστυχώς δεν ξαναλειτούργησαν ποτέ. Για την ιστορία: Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ είχαν φέρει τότε το θέμα στη Βουλή και φυσικά μετά τις εκλογές …το ξέχασαν.
Τέλος, επειδή το «δεν έχουμε χρήματα» αποτελεί μόνιμο άλλοθι για τους υπουργούς υγείας, θέλω να συμπληρώσω ότι δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να συντηρείς δύο συστήματα ψυχικής υγείας (το ιδρυματικό και το κοινοτικό). Δηλαδή, εκτός του ότι είναι παράδοξο είναι και πολυδάπανο.
Να είσαι καλά και ελπίζω να τα λέμε.
ΥΓ. Να μιλάμε στον ενικό, αν δεν σε πειράζει;
Συμφωνώ σε όσα γράφεις.
Το μοντέλο ιατρικών (αλλά και κοινωνικών) υπηρεσιών που στηρίζεται στα πρωτοβάθμια κέντρα είναι το πιο αποτελεσματικό και το πιο οικονομικό.
Όχι μόνο για την ψυχιατρική και την ψυχική νόσο αλλά για κάθε ιατρική ειδικότητα.
Για παράδειγμα, πριν από μερικές δεκαετίες, το Μεξικό είχε μεγάλα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας. Τότε, οι γείτονες Αμερικανοί, αποφάσισαν να χτίσουν ένα μεγάλο παιδιατρικό νοσοκομείο, με υπερσύγχρονο εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό.
Το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό. Η νοσηρότητα- θνησιμότητα υποχώρησε ελάχιστα. Τότε, μια άλλη ομάδα επιστημών αποφάσισε να παρέμβει στην κοινότητα και να βελτιώσει τις τοπικές συνθήκες(νερό-τροφή-φαγητό). Η υγεία των παιδιών βελτιώθηκε θεαματικά. Αφού το μεγαλύτερο πρόβλημα τους ήταν οι διάρροιας και η αφυδάτωση, λόγω γαστρεντερίτιδας.
Ηταν μια νίκη της κοινοτικής-πρωτοβάθμιας δημόσιας υγείας σε βάρος της κεντρο-νοσοκομειακής αντίληψης.
Στην ψυχιατρική, τον ρόλο της διάρροιας παίζει η ιδρυματοποίηση... που οδηγεί σε υψηλή νοσηρότητα(όχι μόνω των ψυχο-νευρώσεων, αλλά και πολλών άλλων παθήσεων, όπως ηπατίτιδες και AIDS).
Εξάλλου, σε ένα περιβάλλον μερικής ή πλήρης αισθητηριακής αποστέρησης, όπως το ψυχιατρικό άσυλο, ο καθένας θα ανέπτυσσε παραληρήματα, ονειρικές-φαντασιακές εικόνες και ψευδαισθήσεις-παραισθήσεις..
Για να μην πούμε για την απώλεια βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων και την παλινδρόμηση του σε αρχέγονες συμπεριφορές ως μηχανισμός άμυνας και αποφυγής της σκληρής, απάνθρωπης πραγματικότητας του ασύλου (για παράδειγμα η μη χρήση μαχαιροπίρουνων για τη διατροφή τους..)
Επιπλέον, τα φαινόμενα της ιατρικής είναι βιο-ψυχο-κοινωνικά. Πόσο μάλλον της ψυχιατρικής...
Επομένως η πρωτοβάθμια κοινοτική ψυχιατρική είναι επιβεβλημένη και γι' αυτό δεν αμφέβαλλα ποτέ!
Ευχαριστώ, καλή σου μέρα!
Πολύ ενδιαφέρουσα η συνέντευξη (είναι υποδειγματική η δουλειά που γίενται στα Χανιά), αλλά και ο διάλογος σας εδώ, μιας και σίγουρα κι άλλοι άνθρωποι (γνώστες του Ψ χώρου ή όχι), θα ήταν είχαν την απορία για τα οξέα περιστατικά.
Αλλά συντάσσομαι απολύτως με την άποψη, ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς ψυχιατρεία και ότι αυτά εξυπηρετούν (κι οπωσδήποτε δεν εξυπηρετούν τους χρήστες ψυχικής υγείας). Τα έγραψες άλλωστε αναλυτικά όλα αυτά και είναι περιττό να συμπληρώσω οτιδήποτε.
