«ΚΕΑ», Κοινωνική Εργασία της Αντίστασης:
Ένα κάλεσμα για τον επαναπροσδιορισμό της Κοινωνικής Εργασίας στην Ελλάδα*
1. Η Κοινωνική εργασία σε σταυροδρόμι
Η κοινωνική εργασία στην Ελλάδα αναμφίβολα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Περισσότερα από 65 χρόνια έπειτα από τη δημιουργία της πρώτης σχολής , το επάγγελμα συνεχίζει να αναζητά την ταυτότητά του τόσο σε επίπεδο επαγγελματικό, όσο θεωρητικό και μεθοδολογικό. Το κοινωνικό κράτος, κατεξοχήν πλαίσιο λειτουργίας της κοινωνικής εργασίας, βρίσκεται σε αποσύνθεση ως αποτέλεσμα συστηματικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Τα πρώτα θύματα της διάβρωσης της κοινωνικής πρόνοιας είναι οι χρήστες (ή δυνάμει χρήστες) των κοινωνικών υπηρεσιών. Άνθρωποι ευάλωτοι, μη προνομιούχοι στην πλειοψηφία τους, θύματα ενός άνισου και άδικου συστήματος. Σύνοδο σύμπτωμα της κατάλυσης του κράτους πρόνοιας είναι και η αποδόμηση των εργασιακών συνθηκών των κοινωνικών λειτουργών. Τόσο έντονα είναι τα φαινόμενα καταπάτησης της εργασιακής αξιοπρέπειας των κοινωνικών λειτουργών που σε πολλές περιπτώσεις τα όρια μεταξύ «εξυπηρετούμενου» και επαγγελματία είναι δυσδιάκριτα και οι ανάγκες κοινές.
Ενώ οι επίσημοι (επαγγελματικοί, εκπαιδευτικοί και συνδικαλιστικοί) φορείς του επαγγέλματος σχηματίζουν μια ελίτ που λίγο συνδέεται με τις ανάγκες εξυπηρετούμενων και επαγγελματιών, πολλοί κοινωνικοί λειτουργοί μάχονται στην πρώτη γραμμή για τα δικαιώματα των μη προνομιούχων ομάδων του πληθυσμού, την κοινωνική δικαιοσύνη και την επαγγελματική τους αξιοπρέπεια. Η αποφασιστικότητα αυτών των κοινωνικών λειτουργών αποτελεί και την κύρια πηγή ελπίδας για τη μελλοντική κατεύθυνση που μπορεί να πάρει η κοινωνική εργασία στην Ελλάδα. O επανακαθορισμός του περιεχομένου της κοινωνικής εργασίας όμως, μπορεί να είναι μόνο αποτέλεσμα τόσο της κοινής δράσης με τα κοινωνικά κινήματα, όσο και αυτοκριτικής/ αναζήτησης της μέχρι τώρα πορείας του επαγγέλματος. Το τελευταίο έχει χαρακτήρα όχι αυτομαστιγώματος αλλά ερμηνείας στοιχείων του παρόντος μέσα από τις εμπειρίες του –σκοτεινού σε αρκετά σημεία- παρελθόντος.
2. Από τα «Σπίτια του Παιδιού» στο «Βοήθεια στο Σπίτι»
Το επάγγελμα της κοινωνικής εργασίας εμφανίστηκε επίσημα το 1946 εν μέσω εμφυλίου πολέμου. Εκκολάφτηκε αρχικά στο Αμερικάνικο Κολέγιο και προστατεύτηκε προσωπικά από τη Βασίλισσα Φρειδερίκη. Όσο και αν η επίσημη ιστοριογραφία του επαγγέλματος προσπαθεί να αναδείξει την υποτιθέμενη πολιτική ουδετερότητα του επαγγέλματος, η πολιτική του διάσταση δεν είναι δυνατόν να απωθηθεί.
