Διανύουμε την προεκλογική περίοδο, η οποία συνήθως προκαλεί συγχυτικές καταστάσεις στους πολίτες, με κύρια χαρακτηριστικά τη διαταραχή του προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο. Αν, για παράδειγμα, παρακολουθώντας τους πολιτικούς να παρουσιάζουν το έργο που έκαναν σκέφτεστε: “που είμαι;” ή “για την Ελλάδα μιλάει;”, ή ακόμα αν, ακούγοντάς τους να λένε τι θα κάνουν, αναρωτιέστε: “ωχ, αυτό το άκουσα τώρα ή παλιότερα;”, τότε έχετε ήδη τα πρώτα συμπτώματα. Η κατάστασή σας σταδιακά θα επιδεινώνεται, μέχρι που θα φτάσετε στις κάλπες πλήρως αποδιοργανωμένοι.
Ο μόνος τρόπος να προφυλαχθείτε είναι οι προεκλογικές ασκήσεις μνήμης. Δηλαδή, προσπαθήστε, κάθε φορά που βλέπετε έναν πολιτικό, να θυμάστε το όνομά του, το έργο που έκανε και τη σειρά των γεγονότων.
Για παράδειγμα, έχει σημασία να θυμάστε ότι προηγήθηκε η παρέμβαση της Ε.Ε. (για τις υποχρηματοδοτήσεις των φορέων ψυχικής υγείας) από την ακόλουθη δήλωση του Δ. Αβραμόπουλου: “μια δυναμική εποχή ανοίγει για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την πολιτική της Ψυχικής Υγείας, ενώ σηματοδοτείται ένα ποιοτικό άλμα του κοινωνικού μας πολιτισμού, για μια από τις ευπαθέστερες κοινωνικές ομάδες, που είναι οι ψυχικά ασθενείς συνάνθρωποί μας”. Επίσης, ο ξενώνας εφήβων των Παιδικών Χωριών SOS έκλεισε (εξαιτίας της υποχρηματοδότησής του) μετά από τον (συγκινητικό) λόγο του Δ. Αβραμόπουλου: “...Εδώ και πάρα πολύ καιρό, τα Παιδικά Χωριά SOS, χάρη στην ευαισθησία, την αγάπη και την σκληρή δουλειά όλων των συντελεστών, δίνουν καθημερινά τη μάχη για την προστασία των παιδιών μας, αυτής της τόσο ευαίσθητης κοινωνικής ομάδας και αξίζουν την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή μας. Η επίσημη πολιτεία, μέσα από τα δικά της προγράμματα, μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, θα συμβάλλει ψυχικά, οικονομικά, ηθικά, πρακτικά, στηρίζοντας τέτοιες προσπάθειες...”. Να θυμάστε, λοιπόν, ότι η σειρά των γεγονότων είναι σημαντική.
Μια τέτοια προεκλογική άσκηση μνήμης σας προσφέρουμε σήμερα, με τη σύντομη αναδρομή στα τελευταία τέσσερα χρόνια, για να θυμηθείτε τη σειρά των γεγονότων στο χώρο της ψυχικής υγείας. Μέχρι τις εκλογές θα μπορείτε να συνεχίσετε με περισσότερες ασκήσεις μνήμης (αποσπάσματα από δημοσιεύματα στον τύπο από το 2006 έως το 2008 θα βρείτε εδώ και όλα τα δημοσιεύματα του 2009 βρίσκονται στο sidebar του psi-action).