Καλό μεσημέρι psi-action.
Καλώς την Κατερίνα, χαίρομαι που συμφωνείς στο ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς ψυχιατρεία και θέλω να πιστεύω ότι την ίδια γνώμη έχουν και οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Καλή συνέχεια και αναμένουμε να επιστρέψεις στην ενεργό δράση (και να τα λέμε συχνότερα). :)
Ένα ερώτημα είναι εάν τα ψυχιατρικά τμήματα γενικών νοσοκομείων επαρκούν απο μόνα τους για να καλύψουν τις ψυχιατρικές ανάγκες του πληθυσμού όσον αφορά τα οξέα. Ακόμη και σε χώρες πιο οργανωμένες στον τομέα της ψυχικής υγείας από την Ελλάδα κάτι τέτοιο φαντάζει ιδιαιτέρως δύσκολο αν αναλογιστεί κανείς οτι ψυχιατρικά νοσοκομεία έχουν το 'ιδιο αριθμών κλινών με γενικά νοσοκομεία(!).
Υπό τις παρούσες συνθήκες για μενα στην Ελλάδα ο πιο ρεαλιστικός στόχος θα ήταν σίγουρα η ενίσχυση των μονάδων κοινοτικής ψυχιατρικής, αλλά παράλληλα και η σωστή στελέχωση, οργάνωση και εξανθρωπισμός των υπαρχόντων ψυχιατρείων. Το να μιλάμε για κλείσιμο των ψυχιατρείων στην Ελλάδα είναι δυστυχώς στην παρούσα φάση μάλλον ουτοπικό..εδώ δεν εχούν κλείσει αλλού..ή όπου έκλεισαν (π.χ. Ιταλία)πλέον προκύπτουν και αμφιβολιες ότι δεν αντικαταστάθηκαν καταλλήλως..
Είναι πολύ δύσκολο να ενσωματώσουμε ένα "Δρομοκαίτειο" με τον αριθμο των κλινων του σε ενα γενικο νοσοκομειο και απο την αλλη δεν μπορουμε να αρνηθουμε ότι η ψυχιατρική νοσηλεία για κάποιες μέρες ή λίγες βδομάδες(είτε εκούσια είτε ακούσια είτε σε ψυχιατρείο είτε σε γν)σε αρκετές περιπτώσεις είναι απαραίτητη.
Αυτά από μένα για ένα θέμα που χρήζει πραγματικά μεγάλης συζήτησης. καλη μέρα, ευχαριστώ και συγχαρητήρια psiaction για την ιστοσελίδα.
Χρήστο (καλησπέρα), υπό τις παρούσες συνθήκες, τίποτα από αυτά που λέμε μπορεί να μη γίνεται. Γι΄ αυτό πρέπει να αλλάξουν οι συνθήκες. Νομίζω ότι είναι παγίδα να “επενδύουμε” στα ψυχιατρεία, επειδή στην παρούσα φάση φαίνεται ουτοπικό το κλείσιμό τους. Όπως ξέρουμε: “Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού” και, ειδικά, σε αυτή τη χώρα το προσωρινό γίνεται πολύ εύκολα μόνιμο.
Φυσικά, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι μπορεί να χρειαστεί η νοσηλεία για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Αν όμως, αντί να δημιουργήσουμε τις συνθήκες και τις υποδομές για να μειωθεί ο αριθμός όσων χρειάζονται νοσηλεία, επικεντρωνόμαστε στο πως θα δημιουργούμε κλίνες για νοσηλεία, πιστεύω ότι βάζουμε λάθος στόχους. Γνωρίζουμε ότι στη χώρα μας το ποσοστό των ακούσιων εγκλεισμών είναι τεράστιο σε σχέση με άλλες χώρες.