Στην περίοδο της μετεμφυλιακής υστερίας και καταπίεσης, η επίσημη κοινωνική εργασία πολύ απείχε από το να χαρακτηριστεί πολιτικά ουδέτερη. Άλλωστε ο όρος «πολιτική ουδετερότητα» είναι ούτως η άλλως αδόκιμος για έναν κλάδο που βρίσκεται εξ’αντικειμενου στην πρώτη γραμμή των δομικών ανισοτήτων και της συστημικής βίας. Είναι κρίσιμο λοιπόν να παρατηρηθεί, κριθεί και αξιολογηθεί πως την περίοδο επαγγελματικής ανάπτυξης της κοινωνικής εργασίας, το επίσημο επάγγελμα πήρε σαφή θέση υπέρ του αυταρχικού μεταπολεμικού κράτους. Για να το εκφράσουμε και διαφορετικά, δεν συντάχθηκε απλά, αλλά υπήρξε γέννημά και εργαλείο του. Ενώ χιλιάδες συμπολίτες μας διώχθηκαν (φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν) για την πολιτική και συνδικαλιστική τους δράση, οικογένειες, χωριά και κοινότητες βίωσαν πρωτοφανή κοινωνικό αποκλεισμό και κυνήγι μαγισσών, οι κοινωνικοί λειτουργοί ΔΕΝ βρέθηκαν στο πλευρό τους. Επίσης ΔΕΝ ήταν ουδέτεροι. Οι περισσότεροι υπηρέτησαν στα «σπίτια του παιδιού», γνωστά πολιτικά κολαστήρια της εποχής, που εκτός από ορφανά προωθούσαν και προγράμματα κοινωνικής αναμόρφωσης σε αντιφρονούντες νέους. Επίσης εργάστηκαν στα πλαίσια του Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος και εκπαιδεύτηκαν, εκτός των άλλων, σε χριστιανικές ΜΚΟ. Οι συγκεκριμένοι χώροι με σαφήνεια υλοποιούσαν συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα που είχε ενδυθεί το «ελληνοχριστιανικό όραμα» και τα παρεπόμενά του.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως δεν έχει καταγραφεί ιστορικά ΚΑΜΙΑ αντίδραση του επίσημου επαγγέλματος ενάντια στον καταπιεστικό χαρακτήρα αυτών των πολιτικών τα οποία εκδίωξαν και καταδίκασαν σε φτώχεια και στιγματισμό χιλιάδες οικογένειες. Υπάρχουν μόνο κάποια μεμονωμένα παραδείγματα συναδέλφων που συντάχθηκαν με τα αιτήματα των πλούσιων κινημάτων της εποχής.
Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό είναι χρήσιμο να αναφερθούμε και στη στάση του επαγγέλματος κατά τη διάρκεια της χούντας. Κατά τη συγκεκριμένη περίοδο πρωτοφανούς καταπίεσης και βίας η επίσημη κοινωνική εργασία ξαναέριξε τις μάσκες της κοινωνικής ουδετερότητας. Οι αλληλογραφίες και οι αβρότητες με τους συνταγματάρχες είναι καταγεγραμμένες. Ο ΣΚΛΕ διαπραγματεύτηκε την σύμπραξη του με τη χούντα, για εξασφάλιση των στενών συντεχνιακών του συμφερόντων.
Αυτή η πτυχή αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη του επαγγέλματος, αφού ο κλάδος δεν απαλλάχτηκε ποτέ από αυτόν τον συντεχνιακό αυτισμό. Ο ιδιότυπος και διαχρονικός «κυβερνητισμός» του επαγγέλματος αλλά και η διάσταση του από τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες και τους εξυπηρετούμενους, καθόρισε τόσο την επιστημονική του υπανάπτυξη όσο και την ελλειμματική αναγνωρισμότητα του στην κοινωνία.
Έπειτα από μία περίπου δεκαετία αμηχανίας και επαγγελματικής στασιμότητας (1980-90) που ακολούθησε την αποχουντοποίηση και τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που συντέλεσαν στη δημιουργία του ΕΣΥ και τη συγκτότηση προγραμμάτων πρόνοιας, η επίσημη κοινωνική εργασία βρέθηκε πάλι ενώπιον της ιστορίας της. Το κράτος που εκείνη την περίοδο αποφάσιζε να αποδομήσει τα κοινωνικά κεκτημένα και να προωθήσει ατομικιστικές και νεοφιλελεύθερες λογικές. Αυτές περιλάμβαναν ιδιωτικοποιήσεις, κατάργηση/ συγχώνευση κοινωνικών υπηρεσιών και κατάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων. Ενώ ήταν ήδη φανερό από τη δεκαετία του 1990 που θα οδηγήσουν αυτές οι επιλογές, η επίσημη κοινωνική εργασία έδειξε μεγάλη συνέπεια στην ιστορικά συμβιβασμένη στάση της. Συναίνεσε σε όλα τα μέτρα, συντέλεσε και συμμετείχε σε όλες τις επιτροπές που αποφάσισαν και υλοποίησαν αυτές τις πολιτικές. Η δικαιολογία είχε το όνομα «Βοήθεια στο σπίτι» και την πολυπόθητη επαγγελματική αναβάθμιση.
