Κακοποίηση ανθρώπων σε οικοτροφείο και πολλά ερωτήματα

Λίγες ημέρες μετά από το ρεπορτάζ του BBC για τις τραγικές συνθήκες “περίθαλψης” των ασθενών σε ελληνικό ψυχιατρικό νοσοκομείο και τις φωτογραφίες, που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, με δεμένους ασθενείς σε οικοτροφείο (περισσότερα εδώ), άλλη μία υπόθεση κακοποίησης είδε το φως της δημοσιότητας.

Αρχικά, διαβάσαμε στην Ελευθεροτυπία ότι οι υπεύθυνοι της Α.Μ.Κ.Ε. “Κλίμακα”, το φθινόπωρο του 2008, διαπίστωσαν κακοποιήσεις ηλικιωμένων με προβλήματα ψυχικής υγείας στο οικοτροφείο “Αργώ”, που λειτουργεί στην Κέρκυρα από το 2003. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι υπεύθυνοι άμεσα προέβησαν σε αναφορά προς την Εισαγγελία Κέρκυρας, ενώ ακολούθησε και δεύτερη αναφορά τον Φεβρουάριο του 2009. Μετά από τις απαραίτητες διαδικασίες (ιατροδικαστικός έλεγχος, πραγματογνωμοσύνη) και την τελική απόφαση ότι πραγματικά πρόκειται για κακοποίηση των ενοίκων του οικοτροφείου από πρόθεση, οι υπεύθυνοι του φορέα ενημέρωσαν σχετικά με το θέμα την Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας καθώς και την Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές.

Επίσης, η “Κλίμακα” δρομολόγησε τη μεταφορά των ενοίκων σε άλλα οικοτροφεία της και κατήγγειλε τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων, μέχρι την οριστική διερεύνηση της υπόθεσης. Με τις ενέργειες αυτές φαίνεται ότι συμφωνεί και η Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές, η οποία αναφέρει, μεταξύ άλλων, σε επιστολή της ότι "είναι αδιανόητο στις μέρες μας να συντελούνται βάρβαρες και επαναλαμβανόμενες πράξεις κακοποίησης κατά ενοίκων-ασθενών σε οικοτροφείο”, και ότι "παρά τις υπάρχουσες ενδείξεις ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων δεν συμμετέχει στις κακοποιήσεις, η Α.Μ.Κ.Ε. Κλίμακα θα πρέπει άμεσα να καταγγείλει τις συμβάσεις εργασίας όλων των εργαζομένων στο οικοτροφείο και να το επαναλειτουργήσει με νέες συμβάσεις” και καταλήγει: “Τα δικαιώματα των ασθενών, και μάλιστα όταν αυτά αφορούν την σωματική ακεραιότητα και την ίδια τη ζωή τους, είναι πάνω από συνδικαλιστικές και πολιτικές σκοπιμότητες”.

Η θέση του Υπουργείου Υγείας φαίνεται να είναι διαφορετική, καθώς η Γενική Γραμματέας Πρόνοιας Μαρία Τροχάνη δηλώνει: “Είμαστε εναντίον, διαφωνούμε πλήρως να καταργηθούν οι συμβάσεις εργασίας όλων των εργαζομένων”.

Οι εργαζόμενοι, όπως διαβάζουμε σε νέο δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας, φοβούνται και αποφεύγουν τις δηλώσεις. Κάποιος από το προσωπικό είπε: “Οι κακοποιήσεις δεν αφορούν μόνο τα τέλη του 2008, γίνονταν και παλαιότερα. Και εγώ και άλλοι του προσωπικού γνωρίζουμε τους αυτουργούς, απειλούν ακόμα και τη ζωή μας, είναι αδίστακτοι, δεν μπορώ να πω τίποτε άλλο".

