Αντιμέτωποι με το φάσμα της πλήρους κατάρρευσης των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας

2η ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΚΨΥ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ

ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Με τη συμμετοχή 18 ΚΨΥ από όλη τη χώρα πραγματοποιήθηκε η 2η Πανελλαδική Συνάντηση των ΚΨΥ, στις 13 Απριλίου 2013, στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τέσσερα ακόμα ΚΨΥ είχαν στείλει κείμενα με τα προβλήματα και τις θέσεις τους, που διαβάστηκαν στη διάρκεια των εργασιών της συνάντησης.

Τα ζητήματα που κυριάρχησαν ήταν αυτά που αφορούσαν τα προβλήματα κυριολεκτικής επιβίωσης των περισσότερων ΚΨΥ, εν μέσω της κρίσης και των περικοπών, με τις δραματικές ελλείψεις και την ραγδαία επιδείνωση από μακρού χρονιζόντων προβλημάτων, την ίδια στιγμή που ο φόρτος εργασίας, το πλήθος των αιτημάτων που απευθύνεται σ΄ αυτά για παροχή υπηρεσιών, αυξάνεται διαρκώς με γεωμετρική πρόοδο. ΚΨΥ με ελάχιστο προσωπικό, που λιγοστεύει διαρκώς, ΚΨΥ χωρίς καν ψυχίατρο (ή, μετά από λίγο χωρίς ψυχίατρο), ΚΨΥ χωρίς χώρο για την λειτουργία τους, ΚΨΥ τα οποία, οι διοικήσεις των νοσοκομείων, των οποίων αποτελούν αποκεντρωμένες μονάδες, τα αντιμετωπίζουν ως περιττό βάρος, ΚΨΥ στον «αέρα», χωρίς θεσμοθετημένο οργανισμό, χωρίς την στοιχειώδη, δηλαδή, εγγύηση για την ίδια την ύπαρξη και λειτουργία τους. Αυτό το τελευταίο αφορά όλα τα ΚΨΥ, ανεξάρτητα από την όποια επάρκεια, ή μη, του προσωπικού που έχουν, καθώς κανένας οργανισμός δεν έχει δημοσιευτεί και το μέλλον (το πού θα ενταχθούν, θα συγχωνευθούν, ή θα συνθλιβούν) είναι αβέβαιο.

Οι αφηγήσεις και οι παρεμβάσεις από όλους τους συμμετέχοντες έκαναν φανερό το πόσο η ίδια η ύπαρξη των ΚΨΥ βασίζεται στην πρωτοβουλία και στη δέσμευση των λειτουργών, σε μια μακρά διαδρομή στην διάρκεια της οποίας δεν υπήρξε ποτέ μια σοβαρή και επεξεργασμένη «πολιτική για την ψυχική υγεία», που θα έθετε τις βάσεις και τους κατευθυντήριους άξονες για την λειτουργία ενός «βασισμένου στην κοινότητα» Συστήματος Ψυχικής Υγείας και τον τρόπο διασύνδεσης των υπηρεσιών σε τομεοποιημένη βάση. Ετσι, ανάλογα με τη ιστορική αφετηρία και την διαδρομή της κάθε εμπειρίας, την κουλτούρα και τον τρόπο της εκάστοτε σύλληψης του ρόλου ενός ΚΨΥ στο σύστημα των υπηρεσιών, τα μέσα και τους πόρους που έτυχε (ή κατάφερε) να έχει στη διάθεσή του, το κάθε ΚΨΥ διαμόρφωσε τη θέση και τη λειτουργία του και ήλθε, στη βάση αυτής, της ιδιαίτερης σε κάθε περίπτωση, διαμόρφωσης, να ‘συναντήσει’ το ξέσπασμα και τις συνέπειες της κρίσης και του μνημονίου.

Η αίσθηση όλων ήταν ότι η κυρίαρχη πολιτική συνίσταται, μεταξύ άλλων, στην αποδυνάμωση των ΚΨΥ, στην εγκατάλειψή τους σ΄ ένα βαθμιαία μαρασμό, μέχρις εξαφανίσεως, στην αμφισβήτηση του δημόσιου χαρακτήρα (και) της κοινοτικής Ψυχικής Υγείας, με το πέρασμά της στις ΜΚΟ και στον ιδιωτικό τομέα.

