Διαβούλευση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση

  
Την Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2009 πραγματοποιήθηκε η Εθνική Διαβούλευση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα που οργάνωσε το Δίκτυο "Αργώς".

Εντωμεταξύ, παράξενα πράγματα συμβαίνουν αυτές τις μέρες. Χθές διαβάσαμε ότι ανέστειλλε τη χρηματοδότηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υγεία –Πρόνοια» η Ε.Ε., μέχρι την πλήρη διευθέτηση του ζητήματος της βιωσιμότητας των μονάδων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. http://www.protothema.gr/content.php?id=22768 Δηλαδή, διακόπτονται τα κονδύλια μέχρι το Υπουργείο Υγείας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του απέναντι στις κοινοτικές δομές.

Σήμερα, ο Γ. Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας Αριστείδης Καλογερόπουλος και η Γ. Γραμματέας Πρόνοιας Μαρία Τροχάνη φαίνεται ότι έπεισαν τον αρμόδιο διευθυντή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Georges Kintzele να άρει την αρχική του απόφαση. http://www.protothema.gr/content.php?id=22830

Πείστηκε, λοιπόν, ο κύριος Kintzele αλλά, από ότι διαβάζουμε και στο δελτίο τύπου που λάβαμε από το Δίκτυο "Αργώς", δεν έχει πειστεί κανένας άλλος.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
 

Την Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2009 πραγματοποιήθηκε μετά από πρωτοβουλία του Δικτύου Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας Αργώς έκτακτη Εθνική Διαβούλευση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα.

Η σύσκεψη αυτή εντάσσεται στις συνεχιζόμενες δράσεις καταγγελίας απέναντι στην γενικευμένη και εντονότατη κρίση και συστηματική απαξίωση του δημοσίου συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Οι πολιτικές του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (έλλειψη σχεδιασμού για τη συνέχιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, τεράστια προβλήματα χρηματοδότησης σε κάθε τομέα, έλλειψη αξιολόγησης και θέσπισης κριτηρίων ποιότητας, ελλείψεις προσωπικού, συνεχείς ψευδείς διακηρύξεις και συκοφαντία εναντίων φορέων, νεοφιλελεύθερη πολιτική «φιλανθρωπίας» για τους ψυχικά ασθενείς, ενίσχυση των ιδιωτικών κλινικών κοκ) έχουν οδηγήσει τις δημόσιες ψυχιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες σε αποσύνθεση και έρχονται να ακυρώσουν το επιστημονικό και κοινωνικό τους έργο. Η κρίση στο χώρο της ψυχικής υγείας τόσο στις δομές των δημόσιων ψυχιατρείων και νοσοκομείων όσο και των δομών των ΜΚΟ έχει πλέον παγιωθεί επί πενταετία και οδηγεί σε κατάρρευση όλο το σύστημα ψυχικής υγείας.

Τα δύο πρόσφατα έγγραφα του Συνηγόρου του Πολίτη για την πλημμελή παροχή φροντίδας και την καταπάτηση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και την κατάρρευση των δομών για παιδιά και για εφήβους τεκμηριώνουν ότι πλέον δεν μιλάμε για μια κρίση διαχειριστική αλλά για μια κρίση κοινωνική τόσο σε επίπεδο καταπάτησης δικαιωμάτων όσο και σε επίπεδο καταπάτησης θεραπευτικών και αποκαταστασιακών διαδικασιών, που οδηγεί σε πλήρη απαξίωση το Δημόσιο και Κοινωνικό Σύστημα Ψυχικής Υγείας και σε εξαθλίωση τους ψυχικά ασθενείς που λαμβάνουν υπηρεσίες από αυτά.

Το αποκορύφωμα όλων αυτών είναι το γεγονός ότι ενώ το 2007 διατέθηκαν για τις δομές των ΝΠΙΔ 55 εκατ. ευρώ (ενώ απαιτούνταν 62 εκατ. ευρώ), το 2008 διατέθηκαν μόλις 47,8 εκατ ευρώ (ενώ απαιτούνταν 76 εκατ. ευρώ), δηλαδή ενώ οι ανάγκες αυξήθηκαν, οι χρηματοδοτήσεις μειώθηκαν κατά 7.2 εκατ. ευρώ. Αυτή η κατάσταση όμως δυστυχώς προβλέπεται ότι θα οξυνθεί ιδιαίτερα το 2009, αφού αφενός υπάρχουν συσσωρευμένα χρέη από το 2008 που ξεπερνούν τα 26 εκατ. ευρώ και αφετέρου το 2009 οι δομές που χρηματοδοτούνται πολλαπλασιάσθηκαν, το ΥΥΚΑ έχει διασφαλίσει επίσημα μόνο 40 εκατ. ευρώ από τον Τακτικό Προϋπολογισμό ενώ απαιτούνται 109 εκατ. ευρώ.