Στη συνέχεια, από επόμενο δημοσίευμα, ενημερωνόμαστε ότι με απόφαση του Υπουργείου Υγείας, που φέρει την υπογραφή του Υπουργού Υγείας κ. Αβραμόπουλου, το υπουργείο Υγείας “αναλαμβάνει τη συνέχιση της λειτουργίας του Οικοτροφείου, με την επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση και αναθέτει προσωρινά τη διαχείριση λειτουργίας του οικοτροφείου στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Κέρκυρας”. Το συγκεκριμένο δημοσίευμα καταλήγει: "Εδώ, πλέον, όλα τα περί ψυχιατρικής μεταρρύθμισης “αυτονόητα” πάνε περίπατο! “Πίσω στο άσυλο” το πρώτο επιλεγέν βήμα, ακολούθως δε η επαναφορά στην “προτέρα κατάσταση”. Σε απλά ελληνικά, “προτέρα κατάσταση” σημαίνει ότι όλα επαναφέρονται ως είχαν (τρόμος και κακοποιήσεις επί σειρά ετών), με δεδομένη τη συμμετοχή και των πιθανών βασανιστών! Οι οποίοι -αυτό και το τραγικότερο- δεν αποκλείεται να επιβραβευτούν κιόλας αναβαθμιζόμενοι σε δημοσίους υπαλλήλους, δεδομένης πλέον της ανάθεσης του οικοτροφείου “Αργώ” στο Ψ.Ν. Κέρκυρας, εκμεταλλευόμενοι πρόσφατα ψηφισθέντα σχετικό νόμο (3527/07)".

Στο tvxs, που επίσης ασχολήθηκε με το θέμα, υπάρχει και το παρακάτω video με έναν ένοικο του οικοτροφείου “Αργώ”, ο οποίος περιγράφει την καθημερινότητά του στο οικοτροφείο. Το ίδιο video περιέχει δηλώσεις εκπροσώπου της Α.Μ.Κ.Ε. Κλίμακα, αλλά και φωτογραφίες που αποδεικνύουν την κακοποίηση.

Επίσης, βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και του Κ.Κ.Ε. αναφέρονται στις ελλείψεις επιστημονικού προσωπικού και τις εργασιακές συνθήκες στα οικοτροφεία που λειτουργεί η Α.Μ.Κ.Ε. Κλίμακα στην Κέρκυρα. Δεν υπάρχει, όμως, καμία αναφορά στο θέμα των κακοποιήσεων.

Η βουλευτής Κέρκυρας του ΠΑ.ΣΟ.Κ Άντζελα Γκερέκου κατέθεσε αναφορά στη βουλή σε συνέχεια της καταγγελίας του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας, η οποία αφού αναφέρεται σε παράνομες απολύσεις και μεταφορά ασθενών του οικοτροφείου “Αργώ” σε άλλες μονάδες καταλήγει: “Η Εταιρεία πέρα από τον οικονομικό στραγγαλισμό των εργαζομένων θέλει να διαλύσει και το σωματείο τους από αντεκδίκηση γιατί διεκδίκησαν τα εργασιακά και μισθολογικά τους δικαιώματα αλλά και επειδή κατήγγειλαν τις παράνομες πράξεις της. Επειδή οι παραπάνω ενέργειες είναι παράνομες και καταχρηστικές ζητάμε την άμεση παρέμβαση όλων των αρμοδίων για την άμεση επαναπρόσληψη όλων των εργαζομένων και παράλληλα αναρωτιόμαστε γιατί το Υπουργείο Υγείας συνεχίζει να συνεργάζεται με την παραπάνω εταιρεία παρόλες τις καταγγελίες που έχει για τις παράνομες πράξεις της. Τέλος δηλώνουμε ότι σαν ΕΚΚ θα συνεχίσουμε να είμαστε στο πλευρό των εργαζομένων μέχρι την τελική τους δικαίωση”.

Ο Μπάμπης Χαραλάμπους, από το Κ.Κ.Ε., αναφέρει για την "Κλίμακα": “Η εταιρεία καταγγέλλεται για λειτουργία των 2 οικοτροφείων με σοβαρές ελλείψεις επιστημονικού προσωπικού (ψυχολόγου και κοινωνικού λειτουργού), για εκφοβιστικές απολύσεις, για αιφνίδιες και παράνομες μειώσεις των ταχτικών αποδοχών των εργαζομένων αλλά και για μια σειρά οικονομικών παρατυπιών στη διαχείριση των συντάξεων των οικότροφων και όχι μόνο. Επίσης το Σωματείο των εργαζομένων καταγγέλλει την εταιρεία πως ενώ το κάθε ένα από τα 2 οικοτροφεία απασχολούσε, κατά καιρούς, 12-17 εργαζόμενους, στη Δ/νση Ψυχικής Υγείας του Υ.Υ.Κ.Α. δηλωνόταν πως οι εργαζόμενοι στο κάθε οικοτροφείο ήταν 24. Παρά τις σοβαρότατες αυτές καταγγελίες ουσιαστικά κανένα μέτρο δεν πάρθηκε για να σταματήσουν οι αυθαιρεσίες της εταιρείας “Κλίμακα”. Από την άλλη πλευρά η εταιρεία, ενθαρρυμένη από την πλήρη αδράνεια των Υπουργείων συνέχισε να κλιμακώνει τις αυθαιρεσίες της. Αποκορύφωμα τούτων ήταν η ουσιαστική απαγωγή των τελευταίων 6 οικότροφων του οικοτροφείου “Αργώ” τη Κυριακή 14 Ιουνίου 2009 στις 05.30΄ και η παντελώς παράνομη ομαδική απόλυση των εναπομεινάντων εργαζομένων του Οικοτροφείου "Αργώ" την Παρασκευή 26 Ιουνίου 2009.

