Τα ιδρύματα για παιδιά με αναπηρίες στην Ελλάδα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στη χώρα λειτουργούν 34 δημόσια ιδρύματα κλειστής περίθαλψης που συνολικά περιθάλπουν περίπου 3.000 άτομα κάθε ηλικίας (εξαιρουμένου της τρίτης ηλικίας) με αναπηρίες νοητικές, σωματικές, κινητικές και κοινωνικές, δυναμικότητας 40-200 περιθαλπομένων το κάθε ένα. Μεταξύ αυτών είναι και τα πέντε Κέντρα Περίθαλψης Παιδιών (ΚΕ.ΠΕ.Π) που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, σωματικές αναπηρίες ή βαριά νοητική καθυστέρηση, δυναμικότητας φιλοξενίας συνολικά 300 παιδιών. Επιπλέον λειτουργούν και δεκάδες μικρού μεγέθους ιδιωτικά ιδρύματα (φιλανθρωπικών και εκκλησιαστικών φορέων) για 3.000 περιθαλπόμενους με αναπηρίες. Συνολικά περί τα 6.000 άτομα με αναπηρίες παραμένουν στα ιδρύματα, τα περισσότερα επί πολλά έτη και ορισμένα για όλη τους την ζωή. Το 30% αυτών είναι παιδιά, έφηβοι και νέοι. Τα ιδρύματα δεν έχουν σαφή κριτήρια εισαγωγής των περιθαλπομένων σύμφωνα με ηλικία, παθήσεις, είδος αναπηρίας και βαθμό λειτουργικότητας. Δέχονται αδιαφοροποίητα άτομα με πολλές και διαφορετικές ανάγκες. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τους πενιχρούς πόρους που διατίθενται για τη λειτουργία τους, σε όρους οικονομικούς και ανθρώπινου δυναμικού, έχει σαν αποτέλεσμα την περιορισμένη έως ανύπαρκτη παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών στα άτομα με τις ειδικές ανάγκες που έχουν αναλάβει να φροντίζουν.
Η κατάσταση που επικρατεί στα ιδρύματα αυτά αποκαλύφθηκε σε όλη της την έκταση για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν υλοποιήθηκε στη χώρα το πρώτο πρόγραμμα αποϊδρυματισμού στο τομέα των ιδρυμάτων για άτομα με πολλαπλές αναπηρίες (νοητικές-σωματικές-κινητικές-κ.α.), το «Πρόγραμμα Αποασυλοποίησης και Αποκατάστασης του ΠΙΚΠΑ της Λέρου» (Τσιάντης, 1995). Το πρόγραμμα αυτό πραγματοποιήθηκε από ομάδα ειδικών ψυχικής υγείας, υπό την διεύθυνση του Αν. Καθηγητή Παιδοψυχιατρικής κ. Ι. Τσιάντη. Στο ίδρυμα διαπιστώθηκε να επικρατούν απαράδεκτες και απόλυτα υποβαθμισμένες συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής, κακή διατροφή, συνωστισμός των ατόμων σε πτέρυγες, με ανεπαρκή θέρμανση, απουσία ανελκυστήρα και κινητικών βοηθημάτων. Η πλειονότητα των ατόμων παρέμεναν κατάκοιτα δίχως υποστήριξη ως προς τις κινητικές τους δυνατότητες. Υπήρχε έλλειψη προσωπικού και ειδικότερα επιστημονικού, έλλειψη ιατρονοσηλευτικής και φυσικοθεραπευτικής περίθαλψης, πλήρης απουσία ειδικού εξοπλισμού και εκπαιδευτικού υλικού. Διαπιστώθηκε εκτεταμένη χρήση βίας από το προσωπικό και της μεθόδου της καθήλωσης (δέσιμο στο κρεβάτι).