Σε μια εντυπωσιακή επανάληψη της ιστορίας, το επίσημο επάγγελμα αγνόησε τις καταστροφικές κοινωνικές συνέπειες συγκεκριμένων πολιτικών, μέσα στην κοντόφθαλμη και μυωπική γοητεία της διαπλοκής με την εξουσία και του συντεχνιασμού. Σαν αποτέλεσμα χιλιάδες νέοι κοινωνικοί λειτουργοί (σχεδόν το 1/3) εγκλωβίστηκαν σε απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, απλήρωτοι για μήνες και ευάλωτοι στις μικροπολιτικές επιταγές των πολιτικών προϊσταμένων τους.
Τα χειρότερα όμως ήρθαν για τους εξυπηρετούμενους, αφού η σταδιακή κατάλυση των δομών πρόνοιας (πχ ψυχαργώς) άφησε χιλιάδες ευάλωτους συμπολίτες μας κυριολεκτικά στο δρόμο. Σε αυτό το πλαίσιο ο όρος «εξυπηρετούμενοι» έγινε πλασματικός, αφού ελλείψη υπηρεσιών και δομών κανείς δεν εξυπηρετείται. Ιστορικά οι χρήστες κοινωνικών υπηρεσιών ανήκουν στα πιο ευάλωτα και φτωχά κοινωνικά στρώματα. Ομάδες AμΕΑ, ηλικιωμένων, καρκινοπαθών, προσφύγων, μεταναστών, ανέργων, ψυχικά ασθενών, εξαρτημένων που απευθύνονται στις κοινωνικές υπηρεσίες έχουν ένα κοινό βασικό χαρακτηριστικό: βρίσκονται όλοι κάτω από τα όρια της φτώχειας και είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι. Αυτές ακριβώς οι ομάδες θυματοποιήθηκαν από τα αποτελέσματα της κατάλυσης του κράτους πρόνοιας.
Στην πιο πρόσφατη εξέλιξή της αυτή η κατεύθυνση οδήγησε σε ακόμα πιο απροκάλυπτη υιοθέτηση των απάνθρωπων νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Η αξιοποίηση θατσερικών συνταγών του Διεθνούς Νομισματικού ταμείου, έφερε και κάτι καινούριο. Για πρώτη φορά η λεπτή κόκκινη γραμμή που χώριζε τους περισσότερους κοινωνικούς λειτουργούς από τους εξυπηρετούμενους τους εξανεμίστηκε. Γίναμε όλοι εξυπηρετούμενοι.
3. Για μια νέα «ΚΕΑ», Κοινωνική Εργασία της Αντίστασης
Όπως αναλύθηκε παραπάνω, το επίσημο επάγγελμα αναπτύχθηκε τεχνητά «από τα πάνω», διατηρώντας έναν ελιτίστικο συντεχνιακό χαρακτήρα και δεν ήταν απότοκο κοινωνικών απαιτήσεων, δεμένο με τα κοινωνικά κινήματα και τις ανάγκες των εξυπηρετούμενων. Ενώ θεωρητικά ο κλάδος διακήρυττε κοινωνική δικαιοσύνη και πολιτική ουδετερότητα, η πρακτική του και οι κρίσιμες πολιτικές επιλογές του έδειχναν την αντίθετη κατεύθυνση.
Σε αυτό το πλαίσιο απώθησης των δομικών αιτιών τις ανισότητας τα κάθε λογής ψυχοθεραπευτικά μοντέλα εισήχθησαν στο επάγγελμα ως «μάννα εξ ουρανού». Μάλιστα αυτά τα μοντέλα δεν αξιοποιήθηκαν στην ολότητά τους –μιας και μερικά έχουν κοινωνικές και πολιτικές αφετηρίες/ αναφορές- αλλά μεταφυτεύθηκαν στην πιο ατομικιστική τους μορφή. Αυτή η εξέλιξη αποδείχθηκε βολική για όλους αφού αφενός προσδίδει στον κλάδο το απαιτούμενο επιστημονικό κύρος και αφετέρου η παθολογικοποίηση που τα συνοδεύει είναι πολιτικά ανώδυνη και αποπροσανατολιστική. Οι προσεγγίσεις αυτές ενδύθηκαν την ανάλογη ορολογία (ΚΕΑ, ΚΕΟ, ΚΕΚ), που βέβαια καμία αναγνωρισιμότητα δεν έχει στην κοινωνία και την εργασιακή πραγματικότητα, και η κοινωνική εργασία συνέχισε τον εσωστρεφή της περίπατο. Οι κοινωνικοί λειτουργοί στην πρώτη γραμμή όμως βρέθηκαν απεγνωσμένοι να αναρωτιούνται πως θα μπορέσουν να εξηγήσουν και να αντιμετωπίσουν τα γιγαντιαία κοινωνικά προβλήματα των «εξυπηρετούμενων».
