Προκλητική η αδιαφορία του Υπουργείου Υγείας για τις δομές ψυχικής υγείας

 

Στις 15 Μαρτίου 2010 η Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) υπέβαλε στο Υπουργείο Υγείας αίτηση διακοπής λειτουργίας των Μονάδων της, λόγω της συνεχιζόμενης υποχρηματοδότησής τους, όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενες αναρτήσεις (1, 2, 3).
Όμως, η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας συνεχίζει να αδιαφορεί. Καμία απάντηση δεν έχει δοθεί στον παραπάνω φορέα και καμιά συνάντηση δεν έχει ορισθεί. Επίσης, η Υφυπουργός Υγείας Φώφη Γεννηματά ανέβαλε συνάντηση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων στις δομές ψυχικής υγείας, τους οποίους δεν έχει δεχτεί από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της !

Σήμερα, δημοσιοποιούμε την επιστολή που απέστειλε το Σωματείο Εργαζομένων της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. στην Υπουργό Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, η οποία ελπίζουμε κάποια στιγμή να βρει το χρόνο για να ασχοληθεί με τις δομές της ψυχικής υγείας ή με ό,τι έχει απομείνει από αυτές μετά την πολυετή εγκατάλειψή τους από την πολιτεία.

Σωματείο Εργαζομένων Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου Σ.Ε.Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

ΕΠΕΙΓΟΝ
Αθήνα, 30 Απριλίου 2010

Προς: Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κυρία Μ. Ξενογιαννακοπούλου
Κοιν. Υφυπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κυρία Φ. Γεννηματά

ΘΕΜΑ: Σχετικά με την αίτηση διακοπής της λειτουργίας των μονάδων της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.


Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Όπως γνωρίζετε, η «Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου» υπέβαλε στις 15 Μαρτίου 2010 αίτηση διακοπής της λειτουργίας των Μονάδων της και αναμένει την απάντησή σας.

Οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., ενός από τους πρώτους φορείς που δραστηριοποιήθηκαν στη χώρα μας για να συμβάλλουν στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση, παρέχουν φροντίδα και υποστήριξη σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες με ψυχικές διαταραχές, νοητική υστέρηση και πολλαπλές αναπηρίες. Παράλληλα, πραγματοποιούν δράσεις για την ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας σε θέματα ψυχικής υγείας, με σκοπό την καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας, Αναπτύσσουν ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο και δέχονται για πρακτική άσκηση προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές των επιστημών ψυχικής υγείας. Επίσης, στις Μονάδες της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. έχουν πραγματοποιήσει το πρακτικό μέρος της εκπαίδευσής τους πολλοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας προκειμένου να εργαστούν σε ανάλογες Μονάδες που λειτουργούν από φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού μη-κερδοσκοπικού τομέα.

Από την ημέρα υποβολής της παραπάνω αίτησης, οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής για μια απόφαση που θα καθορίσει το μέλλον τόσο το δικό τους όσο και των ενοίκων των Μονάδων. Θα θέλαμε, λοιπόν, να σας γνωστοποιήσουμε τις απόψεις μας και τα αιτήματά μας, τα οποία σας παρακαλούμε να εξετάσετε πριν προχωρήσετε σε οποιαδήποτε σχετική απόφαση.

Κυρία Υπουργέ,

Η 24ωρη φροντίδα και υποστήριξη ανθρώπων με σημαντικές δυσκολίες και ελλείμματα, πολλοί εκ’ των οποίων παρέμειναν για χρόνια έγκλειστοι στα μεγάλα ψυχιατρικά ιδρύματα της χώρας μας και δεν έχουν συγγενικό ή άλλο υποστηρικτικό περιβάλλον, απαιτεί γνώση, συνεχή εκπαίδευση, ψυχική διαθεσιμότητα και σωματικές αντοχές. Είναι γνωστό ότι για την επίτευξη των στόχων μας απαιτείται συνέχεια και συνέπεια και ότι η δουλειά μας βασίζεται στη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης με τους ανθρώπους που υποστηρίζουμε. Τα αποτελέσματα των πολυετών προσπαθειών μας είναι πλέον ορατά. Οι ένοικοι των δομών ζουν αξιοπρεπώς ενταγμένοι στο κοινωνικό περιβάλλον.