Και ερωτά τους Υπουργούς Υγείας και Απασχόλησης ποια άμεσα μέτρα προτίθενται να πάρουν ούτως ώστε:

1.Να λειτουργήσει άμεσα και σωστά το ψυχογηριατρικό οικοτροφείο "Αργώ".
2.Να επαναπροσληφθούν άμεσα όλοι οι εργαζόμενοι (και αυτοί που απολύθηκαν πρόσφατα αλλά και οι άλλοι που απολύθηκαν για εκφοβισμό, παλαιότερα) και να αναλάβει επιτέλους το κράτος αποκλειστικά ως οφείλει όλες τις δομές της ψυχικής υγείας εξασφαλίζοντας δωρεάν υπηρεσίες, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των ασθενών και των εργαζομένων;

Στη συζήτηση που ακολούθησε, σχετικά με την παραπάνω ερώτηση, οι κ.κ. Μπάμπης Χαραλάμπους και Γεώργιος Παπαγεωργίου (Υφυπουργός Υγείας), επικεντρώθηκαν στα προβλήματα λειτουργίας των οικοτροφείων της Α.Μ.Κ.Ε. Κλίμακα, τις απολύσεις του προσωπικού αλλά και γενικότερα τα γνωστά προβλήματα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Μάλιστα, ο κ. Παπαγεωργίου μας δίνει την εντύπωση ότι έχει ελλιπή ενημέρωση για τις χρηματοδοτήσεις των φορέων αφού συνεχίζει να μιλάει για εξασφάλιση επιπλέον πόρων μέσω του νόμου περί προμηθειών (ενώ είναι γνωστό ότι δεν έχει δοθεί ούτε ένα ευρώ) και υποστηρίζει ότι η ψυχιατρική μεταρρύθμιση προχώρησε από το 2005 (μάλλον τότε την ανακάλυψε ο ίδιος). Όμως, καμιά αναφορά δεν έγινε στις κακοποιήσεις των ασθενών, ενώ ο κ. Χαραλάμπους δήλωσε: “Μην ξεχνάτε ότι οι απολύσεις είναι εντελώς εκδικητικές. Μην ξεχνάτε ακόμα ότι οι απολύσεις αυτές βασίστηκαν πάνω σε αστήριχτες -γελοίες, μπορώ να πω- κατηγορίες”.