Έτσι, το ζήτημα που συζητήθηκε αρκετά, της ανάγκης, δηλαδή, να υπάρξει, επιτέλους, τομεοποίηση των υπηρεσιών (έγινε αναφορά στην ανάγκη για ΤΟΨΥ όχι μεγαλύτερους των 100.000 κατοίκων), με ταυτόχρονο τον ορισμό, την οργάνωση και τον τρόπο διασύνδεσης και λειτουργίας του δικτύου των υπηρεσιών σε κάθε τομέα (σε μια κατεύθυνση εναλλακτική, και όχι συμπληρωματική, στο ψυχιατρείο και στον εγκλεισμό), συνδέθηκε με την διεκδίκηση της επίλυσης, ως προϋπόθεση, των προβλημάτων της καθαυτό επιβίωσης των ΚΨΥ, με πρώτο από αυτά το ζήτημα της στελέχωσης και των προσλήψεων.

Όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν αυτή η «Συνάντηση των ΚΨΥ» να συνεχιστεί.

- Αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένας διαδικτυακός τόπος, ως μέσο διευκόλυνσης της επικοινωνίας, της αλληλοενημέρωσης, της επεξεργασίας κοινών τόπων και θέσεων για ένα βασισμένο στην κοινότητα σύστημα ψυχικής υγείας, για την οργάνωση δράσεων κλπ.

- Αποφασίστηκε, επίσης, να υπάρξει ένα «Συντονιστικό» όλων των ΚΨΥ και περαιτέρω επεξεργασία της μορφής συγκρότησής τους σε ένα κοινό και συνεκτικό φορέα.

- Αποφασίστηκε, ακόμα, να υπάρξει ένα κείμενο με θέσεις διεκδίκησης για τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας ενός τομεοποιημένου, κοινοτικά βασισμένου και ολοκληρωμένου συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

- Τέλος, μια τριμελής ομάδα (Α. Καψάλη από το ΚΨΥ Χαλκίδας, Ι. Παπαδόπουλος από το ΚΨΥ Αγίων Αναργύρων και Δ. Πλουμπίδης από το ΚΨΥ Βύρωνα – Καισαριανής) ανέλαβε να συντονίσει και να διευκολύνει την εφαρμογή των αποφάσεων της Συνάντησης και την περαιτέρω συνέχεια της όλης προσπάθειας.

Τα ΚΨΥ, που συμμετείχαν στην 2η Πανελλαδική Συνάντηση, ήταν τα εξής:

ΚΨΥ Αγίων Αναργύρων, ΚΨΥ Βόλου, ΚΨΥ Βύρωνα - Καισαριανής, ΚΨΥ Ζακύνθου, ΚΨΥ Ιωαννίνων, ΚΨΥ Καρπενησίου, ΚΨΥ Κέρκυρας, ΚΨΥ Κορυδαλλού, ΚΨΥ Ναυπλίου, ΚΨΥ Ξάνθης, ΚΨΥ Παγκρατίου, ΚΨΥ Πάτρας, ΚΨΥ Περιστερίου, ΚΨΥ Σάμου, ΚΨΥ Σερρών, ΚΨΥ Τρίπολης, ΚΨΥ Χαλκίδας, ΚΨΥ Χανίων.

Επίσης, συμμετείχαν, μέσω της αποστολής κειμένων που διαβάστηκαν στην συνάντηση, το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής Θεσσαλονίκης, το ΚΨΥ Καβάλας, το ΚΨΥ Καλαμάτας και το ΚΨΥ Ορεστιάδας.

22/4/2013

Η Οργανωτική Επιτροπή

Η Κοινή Διακήρυξη Κέντρων Ψυχικής Υγείας, από την 1η Συνάντηση των ΚΨΥ (14-15 Δεκεμβρίου 2011) ΕΔΩ