Το 2001, ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων επισκέφθηκε τρία (3) Κέντρα Περίθαλψης Παιδιών (ΚΕ.ΠΕ.Π.) και διαπίστωσε να ισχύουν στη λειτουργία τους παρεμφερείς συνθήκες με τις προαναφερόμενες στο ΠΙΚΠΑ της Λέρου (EUMAP, 2006). Επίσης το 2001, έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη στο ίδρυμα «Θεομήτωρ» της Λέσβου διαπίστωσε απαράδεκτες συνθήκες (Μητροσύλη, Παπαδάκη και Φυτράκης, 2001). Το πόρισμα της αυτεπάγγελτης αυτής έρευνας κατέληγε συμπερασματικά ότι «οι εν γένει συνθήκες λειτουργίας του ιδρύματος όχι μόνο δεν συμβάλλουν στην πραγμάτωση της περίθαλψης, αλλά αντίθετα οδηγούν σε προσβολή της αξίας του ανθρώπου, της προσωπικότητας και του δικαιώματος όσων διαβιούν εκεί να τύχουν ειδικής φροντίδας και μέριμνας για την υγεία τους από το κράτος (σελ. 27)». Το 2005, μελέτη που πραγματοποιήθηκε για τα δικαιώματα των ατόμων με νοητική καθυστέρηση σχετικά με την εκπαίδευση και την εργασία, στο πλαίσιο του διακρατικού προγράμματος EUMAP (EU Monitoring and Advocacy Program), έδειξε ότι για τα παιδιά και τους εφήβους με σοβαρές αναπηρίες δεν υπάρχει κανενός είδους πρόνοια σε σχέση με την εκπαίδευση και την απασχόλησή τους και τελούν σε πλήρη εγκατάλειψη (EUMAP, 2006). Το 2006, σε επίσκεψη σε Ίδρυμα Χρόνιων Παθήσεων της Βόρειας Ελλάδας διαπιστώθηκε ότι είκοσι παιδιά και έφηβοι, μεταξύ αυτών παιδιά 3-10 ετών, από τους πενήντα συνολικά περιθαλπόμενους ήταν δεμένα από τα πόδια και τα χέρια στα κρεβάτια τους. Το 2008, πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας Πρόνοιας, μετά από ελέγχους που πραγματοποίησε σε ιδρύματα, διαπιστώνει ότι σε πολλά από αυτά επικρατούσαν άθλιες συνθήκες, δεν τηρούνταν βασικοί κανόνες λειτουργίας, λειτουργούσαν χωρίς σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, κάλυπταν μόνο βασικές ανάγκες των φιλοξενούμενων, χωρίς καμία επιστημονική μέθοδο, αλλά και χωρίς την τήρηση των στοιχειωδών κανόνων υγιεινής.
Η καθημερινή ζωή των παιδιών στα ιδρύματα: Ιδρυματική παραμέληση και κακοποίηση
Διαχρονικά, τα δεδομένα δείχνουν ότι η καθημερινή ζωή των παιδιών στα ιδρύματα χαρακτηρίζεται από παραμέληση των αναγκών φροντίδας τους, σε έσχατο σημείο, και κακοποίηση. Αντιμετωπίζονται σαν να έχουν υποδεέστερες και διαφορετικές ανάγκες από αυτές που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Σε σχέση με τα κοινωνικά αποδεκτά και ισχύοντα, ζουν σε συνθήκες ακραίας υποβάθμισης. Η έννοια του προσωπικού χώρου είναι ανύπαρκτη και οι οχλήσεις συνεχείς και αναπόφευκτες. Δεν τηρούνται βασικοί κανόνες υγιεινής και καθαριότητας. Η καθαριότητα και η υγιεινή των δοντιών είναι ανύπαρκτη. Μένουν λερωμένα με ούρα και κόπρανα. Οι ανάγκες τους να βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που τους παρέχει ασφάλεια δεν εκπληρώνονται. Τα μέλη του προσωπικού τις περισσότερες ώρες αποσύρονται στο γραφείο τους, αφήνοντας τα παιδιά με τις ειδικές ανάγκες δίχως εποπτεία. Τα παιδιά παραμένουν σε εγκατάλειψη και μοναξιά, δίχως κανενός είδους ψυχαγωγικής, εκπαιδευτικής ή δημιουργικής δραστηριότητας. Τα κατάκοιτα παιδιά δεν έχουν βοήθεια να αναπτύξουν τις κινητικές τους δυνατότητες, καθώς δεν υπάρχει μέριμνα για τις απαραίτητες φυσιοθεραπείες. Ο ορίζοντας που αντικρίζουν και τα οπτικά ερεθίσματα που έχουν περιορίζονται στους τοίχους και το ταβάνι του δωματίου τους, καθώς για πολλά χρόνια δεν εξέρχονται από αυτό, ούτε καν μετακινούνται από το κρεβάτι τους.