Η Α.Μ.Κ.Ε. Κλίμακα σε ανακοίνωσή της, σχετικά με το θέμα, θέτει πολλά ερωτήματα: “Αλλού το έγκλημα και αλλού η τιμωρία;” και πιο κάτω: “Ποια, (επιτέλους!) η θέση του Υπουργείου Υγείας και όλων των εμπλεκόμενων με το ζήτημα του “Αργώ”, φορέων και δημοσίων προσώπων για τις διαπιστωμένες κακοποιήσεις των ενοίκων του Οικοτροφείου; Γιατί η μοναδική, για τις κακοποιήσεις, απάντηση που, μέχρι σήμερα, έχουμε λάβει ήταν από την Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης;” και συνεχίζει: “Γιατί η Κλίμακα σήμερα, με την ανάκληση άδειας ίδρυσης λειτουργίας του Οικοτροφείου, σαφώς και αρμοδίως τιμωρείται!!! Τιμωρείται για τις ενέργειές της που έγιναν αποκλειστικά και μόνο για την προστασία των ενοίκων του “Αργώ”, σύννομες και ακόλουθες του πορίσματος της Ειδικής Επιτροπής και κατόπιν ενημέρωσης του αρμόδιου υπουργείου. Περί τι τελικά η όχλησις για τη μετακίνηση των 15 ασθενών σε άλλες δομές του φορέα προκειμένου να εξασφαλιστεί η σωματική ακεραιότητα και η αξιοπρεπής διαβίωσή τους όταν οι αρμόδιοι, όντας ενημερωμένοι με πλήρη στοιχεία για την κατάσταση, τηρούσαν, μέχρι τότε την απόλυτη σιγή; Τελικά μόνο οι ομαδικές απολύσεις των εργαζομένων στο “Αργώ”, κατόπιν υποδείξεως της Ειδικής Επιτροπής, κατάφεραν να σπάσουν την –αρμόδια- σιωπή ανοίγοντας και τους ασκούς του Αιόλου για την υπόθεση αυτή. Δικαιώματα Ψυχικά Ασθενών VS Εργαζομένων; O νόμος των ισχυρών απέναντι στο δίκιο των ασθενέστερων;” Στη συνέχεια της ανακοίνωσης η "Κλίμακα" δηλώνει την πρόθεσή της "να συνεχίσει να αγωνίζεται για την προστασία της υγείας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ποιότητας ζωής των ψυχικά ασθενών, θέτοντας όλα αυτά ως γνώμονα για τις όποιες επιλογές και ενέργειές της" και καταλήγει: “Η Κλίμακα, παρά την τιμωρία της, δηλώνει, σαφώς και ευθαρσώς, αμετανόητη για τα “ανομήματά” της και ότι σε κάθε άλλη ίδια περίπτωση θα έπεφτε πάλι στα ίδια λάθη (?)”

Προσπαθήσαμε, λοιπόν, σε αυτή την ανάρτηση να συγκεντρώσουμε τα δημοσιεύματα και τις πληροφορίες για το θέμα της κακοποίησης των ενοίκων του οικοτροφείου “Αργώ”. Αν και οι κακοποιήσεις δεν πιστεύουμε ότι μπορούν να αμφισβητηθούν, η υπόθεση προφανώς δεν είναι ξεκάθαρη. Φυσικά, πολλά είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν και ως εργαζόμενοι θέτουμε άλλο ένα. Πέρα από τη γνωστή κρατική αδιαφορία και τα όποια συμφέροντα κάποιων φορέων, οι εργαζόμενοι πως ανέχονται τις βάναυσες πράξεις και συμπεριφορές των "συναδέλφων" τους; και Ποιοί είναι αυτοί οι "αδίστακτοι" που βασανίζουν τους ασθενείς και απειλούν ακόμα και τη ζωή των εργαζομένων, όπως δηλώνει εργαζόμενος στην Ελευθεροτυπία;

Αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι οι κακοποιήσεις στο ψυχιατρικό σύστημα της χώρας μας συνεχίζονται συστηματικά. Αυτή την εποχή οι κακοποιήσεις “χρησιμοποιούνται” από διάφορους “ενδιαφερόμενους” (για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση), οι οποίοι αλληλοκαταγγέλονται εδώ και πολλά χρόνια. Το θετικό σημείο είναι ότι αρχίζουν να γνωρίζουν οι πολίτες της χώρας μας το τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες των νοσοκομείων-ιδρυμάτων και των οικοτροφείων-ιδρυμάτων. Το τραγικό είναι ότι συνεχίζουν να συμβαίνουν όλα αυτά μετά από είκοσι χρόνια μεταρρύθμισης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν όσο ο κάθε “ενδιαφερόμενος” ψάχνει το πρόβλημα αλλού και όχι στο “δικό του χώρο” και φυσικά όσο η πολιτεία δεν ελέγχει ουσιαστικά τις συνθήκες διαβίωσης των ασθενών σε όλα τα ιδρύματα και δομές της χώρας (ανεξάρτητα από το αν η λειτουργία τους ανατέθηκε στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό, μη-κερδοσκοπικό τομέα).

Περιμένουμε και εμείς περισσότερες πληροφορίες και τα σχόλιά σας.

update: προσθέτουμε και άλλη μια άποψη από την Παρέμβαση Αναπήρων Πολιτών:
Όταν το δικαίωμα των ισχυρών φαλκιδεύει το δικαίωμα των ασθενών

update: Ιστορίες καθημερινής τρέλας (η συνέχεια)