Όμως οι κοινωνικές εξελίξεις γέννησαν και τις συνθήκες αλλαγής κατεύθυνσης για την κοινωνική εργασία. Η κατάργηση των χριστιανικών και ιδιωτικών σχολών και η μεταφορά των τμημάτων κοινωνικής εργασίας στην δημόσια ανώτατη και τεχνολογική εκπαίδευση σήμανε την αλλαγή της δημογραφικής και ταξικής διάρθρωσης του επαγγέλματος. Δίδακτρα και προφορικές συνεντεύξεις σταμάτησαν να αποτελούν φίλτρα για τις σχολές που σταδιακά παρήγαγαν αποφοίτους που λίγη σχέση έχουν με τη Φρειδερίκη και την οπτική της για την κοινωνική εργασία.
Αυτό οδήγησε σε φοιτητές κοινωνικούς λειτουργούς που αμφισβητούν παρωχημένα διδακτικά μοντέλα και θεωρητικές προσεγγίσεις που απέχουν πολύ από την εργασιακή πραγματικότητα στην πρώτη γραμμή. Ακόμα περισσότερο, οδήγησε σε κοινωνικούς λειτουργούς που είναι σε θέση να αντιληφθούν την αδυναμία του επαγγέλματος να αντιπαρατεθεί θεωρητικά και μεθοδολογικά με την πολιτική καταπίεση και τις κοινωνικές διακρίσεις που παράγει αφειδώς το σύστημα.
Πολλοί κοινωνικοί λειτουργοί αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις και αντιλαμβανόμενοι το συστημικό χαρακτήρα των κοινωνικών προβλημάτων άρχισαν να αξιοποιούν και να αναπτύσσουν μεθόδους κοινωνικής εργασίας πολιτικά ενημερωμένες και κοινωνικά στοχοπροσυλωμένες (πχ στο χώρο της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των προσφύγων, την ψυχική υγείας κ.α). Οι μέθοδοι αυτοί αναπτύσσονται «από τα κάτω», ολιστικά και οργανικά αμφισβητώντας το θεωρητικά ασφυκτικό πλαίσιο της παραδοσιακής κοινωνικής εργασίας. Έχουν στο επίκεντρο τους την κοινωνική αλλαγή και όχι την εσωστρεφή αναπαραγωγή του επαγγέλματος. Αυτές οι δράσεις των κοινωνικών λειτουργών τόσο σε συνδικαλιστικό όσο και πρακτικό μεθοδολογικό επίπεδο αποτελούν πηγές ελπίδας για το μέλλον.
Αυτοί οι κοινωνικοί λειτουργοί αναδεικνύουν πως η πρώτη λέξη στον τίτλο του επαγγέλματος ορίζει τον απαραίτητο και αδιαπραγμάτευτο σύμμαχο : την κοινωνία. Η πραγματικότητα που βιώνουν εξυπηρετούμενοι και επαγγελματίες κοινωνικοί λειτουργοί απαιτεί σύγκρουση με τις ανισότητες, συστηματική προστασία των ευάλωτων ομάδων και κοινωνική δικαιοσύνη.
Σε συνθήκες όμως που το κράτος επιθετικά υιοθετεί μέτρα που αντίκεινται στην δέσμευση των κοινωνικών λειτουργών για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα τότε η κύρια μέθοδος άσκησης της κοινωνικής εργασίας ονομάζεται «αντίσταση». Αυτή αποτελεί και το δεύτερο μονοπάτι στο σταυροδρόμι που ατενίζει η κοινωνική εργασία έπειτα από περίπου 65 χρόνια ύπαρξης. Όπως εξηγήσαμε ο δρόμος που βάδισε όλα αυτά τα χρόνια δημιούργησαν ένα επάγγελμα κοινωνικά «αυτιστικό», και θεωρητικά ανασφαλές. Ο δρόμος όμως της αντίστασης και της κοινωνικής δικαιοσύνης δεν είναι μοναχικός. Σε αυτόν βρίσκονται τα κοινωνικά κινήματα, οι εξυπηρετούμενοι, οι εργαζόμενοι αλλά και οι αλληλέγγυοι συνάδελφοι από άλλες χώρες.