Είναι γνωστό ότι η διαδικασία της αποασυλοποίησης συναντά πολλά εμπόδια, που σχετίζονται τόσο με τα πολλαπλά προβλήματα, ελλείμματα και αναπηρίες των εξυπηρετούμενων όσο και με τις αρνητικές στάσεις και αντιλήψεις της κοινότητας απέναντι στους ανθρώπους με ψυχοκοινωνικά προβλήματα και τις δομές που τους στεγάζουν. Όμως, τα τελευταία χρόνια, στη χώρα μας οι προσπάθειές μας εμποδίζονται από την ίδια την πολιτεία, η οποία όχι μόνο δεν αναγνωρίζει το έργο μας, αλλά αντιθέτως μας αντιμετωπίζει με μια πρωτοφανή απαξίωση.

Έτσι, από το 2004 μέχρι σήμερα, βιώνουμε τις συνέπειες της εγκατάλειψης των κοινοτικών δομών στις οποίες εργαζόμαστε. Κάποιες από τις συνέπειες αυτές ήταν η αναστολή της λειτουργίας του Ξενώνα εφήβων «Ίρις», οι παραιτήσεις πολλών συναδέλφων μας, λόγω της παρατεινόμενης υποχρηματοδότησης και επαγγελματικής ανασφάλειας, η αδυναμία υποστήριξης των δραστηριοτήτων των ενοίκων και της παράθεσης μακροπρόθεσμων θεραπευτικών στόχων, η εμφάνιση έντονων συναισθηματικών αντιδράσεων και προβλημάτων συμπεριφοράς από τους ενοίκους, ως συνέπεια της απώλειας των προσώπων φροντίδας τους και της συνέχειας στην υποστήριξή τους.

Μέχρι τώρα, κάθε προσπάθειά μας για επικοινωνία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας προσέκρουε είτε στην υπεροψία των στελεχών του Υπουργείου είτε στην αντίληψή τους ότι γνωρίζουν καλύτερα και ότι οι προσπάθειές τους είναι για το καλό των εργαζομένων και των εξυπηρετούμενων των Μονάδων. Επίσης, εδώ και τέσσερα χρόνια, στελέχη του Υπουργείου Υγείας υποστηρίζουν ότι η υποχρηματοδότηση είναι συνέπεια της κακοδιαχείρισης των πόρων από κάποιους φορείς. Βέβαια, ποτέ δεν μάθαμε τι έχει κάνει το Υπουργείο για την επίλυση αυτού του προβλήματος, ούτε ποιοι είναι αυτοί οι φορείς. Τι να υποθέσουμε μετά από τόσα χρόνια αναποτελεσματικότητας των ερευνών; Ότι δεν υπάρχουν και χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για την υποχρηματοδότηση των δομών; Ότι δεν βρέθηκαν λόγω ανικανότητας των ελεγκτικών μηχανισμών; Ότι δεν επιθυμεί το Υπουργείο να αποκαλυφθούν; Ποιους εξυπηρετεί αυτή η φημολογία για «κλέφτες», τους οποίους κανένας δεν κατονομάζει και κανένας δεν τιμωρεί; Το μόνο σίγουρο είναι ότι πλήττει το έργο και την αξιοπιστία όλων όσων προσπαθούν για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση.

Επίσης, παρακολουθούμε, μέσω των ΜΜΕ, τις δηλώσεις της πρώην και νυν ηγεσίας του Υπουργείου για «νοικοκύρεμα» και «εξορθολογισμό των δαπανών» και αναρωτιόμαστε αν σκοπεύετε να νοικοκυρέψετε τον τομέα της υγείας με τη μη εμπρόθεσμη καταβολή των δεδουλευμένων στους εργαζόμενους ή με την υποβάθμιση των λιγοστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Ποια λογική διέπει αυτόν τον εξορθολογισμό;

Κυρία Υπουργέ,

Τα τελευταία δύο χρόνια, πολλοί ελληνικοί και ευρωπαϊκοί φορείς αντέδρασαν, με διαμαρτυρίες προς την ελληνική κυβέρνηση, για την κατάρρευση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Επίσης, πολλοί βουλευτές έφεραν το θέμα στο ελληνικό και στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Μάλιστα, τον περασμένο χρόνο, με πρωτοβουλία της Ευρωβουλευτού του ΠΑΣΟΚ κυρίας Ευαγγελίας Τζαμπάζη, διοργανώθηκε Στρογγυλή Τράπεζα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην ΕΕ: Η Περίπτωση της Ελλάδας», όπου συζητήθηκε η οπισθοδρόμηση και η απώλεια κεκτημένων στον τομέα της ψυχικής υγείας. Λίγους μήνες αργότερα, υπεγράφη από τον επίτροπο κύριο V. Spidla και τον πρώην υπουργό Υγείας κύριο Δ. Αβραμόπουλο το μνημόνιο για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση.