Τα προβλήματα, εξαιτίας της υποχρηματοδότησης των μονάδων ψυχικής υγείας, ξεκίνησαν το 2005 και εντάθηκαν τον επόμενο χρόνο. Οι διαμαρτυρίες και οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων έφερναν μόνο ...πρόχειρες λύσεις: “...Σε εγκατάλειψη η ψυχική υγεία: Πριν από μερικούς μήνες, λίγο έλειψε οι δρόμοι της Αθήνας να ζήσουν μια διαφορετική διαδήλωση. Αυτή τη φορά, οι διαδηλωτές θα ήταν άνθρωποι ψυχικά ασθενείς! Στις 24 Μαΐου, φορείς από το χώρο της ψυχικής υγείας είχαν προγραμματίσει κινητοποίηση με τη συμμετοχή εργαζομένων, διοικήσεων ιδρυμάτων, οικογενειών ασθενών, εθελοντών και ασθενών έξω από το υπουργείο Υγείας. Τελικά, ο υπουργός Δημ. Αβραμόπουλος υπέγραψε εσπευσμένα ώστε να δοθούν χρήματα που θα κάλυπταν τις ανάγκες μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2006. Αλλά ο Ιούνιος πέρασε, αφήνοντας και πάλι τους ασθενείς σε πλήρη εγκατάλειψη. Ποιος ασχολείται όμως καλοκαιριάτικα με αυτά;” (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 06/08/2006)
Ούτε καλοκαιριάτικα, ούτε χειμωνιάτικα ασχολήθηκε κανείς και έφτασε το 2007, η χρονιά που ο Υπουργός Υγείας. Δ. Αβραμόπουλος εμφανίστηκε αποφασισμένος να διορθώσει την κατάσταση, όπως φαίνεται και από τις δηλώσεις του: “Το ζήτημα όμως εδώ δεν είναι οικονομικό. Είναι ανθρώπινο. Είναι πολιτικό. Ανθρώπινο, επειδή οι δομές λειτουργούν χωρίς άδειες και έλεγχο και μόνον το τελευταίο διάστημα έχει κινηθεί μία νέα διαδικασία αδειοδότησης και ελέγχου που θα αποδώσει σύντομα καρπούς. Αποτέλεσμα: Να υπάρχει κακός συντονισμός μεταξύ των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων και των αποασυλοποιημένων δομών, και να είναι ανεπαρκής η θεραπεία. Θύματα πάντοτε οι ασθενείς. Πολιτικό, επειδή η ψυχική υγεία αντικατοπτρίζει το επίπεδο πολιτισμού μιας χώρας. Δεν το αξίζουν οι επιστήμονές μας, οι πολίτες μας, η χώρα μας. Εμείς δεν χαριζόμαστε. Χτυπάμε το καρκίνωμα στην πηγή του. Τέρμα στην ασυδοσία. Έλεγχος και απόδοση ευθυνών»." (H Kαθημερινή, 18/02/07)
Ναι, κανένας δεν το άξιζε, αλλά η ίδια κατάσταση συνεχιζόταν:” ...370 μονάδες ψυχικής υγείας απειλούνται με λουκέτο, 3.000 ασθενείς κινδυνεύουν να μείνουν στο δρόμο και 2.000 εργαζόμενοι είναι πιθανό να χάσουν τη δουλειά τους”. Όσο για τις δηλώσεις του Δ. Αβραμόπουλου, που διαβάσατε παραπάνω, μάλλον αναφερόταν στα δικό του έργο, διότι ενώ υποχρηματοδοτούνταν οι ήδη υπάρχουσες μονάδες: “...περίπου 25 νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου άρχισαν τα δύο τελευταία χρόνια να παίρνουν κρατικά κεφάλαια χωρίς τεχνογνωσία, χωρίς αξιολόγηση, χωρίς άδειες λειτουργίας...” (Ελευθεροτυπία, 04/03/2007)
Εντωμεταξύ, η “πολιτική βούληση” για την επίλυση του προβλήματος φαινόταν και από τις συνεχείς ...μειώσεις των κονδυλίων που εγγράφονταν στον προϋπολογισμό: “...τα τελευταία δύο χρόνια η συνέχιση της λειτουργίας των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (οικοτροφεία, ξενώνες, προστατευμένα διαμερίσματα, κέντρα ημέρας κ.