Οι θεωρίες, η έρευνα και η πρακτική που απαντά στις ανάγκες τις κοινωνίας διαμορφώνονται στην πρώτη γραμμή. Δεν εισάγονται από το εξωτερικό και δεν παράγονται σε εργαστήρια. Τώρα περισσότερο από ποτέ οι κοινωνικοί λειτουργοί οχι μόνο αντιλαμβάνονται ότι δεν βρίσκονται στην αντίπερα όχθη από τους εξυπηρετούμενους και τα κινήματα αλλά αυτοί αποτελούν και το ζωτικό χώρο δράσης και ανάπτυξης του επαγγέλματος.
Η δικαιολογία της πολιτικής ουδετερότητας του επαγγέλματος υπήρξε πάντοτε μια βαθιά πολιτική επιλογή υπέρ του δυνατού. Καλούμε όλους τους κοινωνικούς λειτουργούς συνειδητά να επιλέξουν το δρόμο της αντίστασης στις πολιτικές επιλογές που αναπαράγουν ανισότητες και της ανάτασης ενός επαγγέλματος που απαντά στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και όχι στον ελιτίστικο συντεχνιασμό. Κάτι τέτοιο απαιτεί συλλογική και οργανωμένη πολιτική δράση. Απαιτεί επίσης και την αποδοχή πως τόσο οι εργασιακές αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικοί λειτουργοί όσο και τα μείζονα προβλήματα που οδηγούν συμπολίτες μας στις κοινωνικές υπηρεσίες έχουν κοινό παρονομαστή και αφετηρία, το παρόν καταπιεστικό και απάνθρωπο πολιτικό σύστημα. Άλλωστε τώρα πια είμαστε όλοι εξυπηρετούμενοι!
Το παρόν κάλεσμα αποτελεί μια μικρή συνεισφορά στην προσπάθεια ανάπτυξης κοινωνικής εργασίας της χειραφέτησης από όλες τις μορφές καταπίεσης.
Βασίλης Ιωακειμίδης (Liverpool Hope University)
*Αναδημοσίευση από το Social Work Action Network
14 σχόλια:
Πολύ καλό το κείμενο,με σημαντικές πληροφορίες,και διάθεση αυτοκριτικής.Χωρίς να θέλω να θίξω ή να γενικεύσω, θεωρώ ότι ο καθένας που έχει πάρει μισθό απο αυτή την ειδικότητα θα πρέπει να μιλήσει γι'αυτά που είδε.Διαφορετικά ο κόσμος δεν θα σας πιστέψει.Ο κλάδος της κοινωνικής πρόνοιας έχει φτάσει στην απόλυτη παρακμή εδώ και πολλά χρόνια.Κάποιος να μιλήσει επιτέλους.Δεν είναι καθόλου τυχαίο που άνθισαν οι ΜΚΟ.
Ανώνυμε, το κείμενο / κάλεσμα που αναδημοσιεύσαμε μας έρχεται από την Αγγλία. Ελπίζουμε να ακουστούν ανάλογες φωνές από τους κοινωνικούς λειτουργούς (και όχι μόνο) της χώρας μας, στην οποία η διάθεση (και η τόλμη) για αυτοκριτική δεν είναι ανεπτυγμένη. Τώρα, δεν κατάλαβα ποιος είναι ο κόσμος που δεν θα πιστέψει (και μάλιστα γράφεις «δεν θα σας πιστέψει»).
Σε σχέση με τις ΜΚΟ, κατά τη γνώμη μου θα μπορούσαν να αναπτύσσουν δράσεις συμπληρωματικές σε αυτές του δημόσιου τομέα. Το πρόβλημα, στη χώρα μας, είναι ότι οι ΜΚΟ τείνουν να αντικαταστήσουν την ανύπαρκτη κρατική κοινωνική πρόνοια και όχι να τη συμπληρώσουν. Βέβαια, χωρίς ελέγχους και αξιολογήσεις, οι ΜΚΟ σταδιακά αναπτύσσουν όλα τα γνωστά παθολογικά φαινόμενα του δημόσιου τομέα.