Οι υποβαθμισμένες συνθήκες και οι παροχές για τα παιδιά στα ιδρύματα δημιουργούν την αίσθηση ότι αυτά σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους δεν έχουν κοινές ανάγκες και ευαισθησίες και είναι ενδεικτικές της έλλειψης κοινωνικού ενδιαφέροντος για αυτά. Υποδεικνύουν στα μέλη του προσωπικού την χαμηλή αξία που η κοινωνία εναποθέτει στην εργασία τους και στα παιδιά με αναπηρίες που τους αναθέτει να φροντίζουν. Αποτέλεσμα είναι τα μέλη του προσωπικού να αποκλείουν τα παιδιά έξω από τα όρια της ηθικής τους υποχρέωσης. Μέσω διεργασιών αποπροσωποποίησης καταλήγουν να τα αντιλαμβάνονται ως να έχουν χάσει τις ανθρώπινες ιδιότητές τους και έτσι στα ιδρύματα χρησιμοποιείται η μέθοδος της «καθήλωσης» των παιδιών, δηλαδή της ακινητοποίησης στο κρεβάτι με δέσιμο στα κάγκελα.
Η σιωπή είναι εύκολο να συγκαλύπτει αυτά τα θέματα όταν συμβαίνουν στο πλαίσιο κλειστών ιδρυματικών συστημάτων. Εξαιτίας αυτού δυστυχώς στην Ελλάδα συνεχίζεται, σχεδόν είκοσι έτη μετά την πρώτη εξαγγελία προγράμματος αποϊδρυματισμού, να διατηρούνται ιδρύματα που λειτουργούν με απαράδεκτες συνθήκες που καταργούν κάθε έννοια ανθρώπινου δικαιώματος και αξίας.
Το video με τίτλο "Being an Unperson" το βρήκαμε στο www.youtube.com/silentmiaow
Το κείμενο (απόσπασμα άρθρου του Χ. Ασημόπουλου, κοινωνικού λειτουργού PhD) το βρήκαμε στο δελτίο επικοινωνίας της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. "ένεκα λόγου".
Σχετικές αναρτήσεις μας:
Παιδική Κακοποίηση στα Ιδρύματα
Παιδικοί Θάνατοι στα Ιδρύματα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στη χώρα λειτουργούν 34 δημόσια ιδρύματα κλειστής περίθαλψης που συνολικά περιθάλπουν περίπου 3.000 άτομα κάθε ηλικίας (εξαιρουμένου της τρίτης ηλικίας) με αναπηρίες νοητικές, σωματικές, κινητικές και κοινωνικές, δυναμικότητας 40-200 περιθαλπομένων το κάθε ένα. Μεταξύ αυτών είναι και τα πέντε Κέντρα Περίθαλψης Παιδιών (ΚΕ.ΠΕ.Π) που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, σωματικές αναπηρίες ή βαριά νοητική καθυστέρηση, δυναμικότητας φιλοξενίας συνολικά 300 παιδιών. Επιπλέον λειτουργούν και δεκάδες μικρού μεγέθους ιδιωτικά ιδρύματα (φιλανθρωπικών και εκκλησιαστικών φορέων) για 3.000 περιθαλπόμενους με αναπηρίες. Συνολικά περί τα 6.000 άτομα με αναπηρίες παραμένουν στα ιδρύματα, τα περισσότερα επί πολλά έτη και ορισμένα για όλη τους την ζωή. Το 30% αυτών είναι παιδιά, έφηβοι και νέοι. Τα ιδρύματα δεν έχουν σαφή κριτήρια εισαγωγής των περιθαλπομένων σύμφωνα με ηλικία, παθήσεις, είδος αναπηρίας και βαθμό λειτουργικότητας. Δέχονται αδιαφοροποίητα άτομα με πολλές και διαφορετικές ανάγκες. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τους πενιχρούς πόρους που διατίθενται για τη λειτουργία τους, σε όρους οικονομικούς και ανθρώπινου δυναμικού, έχει σαν αποτέλεσμα την περιορισμένη έως ανύπαρκτη παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών στα άτομα με τις ειδικές ανάγκες που έχουν αναλάβει να φροντίζουν.