ά.) που επιχορηγούνται από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό έχει τεθεί σε κίνδυνο. Το 2005 και το 2006 επήλθε μείωση της κρατικής επιχορήγησης, σε ποσοστό περίπου 30%. Η κατάσταση αυτή φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και το έτος 2007, καθόσον το κονδύλιο που έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τις ανάγκες του τομέα της Ψυχικής Υγείας καλύπτει μόνο το 40% αυτών. Υπαρκτός είναι, με λίγα λόγια, ο κίνδυνος διακοπής της λειτουργίας των μονάδων και άμεσος στην περίπτωση των κινητών μονάδων που ανήκουν στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Σημειωτέον ότι αυτή η οικονομική κατάσταση έχει προκαλέσει ήδη πτώση του επιπέδου φροντίδας των ψυχικά ασθενών, με ορατούς πλέον τους κινδύνους όσον αφορά το επίπεδο της ιατρικής και ψυχιατρικής τους κάλυψης...” (Ελευθεροτυπία, 05/05/2007)
Και έτσι φτάσαμε στις βουλευτικές εκλογές του 2007, όπως καταλαβαίνετε και από τις παρακάτω (προεκλογικές) δηλώσεις: "Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, πιστό στις δεσμεύσεις και στα μέτρα που έχει αναλάβει για την εξάλειψη της υποχρηματοδότησης των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης που ανήκουν σε ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ανταποκρίνεται εμπράκτως, με συνέπεια λόγων - έργων και αίσθημα ευθύνης, στην πλήρη κάλυψη των δυνατοτήτων του, όπως ήδη έχει δεσμευτεί το ίδιο σε συνεργασία και με το συναρμόδιο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών.”
Όμως, οι εργαζόμενοι, που άκουγαν τα ίδια και τα ίδια για δύο χρόνια, προχωρούσαν σε νέες κινητοποιήσεις, γεγονός που ενόχλησε το Υπουργείο Υγείας. Τότε, έκπληκτοι, διαβάζαμε: "Η δημιουργία τεχνητού και αδικαιολόγητου κλίματος αμφισβήτησης της βιωσιμότητας των δομών και η κινδυνολογία έχουν ως μόνο στόχο τους απασχολούμενους και τους φιλοξενούμενους στις Μ.Ψ.Α. καλλιεργώντας αίσθημα αβεβαιότητος που πλήττει ευθέως το κλίμα εμπιστοσύνης και άριστης συνεργασίας που έχει οικοδομηθεί κατά τον παρελθόντα χρόνο με το ΥΥ&ΚΑ. Η επιλογή κατά το χρόνο αυτό ανυπόστατων ζητημάτων εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τα πραγματικά ελατήρια που ωθούν, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, σε κινητοποιήσεις για θέματα που όπως αποδεικνύεται έχουν ήδη δοθεί μόνιμες και οριστικές λύσεις...” (Υπουργείο Υγείας, Δελτίο Τύπου 04/09/07)
Οι "μόνιμες και οριστικές λύσεις” φάνηκαν μετά από τις εκλογές: "Με λουκέτο απειλούνται έως τις αρχές του 2008 οι 405 Μονάδες ΨυχοκοινωνικήςΑποκατάστασης του προγράμματος “Ψυχαργώς”, που φιλοξενούν συνολικά 3.000 ανθρώπους με ψυχικά προβλήματα, στο πλαίσιο της αποασυλοποίησης. Η κατάσταση έχει φθάσει σε τραγικό αδιέξοδο. Όλο το σύστημα καταρρέει. Τα τελευταία τρία χρόνια πάμε από το κακό στο χειρότερο. Υπολειτουργούμε πια σε επικίνδυνο βαθμό. Δεν υπάρχουν κονδύλια ούτε για τα απαραίτητα και καθημερινά αυτοσχεδιάζουμε για να εξασφαλίσουμε την επιβίωση των ανθρώπων που φιλοξενούμε. Μας κυνηγούν με αγωγές και δικαστήρια οι ιδιοκτήτες των ακινήτων, μας κυνηγούν και οι προμηθευτές τροφοδοσίας, δεν πληρώνουμε φως, νερό, τηλέφωνα, ούτε εισφορές στο ΙΚΑ, ούτε τους εργαζόμενους, που οδηγούνται πια σε ομαδικές παραιτήσεις...” (Τα Νέα, 16/10/2007)