Πάντως, αν κάτι είναι σε άνθιση τα τελευταία χρόνια, αυτές είναι οι ιδιωτικές κλινικές και παρατηρώ με ενδιαφέρον ότι κανένας δεν το θίγει αυτό το θέμα.
Σε ευχαριστώ για το σχόλιο.
Πολύ ενδιαφέρον ανάρτηση. Καλώς μας ήρθε αυτό το κάλεσμα από την Αγγλία. Συμφωνώ λοιπόν με τα περισσότερα όμως αυτό που σκέφτομαι είναι το εναλλακτικό σχέδιο. Πολύ καιρό τώρα τριβελίζει αυτή η μικρή φράση το μυαλό μου. Δε ξέρω ίσως θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για πιο συγκεκριμένες λύσεις και δράσεις επί του θέματος.
Νομίζω ότι το βασικό είναι ένα κάλεσμα να κινητοποιηθούμε, ωραία τα κίνητρα τα έχουμε, το μετά και το πως μας λείπει.
Προτάσεις, σκέψεις, διάλογος, ανταλλαγή γνώσεων και αντιλήψεων, συνεργασία...
Καλώς ήρθες roundel. Είναι δύσκολο να υπάρξει εναλλακτικό σχέδιο, τουλάχιστον από το πουθενά. Όπως λες χρειάζεται σκέψη, διάλογος, συνεργασία... και φυσικά ένα όραμα. Το όραμα που ακυρώνουν με τις πολιτικές τους οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις, αλλά και οι υπόλοιπες πολιτικές παρατάξεις που αδυνατούν (ή αδιαφορούν) να παρουσιάσουν μια πρόταση. Από τη μια έχουμε θέσεις που κινούνται προς τη (νεοφιλελεύθερη) κατάργηση του κοινωνικού κράτους που οδηγεί τις ευάλωτες ομάδες στο περιθώριο και από την άλλη την αντίληψη ενός κεντρικού (συγκεντρωτικού) συστήματος που οδηγεί τις ευάλωτες ομάδες στα ιδρύματα και στον αποκλεισμό.
Το να κατανοήσουμε ότι καμία λύση δεν θα έρθει από τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικαλιστικά όργανα, τους “πρωτεργάτες” της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης (και όσους τη χρησιμοποίησαν ως όχημα για να αποκτήσουν χρήματα, θέσεις κ.α) είναι μια αρχή.
Μπορούμε να ανακαλύψουμε σε μικρότερες ομάδες διαφορετικούς τρόπους δουλειάς από αυτούς που μας επιβάλλουν οι (κατασκευασμένες) συγκυρίες. Δουλειά μας είναι να εντάσσουμε και όχι να αποκλείουμε, να υποστηρίζουμε τα δικαιώματα και όχι να τα παζαρεύουμε. Ας αποφασίσουμε, λοιπόν, ότι δεν είναι δουλειά μας ο περιορισμός των ελευθεριών και οι διακρίσεις. Δεν είναι δουλειά μας να καθηλώνουμε τους ανθρώπους επειδή δεν επαρκεί το προσωπικό ή να τους παρακολουθούμε με κάμερες για λόγους ασφαλείας. Δεν είναι δουλειά μας το «να κόβουμε και να ράβουμε» τους ανθρώπους για να «χωράνε» στις ανάγκες των υπηρεσιών (και όσοι δεν χωράνε να μένουν αβοήθητοι στο δρόμο). Ας αρνηθούμε αυτά που δεν είναι μέρος της δουλειάς μας.
Η καθημερινή μας στάση και πρακτική στους χώρους της εργασίας μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εμάς τους ίδιους. Αντί να βλέπουμε παντού εχθρούς, ας βρούμε ποιοι είναι σύμμαχοί μας. Ας εμπνεύσουμε και άλλους. Η ανταλλαγή απόψεων, πρακτικών, εμπειριών μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικούς χώρους μπορούν να φέρουν και συνολικότερες προτάσεις. Προτάσεις που θα πρέπει να τις διεκδικήσουμε γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα μας χαριστεί τίποτα.
Όταν θα μπορέσουμε να διαδηλώσουμε διεκδικώντας όχι μόνο τους μισθούς μας (αυτό δεν σημαίνει ότι θα ανεχόμαστε να εργαζόμαστε απλήρωτοι) αλλά μια συνολική πρόταση για την κοινωνική πρόνοια, θα έχουμε κάνει ένα βήμα.