Δεν θα πρέπει να δούμε το γιατί; Να δούμε αν αυτό το ποσοστό μπορεί να μειωθεί; Για παράδειγμα, σε περιοχές που λειτούργησαν κινητές μονάδες παρατηρήθηκε ότι οι εισαγωγές στα ψυχιατρεία μειώθηκαν. Δεν θα πρέπει να μελετηθούν και να αξιολογηθούν (και αν είναι αποτελεσματικές να αναπτυχθούν) ανάλογες (εναλλακτικές) προτάσεις, αντί να παλεύουν για την επιβίωσή τους οι ελάχιστες που υπάρχουν; Για τα παιδιά και τους εφήβους, όπως έγραψα και παραπάνω, οι δομές είναι ανύπαρκτες. Μήπως πολλοί από τους σημερινούς εφήβους, που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας και δεν υποστηρίζονται από κατάλληλες υπηρεσίες, θα γίνουν ενήλικες που θα μπαινοβγαίνουν στα ψυχιατρεία; Τα προγράμματα ευαισθητοποίησης / αγωγής της κοινότητας που είναι; Ακόμα σε πιλοτικό στάδιο; Γενικότερα, η ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας ψυχιατρικής φροντίδας, που σήμερα βρίσκεται σε εμβριακό στάδιο, δεν θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις ανάγκες για νοσηλεία στο μέλλον;
Όλα αυτά, και φαντάζομαι πολλά σχετικά ερωτήματα, θα μπορούσαν να απαντηθούν αν υπήρχε πολιτική βούληση και ενδιαφέρον από τις εκάστοτε κυβερνήσεις για επένδυση στο μέλλον (και αν υπήρχε η ανάλογη κουλτούρα από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και, συνεπώς, η διάθεση να το διεκδικήσουν).
Αναζητώντας εύκολες λύσεις για το σήμερα, αναπόφευκτα καταλήγουμε στη “λύση” του ιδρύματος. Αλλά, εφόσον μιλάμε και για το σήμερα, ας μην ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή ούτε τα ψυχιατρικά τμήματα των νοσοκομείων δεν λειτουργούν όπως πρέπει (κάποια δεν λειτουργούν καθόλου).
Εγώ σε ευχαριστώ πολύ για το σχολιασμό και τη συνεισφορά σου στη συζήτηση, την οποία μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτή και σε άλλες αναρτήσεις.
Καλησπέρα psi-action.
Eπίσης κάτι άλλο που θα ήθελα να τονίσω και που σίγουρα δυσχεραίνει την κατάσταση όσον αφορά την οργάνωση της δημόσιας ψυχικής υγείας γενικότερα και που εντασσέται, πιστεύω, σε αυτό που ανέφερες ως έλλειψη πολιτικής βούλησης είναι η όλη διαδικασία απόκτησης της ψυχιατρικής ειδικότητας.
Θα γνωρίζεις ότι, παρόλη την έλλειψη ψυχιάτρων στην Ελλάδα και κυρίως στην επαρχία, ελλείψεις,υποθέτω (δεν διαθέτω επίσημα στοιχεία),αρκετά μεγάλες σε σχέση με άλλες ιατρικές ειδικότητες, η κατάσταση με τις αναμονές είναι τραγική.Για να γίνει κανείς ψυχίατρος σήμερα στην Ελλάδα πρέπει να περιμένει κάποια χρόνια για να κάνει κάπου 6 μήνες παθολογία, μετά να περιμένει για ένα χρόνο νευρολογίας και τέλος πάλι στην αναμονή για το κυρίως μέρος της ψυχιατρικής.Αυτό είναι πραγματική τρέλα...
Πιστεύω ότι λόγω αναγκών της κοινωνίας η ψυχιατρική θα πρέπει με κάποιον τρόπο να εξαιρεθεί από τα παραπάνω(π.χ.να ξεκινάει κανείς κατευθείαν με ψυχιατρική όπως σε άλλες χώρες).'Ετσι θα υπάρξει και ένα επιπλέον κίνητρο για τους νέους γιατρούς να ασχοληθούν με την ψυχιατρική και πιστεύω από αυτό θα επωφεληθεί ουσιωδώς η παροχή ψυχιατρικών υπηρεσιων προ πάντων στην επαρχία που υπάρχουν κενά..
Τι πιστεύεις πάνω σε αυτό?
Ευχαριστώ.
Χρήστο, καλά κάνεις και αναφέρεις και αυτό το πρόβλημα. Γνωρίζω για τις ελλείψεις που αναφέρεις στην περιφέρεια, όμως δεν γνωρίζω που ακριβώς οφείλονται (στην έλλειψη ψυχιάτρων; στην έλλειψη θέσεων για ψυχιάτρους; στη δυσκολία πολλών ψυχιάτρων να εργαστούν μακριά από τα αστικά κέντρα;).