Το 2008 οι περικοπές έφτασαν το 50% ! Η κατάσταση στις μονάδες ήταν τραγική και ο κίνδυνος να διακόψουν τη λειτουργία τους ήταν ορατός. Οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων κορυφώνονταν. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας υποστήριζε (σταθερά πλέον) ότι για την κατάσταση ευθύνονταν “κάποιοι” φορείς (που ποτέ δεν τους κατονόμαζε), οι οποίοι ”κακοδιαχειρίζονταν” τα χρήματα. Παρά το γεγονός ότι οι φορείς, καθώς και οι εργαζόμενοι, ζητούσαν επίμονα να γίνουν οικονομικοί έλεγχοι, το Υπουργείο δεν τους έκανε και συνέχισε τις αόριστες κατηγορίες: "Έως και επτά μήνες είναι απλήρωτοι οι εργαζόμενοι στις μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης «Ψυχαργώς» (πρόκειται για την περίφημη «αποασυλοποίηση»). Οι εργαζόμενοι σε δομές που λειτουργούν ως φορείς ΝΠΙΔ πραγματοποιούν αύριο στις 9 π.μ. συγκέντρωση έξω από το υπουργείο Υγείας, διαμαρτυρόμενοι για αθέτηση υποσχέσεων και καταγγέλλοντας κραυγαλέα υποχρηματοδότηση των δομών στις οποίες εργάζονται. Όπως επισημαίνουν, εδώ και χρόνια η ηγεσία του υπουργείου Υγείας αρνείται να δώσει λύση στο πρόβλημα και αθετεί προκλητικά κάθε δέσμευση και υπόσχεση. Τέλος, οι εργαζόμενοι ζητούν την πραγματοποίηση, από πλευράς του υπουργείου Υγείας, ελέγχων σε επίπεδο οικονομικής διαχείρισης των δομών, αλλά και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Όπως τονίζουν, η απουσία ελέγχων έχει ως αποτέλεσμα πολλές δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και ψυχικής υγείας να πέφτουν θύματα ισοπεδωτικών σχολίων -ακόμα και από επίσημα χείλη- περί κακοδιαχείρισης των κονδυλίων." (Η Καθημερινή, 16/07/08)
Λίγο αργότερα, ήρθαν και οι πρώτες προειδοποιήσεις από την Ε.Ε.: “Εκτός κοινοτικής χρηματοδότησης μένει το πρόγραμμα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης μετά από χρόνια κοινοτικής στήριξής του, ενώ η ελληνική κυβέρνηση έχει αθετήσει την υποχρέωσή της να το χρηματοδοτεί επαρκώς από εθνικούς πόρους, όπως προκύπτει από την απάντηση του επιτρόπου Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Vladimir Spidla...” (Ελευθεροτυπία, 18/09/2008)
Την ίδια χρονιά, υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες από πολλές πλευρές για την υποχρηματοδότηση των μονάδων ψυχικής υγείας που είχε γίνει πλέον επικίνδυνη για εργαζόμενους και ασθενείς. Μεταξύ άλλων, ο Συνήγορος του Πολίτη, η Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με ψυχικές διαταραχές, η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος, η Mental Health Europe καλούσαν το Υπουργείο Υγείας να δώσει επιτέλους μια λύση στο πρόβλημα. Το ίδιο ζητούσε πληθώρα βουλευτών με ερωτήσεις προς το Ελληνικό και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκείνο το διάστημα πολλοί εργαζόμενοι παραιτούνταν, μην αντέχοντας να παραμένουν για μήνες απλήρωτοι και οι πρώτες μονάδες έκλειναν (1,2).
Τα υπόλοιπα είναι πιο πρόσφατα και δεν χρειάζεται να σας τα θυμίσουμε (μπορείτε να τα δείτε αναλυτικά σε προηγούμενες αναρτήσεις μας). Έτσι κι αλλιώς, η υποχρηματοδότηση συνεχίστηκε (και συνεχίζεται). Τον Απρίλιο του 2009 η Ε.Ε. υποχρέωσε το Υπουργείο Υγείας να λάβει άμεσα μέτρα για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων στην ψυχική υγεία καθώς και για τη διασφάλιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Η παρέμβαση της Ε.Ε. επικυρώθηκε με την υπογραφή μιας συμφωνίας μεταξύ του επιτρόπου Vladimir Spidla και του Δημήτρη Αβραμόπουλου, την οποία ο δεύτερος δεν τήρησε.