Ελπίζω να ακούσουμε και άλλες απόψεις.
πόσο χαίρομαι psi-a να έρχονται άνθρωποι σαν την roundel εδωπέρα και να δίνουν έναν αέρα δύναμης (όρεξης και σχεδίων) - κι όχι μόνο γκρίνια όπως οι περισσότεροι...:) κολλάμε κι οι υπόλοιποι αισιοδοξία ε;
γεια σου χάρη, δίκιο έχεις και όπως κατάλαβες (από το σχόλιό μου) κόλλησα αισιοδοξία :)
αρκεί να μην μένουμε στα λόγια, γιατί θα ξαναγίνω απαισιόδοξος και θα σας κολλήσω όλους (θα καταλάβεις με το επόμενο ποστ).
Ελπίζω το επόμενο ποστ να καθυστερήσει λίγο-άσε μας να έχουμε ένα αισιόδοξο σαββατοκύριακο κύριε πσι άκσιον, δεν μας συμβαίνει και συχνά!
:)
Εντάξει, silentcrossing, θα το ανέβαζα σήμερα αλλά θα το αφήσω για αύριο (για να μην σας χαλάσω το Σάββατο) :)
Αστειευόμουν, βεβαίως!
Άραγε οι αναγνώστες του μπλογκ διάβασαν για το που πήγαν τα λεφτά του εθνικού μας συστήματος υγείας; Αν όχι, καλή ευκαιρία για μια επίσκεψη εδώ:
http://nobudget.wordpress.com/2010/05/29/%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%8c%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%bf%ce%bd-%ce%b8%ce%ad%ce%bb%ce%b5%ce%b9-%ce%bd%ce%b1-%ce%be%ce%ad%cf%81%ce%b5%ce%b9-%cf%80%ce%bf%cf%85-%cf%80%ce%ae%ce%b3%ce%b1%ce%bd-%cf%84%ce%b1-%ce%bb/
silentcrossing, επάνω αριστερά (στο sidebar) υπάρχει φωτογραφία ενός κυρίου με ομπρέλα, αν κάνεις κλικ στη φωτο μαθαίνεις και που πήγαν τα λεφτά (δηλ. οδηγεί στο σύνδεσμο που μας δίνεις).
Καλά κάνεις και το βάζεις εδώ, γιατί μπορεί και άλλοι να μην αντιληφθούν ότι η φωτο του κυρίου με την ομπρέλα οδηγεί αλλού.
Τουλάχιστον, ας γίνει γνωστό ότι η ψυχική υγεία δεν πλήττεται από την οικονομική κρίση αλλά από τις πολιτικές επιλογές (ή να τις πούμε λαμογιές;) των κυβερνήσεων. Εξάλλου, η οικονομική κρίση στην ψυχική υγεία ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν από την οικονομική κρίση. Αυτό μπορεί κάποιος να το διαπιστώσει αν διαβάσει εδώ (μάλιστα, το υστερόγραφο εκείνης της ανάρτησης αποδείχθηκε προφητικό).
Χαίρομαι που σας κόλλησα λίγη αισιοδοξία. Φυσικά και η λύση δε θα έρθει από εκείνους που χρόνια τώρα επιλέγουν και αν πριν η συνεργασία ήταν δύσκολη τώρα είναι σχεδόν ακατόρθωτη. Ζούμε μεγάλες στιγμές από πολλές απόψεις. Αλλά σκέφτομαι και κάτι άλλο, τελικά τι νόημα έχουν όλα αυτά, κανένα άλλο από εκείνο που εμείς τους δίνουμε. Και τελικά συνεχίζουν να υπάρχουν γιατί κάποιοι τα στηρίζουμε. Είναι αυτό που έλεγα σε ένα δικό μου ποστ για τη μειονότητα και τη πλειονότητα. Το πλεονέκτημα και το όπλο της πλειονότητας είναι η ποσότητα ενώ της μειονότητας η ίδια σταθερή της συμπεριφορά.