Επίσης, γνωρίζω ότι η αναμονή για την ειδικότητα είναι μεγάλη (έως και αποθαρρυντική για αρκετούς) και αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό και χρόνιο πρόβλημα. Τώρα, για το αν πρέπει να υπάρχει το εξάμηνο της παθολογίας και το έτος της νευρολογίας, δεν θεωρώ ότι είμαι αρμόδιος για να απαντήσω και ούτε γνωρίζω τι συμβαίνει σε άλλες χώρες.
Ίσως κάποιος που γνωρίζει καλύτερα τα θέματα που βάζεις, να μας απαντήσει...
χαίρομαι για την συζήτησή σας.
Θα συμφωνήσω γενικά με τον psi-action ότι δεν χρτειαζόμαστε γενικά σώνει και καλά τα ψυχιατρεία (δεν εννοούμε ψυχιατρικές μονάδες γενικών νοσοσκομείων).Βέβαια από το να το λέμε μέχρι να γίναι είναι μια διαδικασία ετών κι όχι μόνο πολιτικής βούλησης.Όλα αυτά καλό είναι να τα βλέπει κανείς ως διαδικασίες ετών και στο δρόμο να μπορεί να αλλάζει και βελτιστοποιεί τους στόχους και πρακτικές του. Όσο η κοινωνία μας είναι υπανάπτυκτη τα ψυχιατρεία θα υπάρχουν. Ίσως αποδειχθεί στο διάβα ότι με κάποια μορφή μπορεί και συμφέρει να υπάρχουν. Όσο η ψυχική ασθένεια διαφεύγει θεραπείας, όσο θα υπάρχουν άνθρωποι στο περιθώριο, για πολλούς λόγους, η ύπαρξη κάποιων μονάδων με ανθρώπινο πρόσωπο να είναι αναπόφευκτη.
Τώρα αυτά που λέει ο Χρήστος περί ψυχιάτρων προφανώς στερούνται βάσης. Αν πάθω τίποτα θέλω να με εξετάσει γιατρός που μπορεί να διακρίνει τι έχω κι όχι κομπογιαννίτης που θα με φορτώσει ψυχοφάρμακα. Βλέποντας την ελλιπή εκπάιδευση των ψυχιάτρων μας ας μην αποστερήσουμε από μερικούς τη δυνατότητα να έχουν ιατρική παιδεία κι ας ευχόμαστε να πέσουμε σε αυτούς τη δύσκολη μας ώρα. Δεν χρειαζόμαστε άλλους ψυχιάτρους και ψυχολόγους σε αυτό το τόπο. Ας μάθουν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους οι υπάρχοντες. Ούτε μπορούμε να ψυχιατρικοποιήσουμε μια ολόκληρη κοινωνία.
koumparos, σε ευχαριστώ για τη συμμετοχή στη συζήτηση. Σίγουρα, στην πορεία μιας μεταρρυθμιστικής διαδικασίας μπορούν να γίνουν αλλαγές στον αρχικό σχεδιασμό ή ακόμα και στους στόχους. Αρκεί, αυτές οι αλλαγές, να γίνονται τεκμηριωμένα και να απορρέουν από την εμπειρία που έχει αποκτηθεί σε αυτή την πορεία. Αν πετάμε την εμπειρία στα σκουπίδια και δεν την αξιολογούμε, κινδυνεύουμε να επιστρέφουμε διαρκώς στην αφετηρία και να αναρωτιόμαστε τι κάναμε. Δηλαδή, αυτό ακριβώς που μας συμβαίνει με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση.
Στην περίπτωση της χώρας μας, έχουν περάσει 25 χρόνια από τότε που αποφασίστηκε (για την ακρίβεια, επιβλήθηκε) “ο εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας” και τέθηκαν οι βασικοί στόχοι (τομεοποίηση, ψυχιατρικά τμήματα στα νοσοκομεία, ανάπτυξη κοινοτικών δομών, αποασυλοποίηση κα). Βέβαια, τα πρώτα πέντε-έξι χρόνια πήγαν χαμένα (με εξαίρεση κάποιες πρωτοβουλίες) γιατί έχουμε τους δικούς μας ρυθμούς εμείς οι Έλληνες (και αν δεν μας απειλήσουν αρκετά δεν “συγκινούμαστε”).
