Το χρώμα... έχει πολύ μεγάλη σημασία

Συνταγή για να σκοτώσετε έναν άνθρωπο (*1)

Παίρνετε μερικές δεκάδες κιλά κρέας, κόκαλα και αίμα, σύμφωνα με τα ενδεδειγμένα πρότυπα. Τα μοιράζετε αρμονικά σε κεφάλι, κορμό και άκρα, τα γεμίζετε με σπλάχνα κι ένα δίκτυο από φλέβες και νεύρα, αποφεύγοντας λάθη που θα επέτρεπαν την εμφάνιση τερατολογικών φαινομένων. Το χρώμα του δέρματος δεν έχει καμία σημασία.

Το προϊόν αυτής της περίπλοκης δουλειάς το ονομάζουμε άνθρωπο. Σερβίρεται ζεστός ή κρύος, αναλόγως με το γεωγραφικό πλάτος, την εποχή του χρόνου, την ηλικία και την ιδιοσυγκρασία. Όταν πρόκειται να λανσάρουμε μοντέλα στην αγορά, τους ενσταλάζουμε ορισμένες ιδιότητες που θα τα κάνουν να ξεχωρίσουν από το σύνηθες: κουράγιο, ευφυΐα, ευαισθησία, χαρακτήρα, αγάπη για τη δικαιοσύνη, ενεργή καλοσύνη, σεβασμό για τον πλησίον και μη. Τα προϊόντα δεύτερης διαλογής θα έχουν, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, αυτές τις θετικές ιδιότητες μαζί με τα αντίθετα τους, που γενικά θα είναι τα κυρίαρχα. Για λόγους μετριοπάθειας, δεν θεωρούνται βιώσιμα τα εξ ολοκλήρου θετικά ή αρνητικά προϊόντα. Όπως και να 'χει, να ξέρετε πως ούτε σ' αυτές τις περιπτώσεις το χρώμα του δέρματος έχει καμία σημασία.

Ο άνθρωπος, που στο μεταξύ θα έχει ταξινομηθεί με την προσωπική του ετικέτα που θα τον διακρίνει από τους ομοίους του, που βγήκαν όπως κι εκείνος από τη γραμμή μονταρίσματος, θα βαλθεί να ζήσει σ' ένα κτήριο το οποίο, με τη σειρά του, θα ονομαστεί Κοινωνία. Θα καταλάβει έναν από τους ορόφους του κτηρίου αυτού, σπανίως όμως θα του επιτραπεί ν' ανέβει τη σκάλα. Η κάθοδος επιτρέπεται και κάποιες φορές διευκολύνεται, Στους ορόφους του κτηρίου υπάρχουν πολλές κατοικίες, που ορίζονται μερικές φορές ως κοινωνικά στρώματα και άλλες ως επαγγέλματα. Η κυκλοφορία γίνεται από κανάλια που λέγονται συνήθεια, έθιμο και προκατάληψη. Είναι επικίνδυνο να πηγαίνει κανείς κόντρα στο ρεύμα των καναλιών, παρότι μερικοί άνθρωποι το κάνουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Οι άνθρωποι αυτοί, που στη σαρκική τους μάζα έχουν συγχωνευτεί οι ιδιότητες που αγγίζουν την τελειότητα, ή που λόγω αυτών των ιδιοτήτων επέλεξαν ελεύθερα, δεν διακρίνονται από το χρώμα του δέρματος. Υπάρχουν λευκοί και μαύροι, κίτρινοι και γκρίζοι. Οι ερυθροί είναι λίγοι, γιατί πρόκειται για μια σειρά σχεδόν προς εξαφάνιση.

Το τελικό πεπρωμένο του ανθρώπου είναι, όπως είναι γνωστό από την αρχή του κόσμου, ο θάνατος. Ο θάνατος, στην ακριβή του στιγμή, είναι ίδιος για όλους. Όχι σε ό,τι αμέσως προηγείται αυτού. Μπορεί κανείς να πεθάνει απλά, σαν να κοιμάται· μπορεί να πεθάνει πιασμένος στην τανάλια μιας από αυτές τις ασθένειες που κατ' ευφημισμό λέμε πως «δεν συγχωρούν»· μπορεί να πεθάνει από βασανιστήρια, σ' ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης· μπορεί να πεθάνει εξαερωμένος στο εσωτερικό ενός ατομικού ήλιου· μπορεί να πεθάνει στο τιμόνι μιας Τζάγκουαρ ή χτυπημένος από αυτήν· μπορεί να πεθάνει απ' την πείνα ή τη δυσπεψία· μπορεί να πεθάνει επίσης από μια τουφεκιά, το σούρουπο, όταν ακόμα υπάρχει το φως της μέρας και δεν μπορεί να πιστέψει πως ο θάνατος είναι κοντά. Όμως το χρώμα του δέρματος δεν έχει καμία σημασία.

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήταν ένας άνθρωπος όπως είμαστε όλοι μας. Είχε τις αρετές που ξέρουμε και, ασφαλώς, κάποια ελαττώματα που δεν μείωναν τις αρετές του. Είχε μια δουλειά να κάνει - και την έκανε. Πάλευε ενάντια στα ρεύματα του εθίμου, της συνήθειας και της προκατάληψης, βουτηγμένος μέσα τους μέχρι το λαιμό. Μέχρι που ήρθε μια τουφεκιά για να θυμίσει σ' εμάς τους αφηρημένους πως το χρώμα του δέρματος έχει πολύ μεγάλη σημασία.

The invisible wall / Το αόρατο τείχος (*2)

*1. Κείμενο: από το blog του Ζοζέ Σαραμάγκου που δημοσιεύθηκε στο βιβλίο: “Το τετράδιο” (μετάφραση: Α. Ψυλλιά, εκδόσεις: Καστανιώτη).

*2. Βίντεο: Το Αόρατο Τείχος "Το πιο άφθαρτο, αέναο και ανυπέρβλητο τείχος αναμεσά μας είναι αόρατο... Το Αόρατο Τείχος ή διαφορετικοί τρόποι να περάσετε το καλοκαίρι σας σε ένα μικρό νησί" (σκηνοθεσία: Κίμων Τσακίρης).