Η κατάσταση που επικρατεί στα ιδρύματα αυτά αποκαλύφθηκε σε όλη της την έκταση για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν υλοποιήθηκε στη χώρα το πρώτο πρόγραμμα αποϊδρυματισμού στο τομέα των ιδρυμάτων για άτομα με πολλαπλές αναπηρίες (νοητικές-σωματικές-κινητικές-κ.α.), το «Πρόγραμμα Αποασυλοποίησης και Αποκατάστασης του ΠΙΚΠΑ της Λέρου» (Τσιάντης, 1995). Το πρόγραμμα αυτό πραγματοποιήθηκε από ομάδα ειδικών ψυχικής υγείας, υπό την διεύθυνση του Αν. Καθηγητή Παιδοψυχιατρικής κ. Ι. Τσιάντη. Στο ίδρυμα διαπιστώθηκε να επικρατούν απαράδεκτες και απόλυτα υποβαθμισμένες συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής, κακή διατροφή, συνωστισμός των ατόμων σε πτέρυγες, με ανεπαρκή θέρμανση, απουσία ανελκυστήρα και κινητικών βοηθημάτων. Η πλειονότητα των ατόμων παρέμεναν κατάκοιτα δίχως υποστήριξη ως προς τις κινητικές τους δυνατότητες. Υπήρχε έλλειψη προσωπικού και ειδικότερα επιστημονικού, έλλειψη ιατρονοσηλευτικής και φυσικοθεραπευτικής περίθαλψης, πλήρης απουσία ειδικού εξοπλισμού και εκπαιδευτικού υλικού. Διαπιστώθηκε εκτεταμένη χρήση βίας από το προσωπικό και της μεθόδου της καθήλωσης (δέσιμο στο κρεβάτι).
Το 2001, ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων επισκέφθηκε τρία (3) Κέντρα Περίθαλψης Παιδιών (ΚΕ.ΠΕ.Π.) και διαπίστωσε να ισχύουν στη λειτουργία τους παρεμφερείς συνθήκες με τις προαναφερόμενες στο ΠΙΚΠΑ της Λέρου (EUMAP, 2006). Επίσης το 2001, έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη στο ίδρυμα «Θεομήτωρ» της Λέσβου διαπίστωσε απαράδεκτες συνθήκες (Μητροσύλη, Παπαδάκη και Φυτράκης, 2001). Το πόρισμα της αυτεπάγγελτης αυτής έρευνας κατέληγε συμπερασματικά ότι «οι εν γένει συνθήκες λειτουργίας του ιδρύματος όχι μόνο δεν συμβάλλουν στην πραγμάτωση της περίθαλψης, αλλά αντίθετα οδηγούν σε προσβολή της αξίας του ανθρώπου, της προσωπικότητας και του δικαιώματος όσων διαβιούν εκεί να τύχουν ειδικής φροντίδας και μέριμνας για την υγεία τους από το κράτος (σελ. 27)». Το 2005, μελέτη που πραγματοποιήθηκε για τα δικαιώματα των ατόμων με νοητική καθυστέρηση σχετικά με την εκπαίδευση και την εργασία, στο πλαίσιο του διακρατικού προγράμματος EUMAP (EU Monitoring and Advocacy Program), έδειξε ότι για τα παιδιά και τους εφήβους με σοβαρές αναπηρίες δεν υπάρχει κανενός