Θα συνεχίσουμε τη κουβέντα εν καιρό. Χαίρομαι που επιτέλους επικοινωνώ μαζί σας έστω και ως roundel :)
Roundel, σε ευχαριστώ για την επικοινωνία και για την αισιοδοξία (τη χρειαζόμαστε αυτό τον καιρό). Ναι, ζούμε μεγάλες στιγμές, μόνο που μεγάλη στιγμή είναι και ένας πόλεμος, για παράδειγμα. Βέβαια, οι κρίσεις είναι απαραίτητες για να υπάρξει εξέλιξη. Για να υπάρξει όμως η εξέλιξη απαιτείται η δυνατότητα επεξεργασίας και κατανόησης της κρίσης και των αιτίων της. Εδώ αρχίζει η απαισιοδοξία. Αν προσθέσουμε και το ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, δύσκολα μπορώ να δω με αισιοδοξία το μέλλον. Θα δούμε τι θα καταφέρουμε η πλειονότητα και η μειονότητα ( θα διαβάσω το ποστ σου για να βρω και εγώ που εντάσσομαι :) )
Το τελευταίο δεν το κατάλαβα. «έστω και ως roundel», δηλαδή είσαι και κάτι άλλο εκτός από roundel;
Να είσαι καλά και θα τα λέμε
Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση της Κοινωνικής Εργασίας και της πρόνοιας στην Ελλάδα, αλλά και στις περισσότερες χώρες είναι άθλια. έχουν κυριαρχήει σε υπερβολικό βαθμό οι ψυχοθεραπείες και η φαρμακοθεραπεία με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια βιομηχανία υψηλού κέρδους. Έχω διαβάσει ότι το ένα τρίτο των ερευνών επιστημών ψυχικής υγείας δίνει αποτελέσματα πληρωμένα από φαρμακοβιομηχανίες, ενώ το μοντέλο CBT που προτείνεται υπερβολικά σε ακαδημαϊκό επίπεδο, δυστυχώς ιστορικά δεν είναι και τόσο αθώο. Το ευχάριστο είναι ότι υπάρχουν κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι που έχουν αναπτύξει μια κριτική σκέψη και χρησιμοποιούν μεθόδους κυρίως ενδυνάμωσης και συνηγορίας και δεν παθολογικοποιούν. Η κοινωνική αλλαγή νομίζω ότι θα επέλθει από απλά καθημερινά πράγματα και διαδικασίες, δεν περιμένω καμμία ραγδαία αλλαγή σε επίπεδο νοοτροπίας, αλλά εάν επιλέξουμε την συνεργασία με γνώμονα την κοινωνική δικαιοσύνη κάτι θα γίνει!!
Θέλω να γκρινιάξω και λίγο...Βέβαια μην έχουμε και αυταπάτες ότι σε πιο "προοδευμένες χώρες" από την Ελλάδα πάνε όλα τέλεια. Στην ΜΒ για παράδειγμα το επάγγελμα του Κοινωνικού Λειτουργού κατοχυρώθηκε νομικά πολύ πρόσφατα, κάπου το 2005 εάν θυμάμαι καλά, ενώ το δυσάρεστο είναι ότι με βάση την νομοθεσία τους, κοινωνικοί λειτουργοί μπορούν να είναι άτομα με πτυχίο σε κάποια κοινωνική επιστήμη και ένα διετές μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία, αυτό λίγο με προβληματίζει σχετικά με το εάν αρκεί να ευαισθητοποιηθεί κάποιος στα ανθρώπινα δικαιώματα, στις ίσες ευκαιρίες΄στην κοινωνική δράση. Όπως και να έχει να δούμε τι θα κάνουμε εδώ...
Ανώνυμε, το πιο σημαντικό στην εποχή μας είναι ότι “υπάρχουν κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι (σημ. θα πρόσθετα και άλλες ειδικότητες) που έχουν αναπτύξει μια κριτική σκέψη...”, όπως γράφεις. Αλλιώς θα είχαμε χάσει και την ελπίδα. Επίσης, συμφωνώ στο ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε κάποιο θαύμα και πως είναι σημαντικό, στις καθημερινές μας εργασίες (και συνεργασίες), να λειτουργούμε με γνώμονα την κοινωνική δικαιοσύνη. Εξάλλου, η καθημερινή πρακτική είναι μια μόνιμη πρόκληση στη χώρα που ζούμε (και όχι μόνο). Δεν γνωρίζω πολλά για την εκπαίδευση, στην Κοινωνική Εργασία, στη ΜΒ. Σημαντικό είναι αυτό που λες, αν και πιστεύω ότι ο καθένας μπορεί να ευαισθητοποιηθεί και με άλλους τρόπους ακόμα και στους χώρους εργασίας (αν υπάρχει η ανάλογη κουλτούρα και οι κατάλληλοι άνθρωποι, εννοείται).
Να είσαι καλά και σε ευχαριστώ για το σχόλιο.
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.