Λοιπόν, που βρισκόμαστε σήμερα; Έχει γίνει κάποια σοβαρή αξιολόγηση της προσπάθειας, ώστε να συζητάμε για την αλλαγή ή την βελτιστοποίηση πρακτικών και στόχων; Προσωπικά, όλα αυτά τα χρόνια δεν έχω αντιληφθεί την ύπαρξη ενός σοβαρού σχεδιασμού γι' αυτή τη μεταρρυθμιστική διαδικασία. Έτσι, μέσα σε αυτή την (τεχνητή και βολική για κάποιους, κατά τη γνώμη μου) ασάφεια, ο κάθε υπουργός (και η κάθε κυβέρνηση) μπορεί να λέει ό,τι θέλει -ακόμα και να υπόσχεται κάτι που είχε αποφασισθεί πριν από 20 χρόνια, παρουσιάζοντάς το ως δικό του έργο- αντί να είναι υποχρεωμένος να κάνει έναν απολογισμό στο τέλος της θητείας του. Κάπου εκεί βλέπω τις πολιτικές ευθύνες και μιλάω για απουσία πολιτικής βούλησης (εκτός αν πρέπει να μιλήσουμε για απίστευτη πολιτική ανικανότητα).
Δεν είμαι σε θέση να κρίνω την εκπαίδευση των ψυχιάτρων, αλλά ένα πρόβλημα στην εκπαίδευση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, γενικότερα, είναι η απουσία προσανατολισμού στην κοινοτική ψυχιατρική (αν υποθέσουμε πως η χώρα μας θέλει να εφαρμόσει αυτό το μοντέλο).
Να είσαι καλά.
Η ψυχική υγεία ενός τόπου αντανακλά τις γενικότερες πολιτικο-κοινωνικές δομές του τόπου. Ο τόπος μας είναι υπό ανάπτυξη κι υπανάπτυκτος σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη. Ανάλογη είναι και η δομή της ψυχικής υγείας.
Δεν φταίνε μόνο οι πολιτικάντηδες πολιτικοί μας αλλά κι όλοι οι άσχετοι που παρείφρυσαν στον Ψ- χώρο όλο αυτό το καιρό (ψυχίατροι, ψυχολόγοι κι όλο αυτό το τσούρμο). Σαν το πειρατικό του καπτεν- Τζίμη.
Τώρα απότι έχω καταλάβει για τους ψυχίατρους μια ολόκληρη γενιά από δαύτους, κι ίσως οι πιό άσχετοι σαν γιατροί, αυτοχρίσθηκαν αποασυλοποιητές-ψυχίατροι.Το ίδιο ισχύει και για το υπόλοιπο τσούρμο, ψυχολόγων, ψυχοθεραπευτών, κοιν. λειτουργών και δεν συμμαζεύεται.
Ας μην τους τα φορτώσουμε όμως όλα αφού η ανάγκη του τόπου μας κοινωνικά ήταν αυτή της αποασυλοποίησης.
Ξέρεις 20+ χρόνια μετά και γνωρίζοντας κάποιους από αυτούς, αυτό που μούρχεται είναι ο κλαυσίγελως.
koumparos, με την πρώτη παράγραφο δε διαφωνώ. Με το τσουβάλιασμα στη συνέχεια, όμως, ναι.
Όταν η πολιτεία και η επιστημονική κοινότητα είχε “νομιμοποιήσει” την ιδρυματική κακοποίηση, μπορεί να χρειαζόταν ένα πειρατικό για να ταρακουνήσει τα νερά.
Και αν οι άσχετοι ασχολήθηκαν με την αποασυλοποίηση, οι σχετικοί τι έκαναν; Στοίβαζαν ανθρώπους στα ιδρύματα; Φαντάζομαι ότι 20+ χρόνια δε θα γνωρίζεις μόνο κάποιους από αυτούς, αλλά και κάποιους από τους άλλους.