είδους πρόνοια σε σχέση με την εκπαίδευση και την απασχόλησή τους και τελούν σε πλήρη εγκατάλειψη (EUMAP, 2006). Το 2006, σε επίσκεψη σε Ίδρυμα Χρόνιων Παθήσεων της Βόρειας Ελλάδας διαπιστώθηκε ότι είκοσι παιδιά και έφηβοι, μεταξύ αυτών παιδιά 3-10 ετών, από τους πενήντα συνολικά περιθαλπόμενους ήταν δεμένα από τα πόδια και τα χέρια στα κρεβάτια τους. Το 2008, πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας Πρόνοιας, μετά από ελέγχους που πραγματοποίησε σε ιδρύματα, διαπιστώνει ότι σε πολλά από αυτά επικρατούσαν άθλιες συνθήκες, δεν τηρούνταν βασικοί κανόνες λειτουργίας, λειτουργούσαν χωρίς σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, κάλυπταν μόνο βασικές ανάγκες των φιλοξενούμενων, χωρίς καμία επιστημονική μέθοδο, αλλά και χωρίς την τήρηση των στοιχειωδών κανόνων υγιεινής.
Η καθημερινή ζωή των παιδιών στα ιδρύματα: Ιδρυματική παραμέληση και κακοποίηση
Διαχρονικά, τα δεδομένα δείχνουν ότι η καθημερινή ζωή των παιδιών στα ιδρύματα χαρακτηρίζεται από παραμέληση των αναγκών φροντίδας τους, σε έσχατο σημείο, και κακοποίηση. Αντιμετωπίζονται σαν να έχουν υποδεέστερες και διαφορετικές ανάγκες από αυτές που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Σε σχέση με τα κοινωνικά αποδεκτά και ισχύοντα, ζουν σε συνθήκες ακραίας υποβάθμισης. Η έννοια του προσωπικού χώρου είναι ανύπαρκτη και οι οχλήσεις συνεχείς και αναπόφευκτες. Δεν τηρούνται βασικοί κανόνες υγιεινής και καθαριότητας. Η καθαριότητα και η υγιεινή των δοντιών είναι ανύπαρκτη. Μένουν λερωμένα με ούρα και κόπρανα. Οι ανάγκες τους να βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που τους παρέχει ασφάλεια δεν εκπληρώνονται. Τα μέλη του προσωπικού τις περισσότερες ώρες αποσύρονται στο γραφείο τους, αφήνοντας τα παιδιά με τις ειδικές ανάγκες δίχως εποπτεία. Τα παιδιά παραμένουν σε εγκατάλειψη και μοναξιά, δίχως κανενός είδους ψυχαγωγικής, εκπαιδευτικής ή δημιουργικής δραστηριότητας. Τα κατάκοιτα παιδιά δεν έχουν βοήθεια να αναπτύξουν τις κινητικές τους δυνατότητες, καθώς δεν υπάρχει μέριμνα για τις απαραίτητες φυσιοθεραπείες. Ο ορίζοντας που αντικρίζουν και τα οπτικά ερεθίσματα που έχουν περιορίζονται στους τοίχους και το ταβάνι του δωματίου τους, καθώς για πολλά χρόνια δεν εξέρχονται από αυτό, ούτε καν μετακινούνται από το κρεβάτι τους.