Δεν σας κρύβουμε ότι οι παραπάνω εξελίξεις έδωσαν ελπίδες σε πολλούς από τους εργαζομένους στο χώρο μας. Ειδικά, οι προεκλογικές δεσμεύσεις του σημερινού πρωθυπουργού κύριου Γ. Παπανδρέου μας έκαναν να πιστέψουμε ότι υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για την πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

Σήμερα, μετά από έξι μήνες διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι δεν έχουμε δει καμία διαφορά, καμία εξέλιξη, καμία βελτίωση στην ασφυκτική κατάσταση που δημιούργησε η προηγούμενη κυβέρνηση.

Δεν γνωρίζουμε, βέβαια, τις εσωτερικές διαδικασίες και τις προσπάθειές σας, αλλά για εμάς, που βιώνουμε την κατάρρευση του τομέα που εργαζόμαστε, με τεράστιες συνέπειες στην επαγγελματική, την κοινωνική και την προσωπική μας ζωή, σημασία έχει το αποτέλεσμα. Και αυτό το αποτέλεσμα όχι μόνο δεν το είδαμε, αλλά δυσκολευόμαστε πλέον να πιστέψουμε ότι ενεργείτε προς αυτή την κατεύθυνση.

Επίσης, σε σχέση με την πιθανή διακοπή των Μονάδων της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι για να ενταχθούν οι ένοικοί τους στην τοπική κοινότητα απαιτήθηκαν πολλά χρόνια συστηματικής και επίπονης δουλειάς από πολλές πλευρές. Ένοικοι, εργαζόμενοι, εθελοντές, γείτονες και άνθρωποι από την κοινότητα συνεργάστηκαν για έναν κοινό στόχο. Οι ένοικοι των Μονάδων, πρώην έγκλειστοι σε ιδρύματα (κάποιοι μεγάλωσαν στο ΠΙΚΠΑ Λέρου), σήμερα καταρτίζονται, εργάζονται, κυκλοφορούν στην γειτονιά και ψωνίζουν στα καταστήματα της ευρύτερης περιοχής. Έχουν πλέον το σπίτι τους, τις γνωριμίες τους, τους φίλους τους.

Η πιθανή μεταστέγασή τους σε έναν άλλο χώρο, σε μια άλλη γειτονιά, και μάλιστα χωρίς τη συναισθηματική στήριξη των ανθρώπων με τους οποίους σχετίζονται όλα αυτά τα χρόνια, θα είναι μια επώδυνη εμπειρία και ένα πισωγύρισμα σε όλα τα επίπεδα.

Για όλους αυτούς τους λόγους που σας περιγράφουμε παραπάνω, οι εργαζόμενοι της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. σας καλούν να πάρετε άμεσα τα αναγκαία μέτρα για:

• Να μην γίνει δεκτή η αίτηση διακοπής της λειτουργίας των Μονάδων της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. και να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας τους στο μέλλον.

• Να καταβληθούν άμεσα τα δεδουλευμένα όλων των εργαζομένων στις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και να εξασφαλισθεί η σταθερότητα στη μισθοδοσία.

• Να πραγματοποιηθούν άμεσα έλεγχοι σε όλους τους φορείς Ψυχικής Υγείας, του δημοσίου και του ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού τομέα, σε επίπεδο οικονομικής διαχείρισης και ποιότητας των υπηρεσιών. Τα αποτελέσματα των ελέγχων να ανακοινωθούν στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας.

• Να τηρηθούν όλες οι δεσμεύσεις της χώρας μας για την συνέχεια της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, όπως προκύπτουν από το σύμφωνο που υπεγράφη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης τον Απρίλιο του 2009.

• Να διασφαλιστεί η Δημόσια Ψυχική Υγεία για την προστασία όλων των ευάλωτων πληθυσμών, για την προάσπιση της αξιοπρέπειας και για το σεβασμό των δικαιωμάτων όσων νόσησαν, νοσούν ή θα νοσήσουν. Να δοθεί έμφαση στην πρόληψη και στην αύξηση των υπηρεσιών στην κοινότητα και να ολοκληρωθεί η προσπάθεια για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση.

Τέλος, θεωρούμε ότι η συνάντηση με την ηγεσία του Υπουργείου Υγεία και Κοινωνικής Αλληλεγγύης θα ήταν εξαιρετικά σημαντική και εποικοδομητική..

Με εκτίμηση

Το Δ.Σ. του Σ.Ε.Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.