Αυτές τις μέρες καταλαβαίνουμε ότι η “συνέχεια και η συνέπεια” του “έργου” της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας εκτιμήθηκε από τον κ. Κ. Καραμανλή, ο οποίος αποφάσισε να επιβραβεύσει όλους τους υπεύθυνους (για την τραγική κατάσταση στην ψυχική υγεία) εντάσσοντάς τους στα ψηφοδέλτια της Νέας Δημοκρατίας. Δηλαδή, οι Δ. Αβραμόπουλος (Α' Αθηνών), Γ. Κωνσταντόπουλος (Πιερία) και Μ. Σαλμάς (Αιτωλοακαρνανία) θα είναι υποψήφιοι βουλευτές και επειδή σε αυτή την ιστορία είχε σημαντικό ρόλο και η κα Μαρία Τροχάνη (γ. γραμματέας πρόνοιας) τη συναντάμε στο ψηφοδέλτιο της Αρκαδίας (η στάση της και οι ανεφάρμοστες λύσεις της προκάλεσαν πολλές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Υγείας και μπορεί να θεωρήθηκε ότι έφερε τους εργαζόμενους πιο κοντά στο Υπουργείο).
Και κάπου εδώ θα τελείωνε αυτή η ανάρτηση, αν δεν είχαμε την έκπληξη της τελευταίας στιγμής (ή θα έχουμε και άλλες;):
Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές ο Υπουργός Υγείας Δ. Αβραμόπουλος ανακάλεσε τις άδειες λειτουργίας οκτώ μονάδων ψυχικής υγείας (7 οικοτροφεία και 1 κέντρο ημέρας). Στις δύο μονάδες, που λειτουργεί η Α.Μ.Κ.Ε. “Κλίμακα”, έχουμε ήδη αναφερθεί. Για τις υπόλοιπες έξι που λειτουργεί η Α.Μ.Κ.Ε. “Ίρις” δεν γνωρίζουμε τους λόγους ανάκλησης των αδειών λειτουργίας. Αξίζει, όμως, να διαβάσετε τα συμπεράσματα των εκθέσεων της αρμόδιας Τομεακής Eπιτροπής Ψυχικής Υγείας για τις συγκεκριμένες μονάδες. Για παράδειγμα: "Το Οικοτροφείο λειτουργεί με κριτήρια επιστημονικά, οι φιλοξενούμενοι είναι ενεργητικοί και φαίνεται να είναι ενσωματωμένοι στην Κοινότητα, έχουν αναπτύξει συναισθηματικούς δεσμούς με το προσωπικό και διαβιούν σε πάρα πολύ καλό στεγαστικό περιβάλλον. Έχει εξωτερική εποπτεία." Άλλα σχετικά έγγραφα καθώς και την αίτηση αναστολής (της υπουργικής απόφασης) προς το Συμβούλιο Επικρατείας, θα βρείτε στην ιστοσελίδα του συγκεκριμένου φορέα.
Πάντως, οι διαδικασίες φαίνεται ότι ήταν από σύντομες έως ...πρόχειρες. Όπως αναφέρουν οι εργαζόμενοι: "...παραμένουμε χωρίς εποπτεία και δε δεχτήκαμε καμία επίσκεψη ή έστω ενημέρωση από καμία διοίκηση..." και "...διαπιστώσαμε μέσω της επίσημης ιστοσελίδας του ΥΥΚΑ ότι όλες οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, καθώς και το Κέντρο Ημέρας της εταιρίας «ΊΡΙΣ», έχουν περιέλθει (καταχωρηθεί) στην εποπτεία του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής..." Δηλαδή, οι εργαζόμενοι ενημερώθηκαν από την ιστοσελίδα του Υπουργείου !!!