Στην τοποθέτηση του, ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ, Σ. Παπασπύρος δήλωσε ότι με τις παρούσες συνθήκες το σύστημα θα έχει καταρρεύσει πλήρως ως τον Απρίλιο και κάλεσε για άμεση δράση με την συμπαράσταση και την αλληλεγγύη της ΑΔΕΔΥ. Η εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ, κ. Δημητριάδου δήλωσε ότι παρουσιάζεται πρωτοφανής οπισθοδρόμηση και ότι οι εργαζόμενοι και οι φορείς θα έχουν την υποστήριξη της ΓΣΕΕ στις δράσεις τους. Ο πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με ψυχικές διαταραχές ΥΥΚΑ, Αν. Καθ. Β. Τομαράς στην παρέμβαση του ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η Πολιτεία ωφείλει να αναλάβει τις υποχρεώσεις της απέναντι στους φορείς στους οποίους η ίδια ανέθεσε το έργο αυτό. Η Επιτροπή για την προστασία έχει στείλει πολλές αναφορές και προτάσεις αλλά λίγες έχουν εισακουστεί. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε αν το Υπουργείο συνεχίσει να αγνοεί τις συστάσεις της Επιτροπής, οι αναφορές αυτές θα αποστέλλονται στις αντίστοιχες Ευρωπαϊκές επιτροπές. Και η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, μέσω του μέλους του ΔΣ, κ. Ε. Σιούτη, που παρέστη στη διαβούλευση, συμπαραστέκεται στις δράσεις και τις κινητοποιήσεις του Δικτύου και έχει επισημάνει τα προβλήματα μέσω της Έκθεσης της Επιτροπής για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση (www.psych.gr). Εκ μέρους του Τομέα Ψυχικής Υγείας του ΠΑΣΟΚ, η κ. Μ. Μαλιώρη δήλωσε ότι η πολιτική του Υπουργείου Υγείας μας πάει 25 χρόνια πίσω. Δεν πιστεύουν στην μεταρρύθμιση. Το πρόβλημα είναι επιστημονικό, πολιτικό και ιδεολογικό. Το κόστος για την μη φροντίδα των ψυχικά ασθενών είναι τεράστιο και πρέπει να φροντίσουμε για την δημοσιοποίηση του προβλήματος. Ο κ. Δημ. Αδαμόπουλος , υπεύθυνος του Τομέα Υγείας της ΚΠΕ του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ότι ο χώρος της υγείας και της ψυχικής υγείας δέχεται μία νεοφιλεύθερη επίθεση. Ενάντια σ’ αυτήν ο ΣΥΝ έχει καταθέσει έναν πυρήνα θέσεων για την ψυχική υγεία με κεντρικό σημείο την αξιοπρεπή διαβίωση των ψυχικά πασχόντων στην κοινότητα και κάλεσε για μία πλατιά διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ασθενών. Η κ. Α. Στρούμπου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία μετέφερε την εμπειρία του κινήματος των οικογενειών των ψυχικά πασχόντων. Πολλές οικογένειες βρίσκονται σε απόγνωση από τα κενά στο σύστημα ψυχικής υγείας και λείπει ένα εθνικό σχέδιο δράσης, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις απόψεις των οικογενειών. Οι εκπρόσωποι των σωματείων των εργαζομένων στην ψυχική υγεία δήλωσαν ότι θα προχωρήσουν σε δυναμικές κινητοποιήσεις για την παραβίαση των δικαιωμάτων των ασθενών και των εργαζομένων στις δομές αυτές. Διεκδικούν ενημέρωση και διαφάνεια γύρω από τη χρηματοδότηση των φορέων, επίλυση των εργασιακών προβλημάτων, έλεγχο των παραβάσεων του εργασιακού δικαίου, ενημέρωση και αντιμετώπιση των περιπτώσεων κακοποίησης ασθενών σε δομές ψυχικής υγείας. Ο κ. Δ. Σωτήρχος, λήπτης υπηρεσιών ψυχικής υγείας, κατέθεσε την προσωπική του εμπειρία λέγοντας ότι «το όνειρο φαίνεται να τελειώνει, κλείνουν το σπίτι μας, τον κοινοτικό ξενώνα και μας γυρίζουν πίσω στα προκατ του ψυχιατρείου. Το ενδεχόμενο της επιστροφής με γεμίζει με πόνο, λύπη και απόγνωση».

Όλοι συμφώνησαν στην αναγκαιότητα να υπάρξει η συμπαράσταση και η από κοινού αντίδραση όλων των κοινωνικών, συνδικαλιστικών και πολιτικών φορέων ώστε στην Ελλάδα του 2009 να μη ζήσουμε μια νέα Λέρο και να αποτρέψουμε τους κινδύνους:

• Επικείμενης διακοπής λειτουργίας Μονάδων που αναδέχθηκαν ψυχιατρικούς ασθενείς από Δημόσια Ψυχιατρεία, στα πλαίσια του προγράμματος αποασυλοποίησης, μετά από ανάθεση από το Ελληνικό Δημόσιο
• Παραίτησης εκατοντάδων θεραπευτών.
• Απειλής αθρόας επιστροφής ψυχικά ασθενών στα Δημόσια Ψυχιατρεία με την διαδικασία του ακούσιου εγκλεισμού.
• Παράλληλης απειλής βλάβης της ψυχικής υγείας, της σωματικής ακεραιότητας και της εν γένει προσωπικότητας των αρρώστων.
• Περαιτέρω υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της καταπάτησης των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών
• Κατάρρευσης του Ψυχαργώς και επαναφοράς ασυλιακού τύπου θεραπευτικών λογικών.
   

Διατυπώθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις, όπως η διαμόρφωση κοινού ψηφίσματος/ υπομνήματος από όλους τους φορείς, η δημιουργία μητρώου των ΜΚΟ στην ψυχική υγεία στο οποίο θα εντάσσονται όσες πιστοποιούνται, καταγγελία όσων φορέων παραβιάζουν τα δικαιώματα των ασθενών ή των εργαζομένων. Το Δίκτυο ζήτησε απ’ όλους τους φορείς να καταθέσουν γραπτές προτάσεις ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινό πλαίσιο δράσης.

Το Δίκτυο συνεχίζει τις δράσεις του με τη συμμετοχή σε συνάντηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με αντικείμενο «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ευρώπη: Η περίπτωση της Ελλάδας» (29/01/2009), στο οποίο θα συμμετέχουν και ευρωπαϊκοί και διεθνείς φορείς (εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, WHO, WAPR, EUFAMI, GAMIAN, Mental Health Europe κ.α.).