(μεταξύ μας, χειρότεροι είναι αυτοί που στοίβαζαν ανθρώπους στα ιδρύματα και μετά το' ριξαν στην αποασυλοποίηση)
Ο koumparos σχολίασε*...Δεν χρειαζόμαστε άλλους ψυχιάτρους και ψυχολόγους σε αυτό το τόπο. Ας μάθουν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους οι υπάρχοντες. Ούτε μπορούμε να ψυχιατρικοποιήσουμε μια ολόκληρη κοινωνία...*
Δεν μιλάμε για ψυχιατρικοποίηση της κοινωνίας αλλά για μια έγκαιρη και επαρκή παροχή δημόσιων ψυχιατρικών/ψυχοθεραπευτικών υπηρεσιών. Και,ναι, υπό το πρίσμα αυτό ο τόπος ίσως χωράει κ αλλους ψυχιάτρους και ψυχολόγους.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.
Από τη στιγμή που χρειαζόμαστε περισσότερες (και διαφορετικής αντίληψης) υπηρεσίες ψυχικής υγείας, σίγουρα χρειαζόμαστε και επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Εκτός αν δεν τις στελεχώσουμε, κάτι που συνηθίζεται στη χώρα μας.
Αλλά ακόμα και στο υπάρχον σύστημα οι ελλείψεις είναι τεράστιες σε υποδομές και σε προσωπικό. Δε νομίζω να αρέσουν σε κανέναν αυτά τα φαινόμενα: Οδύσσεια για τους ψυχικά ασθενείς στην Ελλάδα
και εγώ σε ευχαριστώ Χρήστο
Πάμε παιδιά:
Κι άλλοι ψυχίατροι και ψυχοθεραπευτές (αυτούς τι τους θέλουμε.. τέλος πάντων) σε ένα δημόσιο σύστημα άλλης αντίληψης.
Φαντάζομαι με όρους: ανθρωποκεντρικό, ποιοτικό, όπου ελεύθερα θα συναλλάσονται άνθρωποι με αξιοπρέπεια.
Προτείνω μια νέα ΔΕΚΟ του ελληνικού δημοσίου μερικά δις μέσα, για το καλό της ψυχικής υγείας και της άλλης αντίληψης.
Δεν κοιτάμε να φτιάξουμε και νάμαστε αξιοπρεπείς εκεί που δουλεύουμε παρά να πηγαίνουμε γι άλλες χώρες κι άλλα νερά. Με όρους αξιολόγησης της δουλειάς των επαγγελματιών και επιστημονικούς στόχους και πρακτικές κι όχι επειδή έτσι μας κάπνισε ή επειδή τόπε ο δείνα γκουρού της ψυχικής υγείας.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
koumparos, καλά φαντάζεσαι: “ανθρωποκεντρικό, ποιοτικό, όπου ελεύθερα θα συναλλάσσονται άνθρωποι με αξιοπρέπεια”. Το ότι είμαστε υπανάπτυκτοι δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να ελπίζουμε (και να προσπαθούμε) για κάτι καλύτερο, ακόμα κι αν ακούγεται ως ανέκδοτο.
Πάντως, δε νομίζω να υποστήριξε κανείς (εδώ μέσα) τους γκουρού. Κάθε άλλο. Όσο για την αξιολόγηση των υπηρεσιών, που πολλοί την υποσχέθηκαν αλλά κανένας δεν την "προχώρησε", μακάρι να γίνει κάποια στιγμή.
Ναι, οι ΔΕΚΟ –που φταίνε για όλα- είναι η τελευταία μόδα. Εξάλλου, θα έρθει η σειρά όλων, αφού όλοι "τα φάγαμε μαζί" (εκτός από τους πολιτικούς, τις τράπεζες, τα μμε και μερικούς άλλους ταλαίπωρους που μοχθούν για αυτή τη χώρα). Αυτό δεν πρέπει να πιστέψουμε;
Για την ψυχιατρική ειδικότητα και τον τρόπο άσκησης της στην Ελλάδα:
Απαιτείται άσκηση 5 ετών. Από αυτά:
* 6 μήνες Παθολογία (με επικέντρωση στην "Ψυχοσωματική Θεώρηση" των νοσημάτων)
* 1 έτος Νευρολογία εκ του οποίου 9 μήνες Κλινική Νευρολογία και 3 μήνες Νευροφυσιολογία, Νευροχειρουργική και Νευροακτινολογία
* 2 έτη Κλινική Ψυχιατρική (σε εσωτερικό Ψυχιατρικό τμήμα και σε εξωτερικά ιατρεία) εκ των οποίων όχι πάνω από 1 έτος σε κλινικές χρονίως πασχόντων
* 3 μήνες Ψυχιατροδικαστική
* 6 μήνες Ψυχιατρική Κλινική σε Γενικό Νοσοκομείο
* 6 μήνες Κοινοτική Ψυχιατρική (σε κοινοτικό κέντρο Ψυχικής Υγείας και σε ενδιάμεσες ψυχιατρικές δομές)
* 3 μήνες Παιδοψυχιατρική και Ψυχιατρική Εφήβων.