Το Υπουργείο Υγείας καλεί σε εκδήλωση ενδιαφέροντος τους φορείς ψυχικής υγείας για την ανάληψη της συνέχισης της λειτουργίας των συγκεκριμένων μονάδων Μάλιστα, η προθεσμία υποβολής προτάσεων από τους ενδιαφερόμενους φορείς λήγει στις 24/9/09 και οι μονάδες αυτές θα “αλλάξουν χέρια”, από ό,τι φαίνεται, λίγο πριν από τις εκλογές.
Αμέτρητες φορές οι αρμόδιοι από το Υπουργείο Υγείας δήλωναν ότι θα ξεκαθαρίσει το τοπίο της ψυχικής υγείας, ότι κάποιοι φορείς “κακοδιαχειρίζονται” τα χρήματα, ότι θα τους βρουν και θα τους “πάρουν” τις μονάδες. Όμως, λίγο πριν από τις εκλογές, είναι ευνόητα τα παρακάτω ερωτήματα (που φτάνουν σε εμάς και σας τα μεταφέρουμε): Πρόκειται για εκείνους τους ελέγχους που ακούμε εδώ και τέσσερα χρόνια; Πότε και ποιοι έκαναν τους ελέγχους; Βρήκαν, τελικά, τους “ενόχους” ή μήπως τους κατασκεύασαν, λόγω εκλογών; Παίρνουν τις μονάδες για τις δώσουν σε έναν αξιόπιστο φορέα; ή για να προλάβουν να τις “χαρίσουν σε κάποιον δικό τους”; Απαντήσεις δεν έχουμε, μόνο ερωτήσεις.
Μπορείτε να συμπληρώσετε και εσείς τις ερωτήσεις ή/και τις απαντήσεις σας (με τα σχόλιά σας).
Εμείς θα πάμε για τρίτη φορά απλήρωτοι στις κάλπες (βουλευτικές εκλογές 2007, ευρωεκλογές 2009, βουλευτικές εκλογές 2009) και μέχρι τότε θα κάνουμε …ασκήσεις μνήμης.
update: Ποια ήταν η συνεισφορά της κυβέρνησης της ΝΔ στον τομέα της Υγείας; Διαβάστε τι υποστηρίζει ο Δημήτρης Αβραμόπουλος στο ΙΑΤΡΟΝΕΤ
Ο μόνος τρόπος να προφυλαχθείτε είναι οι προεκλογικές ασκήσεις μνήμης. Δηλαδή, προσπαθήστε, κάθε φορά που βλέπετε έναν πολιτικό, να θυμάστε το όνομά του, το έργο που έκανε και τη σειρά των γεγονότων.
Για παράδειγμα, έχει σημασία να θυμάστε ότι προηγήθηκε η παρέμβαση της Ε.Ε. (για τις υποχρηματοδοτήσεις των φορέων ψυχικής υγείας) από την ακόλουθη δήλωση του Δ. Αβραμόπουλου: “μια δυναμική εποχή ανοίγει για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την πολιτική της Ψυχικής Υγείας, ενώ σηματοδοτείται ένα ποιοτικό άλμα του κοινωνικού μας πολιτισμού, για μια από τις ευπαθέστερες κοινωνικές ομάδες, που είναι οι ψυχικά ασθενείς συνάνθρωποί μας”. Επίσης, ο ξενώνας εφήβων των Παιδικών Χωριών SOS έκλεισε (εξαιτίας της υποχρηματοδότησής του) μετά από τον (συγκινητικό) λόγο του Δ. Αβραμόπουλου: “...Εδώ και πάρα πολύ καιρό, τα Παιδικά Χωριά SOS, χάρη στην ευαισθησία, την αγάπη και την σκληρή δουλειά όλων των συντελεστών, δίνουν καθημερινά τη μάχη για την προστασία των παιδιών μας, αυτής της τόσο ευαίσθητης κοινωνικής ομάδας και αξίζουν την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή μας. Η επίσημη πολιτεία, μέσα από τα δικά της προγράμματα, μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, θα συμβάλλει ψυχικά, οικονομικά, ηθικά, πρακτικά, στηρίζοντας τέτοιες προσπάθειες...”. Να θυμάστε, λοιπόν, ότι η σειρά των γεγονότων είναι σημαντική.