Οι υποβαθμισμένες συνθήκες και οι παροχές για τα παιδιά στα ιδρύματα δημιουργούν την αίσθηση ότι αυτά σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους δεν έχουν κοινές ανάγκες και ευαισθησίες και είναι ενδεικτικές της έλλειψης κοινωνικού ενδιαφέροντος για αυτά. Υποδεικνύουν στα μέλη του προσωπικού την χαμηλή αξία που η κοινωνία εναποθέτει στην εργασία τους και στα παιδιά με αναπηρίες που τους αναθέτει να φροντίζουν. Αποτέλεσμα είναι τα μέλη του προσωπικού να αποκλείουν τα παιδιά έξω από τα όρια της ηθικής τους υποχρέωσης. Μέσω διεργασιών αποπροσωποποίησης καταλήγουν να τα αντιλαμβάνονται ως να έχουν χάσει τις ανθρώπινες ιδιότητές τους και έτσι στα ιδρύματα χρησιμοποιείται η μέθοδος της «καθήλωσης» των παιδιών, δηλαδή της ακινητοποίησης στο κρεβάτι με δέσιμο στα κάγκελα.
Η σιωπή είναι εύκολο να συγκαλύπτει αυτά τα θέματα όταν συμβαίνουν στο πλαίσιο κλειστών ιδρυματικών συστημάτων. Εξαιτίας αυτού δυστυχώς στην Ελλάδα συνεχίζεται, σχεδόν είκοσι έτη μετά την πρώτη εξαγγελία προγράμματος αποϊδρυματισμού, να διατηρούνται ιδρύματα που λειτουργούν με απαράδεκτες συνθήκες που καταργούν κάθε έννοια ανθρώπινου δικαιώματος και αξίας.
Το video με τίτλο "Being an Unperson" το βρήκαμε στο www.youtube.com/silentmiaow
Το κείμενο (απόσπασμα άρθρου του Χ. Ασημόπουλου, κοινωνικού λειτουργού PhD) το βρήκαμε στο δελτίο επικοινωνίας της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. "ένεκα λόγου".
Σχετικές αναρτήσεις μας:
Παιδική Κακοποίηση στα Ιδρύματα
Παιδικοί Θάνατοι στα Ιδρύματα
2 σχόλια:
Γράψατε:" Υποδεικνύουν στα μέλη του προσωπικού την χαμηλή αξία που η κοινωνία εναποθέτει στην εργασία τους και στα παιδιά με αναπηρίες που τους αναθέτει να φροντίζουν. Αποτέλεσμα είναι τα μέλη του προσωπικού να αποκλείουν τα παιδιά έξω από τα όρια της ηθικής τους υποχρέωσης"
Θα συμφωνούσα σε όλα όσα είπατε αλλά σ'αυτό δεν μπορώ να συμφωνίσω, είναι χρέως του καθενός μας να αγαπάμε το πλησίον μας ή τουλάχιστον αυτούς που δεν μας έκαναν ποτέ κακό, πόσο μάλλον αυτά τα παιδιά που η ίδια η ζώη τους έχει σημαδέψει τόσο βάναυσα, άρα λοιπόν, καμία κοινωνία δεν μπορεί να επιρεάσει τα αισθήματα μας από την στιγμή που αυτές υπάρχουν μέσα μας.
Τώρα αν η επιλογή των εργαζομένων στα ιδρύματα αυτά γίνεται με λάθος κριτήρια τότε οι ευθύνες βρίσκονται αλλού.
Πάντως οι συνθήκες που περιγράφετε με κάνουν να ντρέπομαι και με λυπούν αφάνταστα.
Glen, αν πρόσεξες το κείμενο είναι αναδημοσίευση (στο τέλος αναφέρεται η πηγή). Συμφωνώ μαζί σου σε αυτά που γράφεις και οι ευθύνες υπάρχουν σε πολλά επίπεδα. Όμως και ο φροντιστής χρειάζεται "φροντίδα" (δηλαδή εκπαίδευση και υποστήριξη) για να μπορεί να συνεχίσει να φροντίζει καλά. Αν αισθάνεται (και είναι) παραμελημένος μετά από καιρό ίσως να αρχίσει να παραμελεί και αυτός (καίγεται, όπως λένε).
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.