Στα πλαίσια της άσκησης στην Κλινική Ψυχιατρική περιλαμβάνονται (εκτός από την κλινική ψυχιατρική των ενηλίκων) η Ψυχογηριατρική και οι καταστάσεις εξάρτησης από ουσίες (τοξικομανία, αλκοολισμός).
Από το β' εξάμηνο του 2ου έτους της ειδίκευσης, ο ειδικευόμενος πρέπει να εκπαιδεύεται παράλληλα με τη λοιπή άσκησή του, και στην Ψυχοθεραπεία.
[Όπως αναφέρεται στο Π.Δ. 415/1994, με ξεχωριστή τοποθέτηση.]
Πηγή: γραφείο διασύνδεσης ΑΠΘ
ΥΓ: Το 6μηνο της παθολογίας μπορεί να αντικατασταθεί με άσκηση σε αγροτικά ιατρεία (μη άγονα ή άγονα, δεν έχει σημασία)
Είχα καιρό να μπω.. λόγω πολλών υποχρεώσεων..
Μια πρόσφατη δυσάρεστη εμπειρία που βίωσα ήταν όταν ένας απόφοιτος ιατρικής που θα ασκήσει την ειδικότητα της ψυχιατρικής, χαρακτήριζε τα ψυχιατρικά νοσοκομεία: "τρελάδικα".
Δε θέλω να πω περισσότερα.
Δεν έχει νόημα.. Σημασία έχει η νοοτροπία που δε λέει να αλλάξει..
Ειλικρινά λυπάμαι..
Από την άλλη, σε όλους τους χώρους εργασίας συναντάμε τέτοια φαινόμενα...
Δεν είναι ψυχιατρικό προνόμιο, αλλά αντανακλά τη γενικότερη κοινωνική σήψη της ελληνικής κοινωνίας.
Κατά τα άλλα, ο διευθυντής μεγάλου ψυχιατρείου και καθηγητής Πανεπιστημίου, στο μάθημα του τόνιζε για τις 3 ψυχιατρικές επαναστάσεις: α) αναγνώριση ως ιατρικής νόσου και όχι ιερής-θεολογικής τιμωρίας β)ψυχανάλυση γ)απο-ασυλοποίηση
Υπάρχει ελπίδα!
Καλημέρα psi-action!
Γαληνέ, σε ευχαριστώ για τις πληροφορίες για την ψυχιατρική ειδικότητα, τώρα μπορεί να τις δει όποιος ενδιαφέρεται.
Δεν είναι δεδομένο ότι οι απόφοιτοι ιατρικής (και γενικότερα όσοι εργάζονται στο χώρο της υγείας) είναι ευαισθητοποιημένοι για τα θέματα ψυχικής υγείας, γι' αυτό οι ψυχικά πάσχοντες και τα άτομα με αναπηρίες αντιμετωπίζουν διακρίσεις στις συναλλαγές τους ακόμα και με τις υπηρεσίες υγείας.
Εξάλλου, χαρακτηριστικό των κοινωνικών στάσεων είναι ότι δεν αλλάζουν εύκολα. Χρειάζονται συντονισμένες ενέργειες και μακρόχρονη προσπάθεια για να υπάρξουν αλλαγές (το πως θα γίνουν όλα αυτά στη χώρα που ζούμε, είναι ένα μεγάλο ζήτημα)
Πάντως, όσο υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι υπάρχει ελπίδα ...υπάρχει ελπίδα.
Καλημέρα
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.