Μια τέτοια προεκλογική άσκηση μνήμης σας προσφέρουμε σήμερα, με τη σύντομη αναδρομή στα τελευταία τέσσερα χρόνια, για να θυμηθείτε τη σειρά των γεγονότων στο χώρο της ψυχικής υγείας. Μέχρι τις εκλογές θα μπορείτε να συνεχίσετε με περισσότερες ασκήσεις μνήμης (αποσπάσματα από δημοσιεύματα στον τύπο από το 2006 έως το 2008 θα βρείτε εδώ και όλα τα δημοσιεύματα του 2009 βρίσκονται στο sidebar του psi-action).
Τα προβλήματα, εξαιτίας της υποχρηματοδότησης των μονάδων ψυχικής υγείας, ξεκίνησαν το 2005 και εντάθηκαν τον επόμενο χρόνο. Οι διαμαρτυρίες και οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων έφερναν μόνο ...πρόχειρες λύσεις: “...Σε εγκατάλειψη η ψυχική υγεία: Πριν από μερικούς μήνες, λίγο έλειψε οι δρόμοι της Αθήνας να ζήσουν μια διαφορετική διαδήλωση. Αυτή τη φορά, οι διαδηλωτές θα ήταν άνθρωποι ψυχικά ασθενείς! Στις 24 Μαΐου, φορείς από το χώρο της ψυχικής υγείας είχαν προγραμματίσει κινητοποίηση με τη συμμετοχή εργαζομένων, διοικήσεων ιδρυμάτων, οικογενειών ασθενών, εθελοντών και ασθενών έξω από το υπουργείο Υγείας. Τελικά, ο υπουργός Δημ. Αβραμόπουλος υπέγραψε εσπευσμένα ώστε να δοθούν χρήματα που θα κάλυπταν τις ανάγκες μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2006. Αλλά ο Ιούνιος πέρασε, αφήνοντας και πάλι τους ασθενείς σε πλήρη εγκατάλειψη. Ποιος ασχολείται όμως καλοκαιριάτικα με αυτά;” (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 06/08/2006)
Ούτε καλοκαιριάτικα, ούτε χειμωνιάτικα ασχολήθηκε κανείς και έφτασε το 2007, η χρονιά που ο Υπουργός Υγείας. Δ. Αβραμόπουλος εμφανίστηκε αποφασισμένος να διορθώσει την κατάσταση, όπως φαίνεται και από τις δηλώσεις του: “Το ζήτημα όμως εδώ δεν είναι οικονομικό. Είναι ανθρώπινο. Είναι πολιτικό. Ανθρώπινο, επειδή οι δομές λειτουργούν χωρίς άδειες και έλεγχο και μόνον το τελευταίο διάστημα έχει κινηθεί μία νέα διαδικασία αδειοδότησης και ελέγχου που θα αποδώσει σύντομα καρπούς. Αποτέλεσμα: Να υπάρχει κακός συντονισμός μεταξύ των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων και των αποασυλοποιημένων δομών, και να είναι ανεπαρκής η θεραπεία. Θύματα πάντοτε οι ασθενείς. Πολιτικό, επειδή η ψυχική υγεία αντικατοπτρίζει το επίπεδο πολιτισμού μιας χώρας. Δεν το αξίζουν οι επιστήμονές μας, οι πολίτες μας, η χώρα μας. Εμείς δεν χαριζόμαστε. Χτυπάμε το καρκίνωμα στην πηγή του. Τέρμα στην ασυδοσία. Έλεγχος και απόδοση ευθυνών»." (H Kαθημερινή, 18/02/07)
Ναι, κανένας δεν το άξιζε, αλλά η ίδια κατάσταση συνεχιζόταν:” ...370 μονάδες ψυχικής υγείας απειλούνται με λουκέτο, 3.000 ασθενείς κινδυνεύουν να μείνουν στο δρόμο και 2.000 εργαζόμενοι είναι πιθανό να χάσουν τη δουλειά τους”. Όσο για τις δηλώσεις του Δ. Αβραμόπουλου, που διαβάσατε παραπάνω, μάλλον αναφερόταν στα δικό του έργο, διότι ενώ υποχρηματοδοτούνταν οι ήδη υπάρχουσες μονάδες: “...περίπου 25 νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου άρχισαν τα δύο τελευταία χρόνια να παίρνουν κρατικά κεφάλαια χωρίς τεχνογνωσία, χωρίς αξιολόγηση, χωρίς άδειες λειτουργίας...” (Ελευθεροτυπία, 04/03/2007)
Εντωμεταξύ, η “πολιτική βούληση” για την επίλυση του προβλήματος φαινόταν και από τις συνεχείς ...μειώσεις των κονδυλίων που εγγράφονταν στον προϋπολογισμό: “...τα τελευταία δύο χρόνια η συνέχιση της λειτουργίας των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (οικοτροφεία, ξενώνες, προστατευμένα διαμερίσματα, κέντρα ημέρας κ.ά.) που επιχορηγούνται από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό έχει τεθεί σε κίνδυνο. Το 2005 και το 2006 επήλθε μείωση της κρατικής επιχορήγησης, σε ποσοστό περίπου 30%. Η κατάσταση αυτή φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και το έτος 2007, καθόσον το κονδύλιο που έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τις ανάγκες του τομέα της Ψυχικής Υγείας καλύπτει μόνο το 40% αυτών. Υπαρκτός είναι, με λίγα λόγια, ο κίνδυνος διακοπής της λειτουργίας των μονάδων και άμεσος στην περίπτωση των κινητών μονάδων που ανήκουν στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Σημειωτέον ότι αυτή η οικονομική κατάσταση έχει προκαλέσει ήδη πτώση του επιπέδου φροντίδας των ψυχικά ασθενών, με ορατούς πλέον τους κινδύνους όσον αφορά το επίπεδο της ιατρικής και ψυχιατρικής τους κάλυψης...” (Ελευθεροτυπία, 05/05/2007)
Και έτσι φτάσαμε στις βουλευτικές εκλογές του 2007, όπως καταλαβαίνετε και από τις παρακάτω (προεκλογικές) δηλώσεις: "Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, πιστό στις δεσμεύσεις και στα μέτρα που έχει αναλάβει για την εξάλειψη της υποχρηματοδότησης των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης που ανήκουν σε ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ανταποκρίνεται εμπράκτως, με συνέπεια λόγων - έργων και αίσθημα ευθύνης, στην πλήρη κάλυψη των δυνατοτήτων του, όπως ήδη έχει δεσμευτεί το ίδιο σε συνεργασία και με το συναρμόδιο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών.”
Όμως, οι εργαζόμενοι, που άκουγαν τα ίδια και τα ίδια για δύο χρόνια, προχωρούσαν σε νέες κινητοποιήσεις, γεγονός που ενόχλησε το Υπουργείο Υγείας. Τότε, έκπληκτοι, διαβάζαμε: "Η δημιουργία τεχνητού και αδικαιολόγητου κλίματος αμφισβήτησης της βιωσιμότητας των δομών και η κινδυνολογία έχουν ως μόνο στόχο τους απασχολούμενους και τους φιλοξενούμενους στις Μ.Ψ.Α. καλλιεργώντας αίσθημα αβεβαιότητος που πλήττει ευθέως το κλίμα εμπιστοσύνης και άριστης συνεργασίας που έχει οικοδομηθεί κατά τον παρελθόντα χρόνο με το ΥΥ&ΚΑ. Η επιλογή κατά το χρόνο αυτό ανυπόστατων ζητημάτων εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τα πραγματικά ελατήρια που ωθούν, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, σε κινητοποιήσεις για θέματα που όπως αποδεικνύεται έχουν ήδη δοθεί μόνιμες και οριστικές λύσεις...” (Υπουργείο Υγείας, Δελτίο Τύπου 04/09/07)
Οι "μόνιμες και οριστικές λύσεις” φάνηκαν μετά από τις εκλογές: "Με λουκέτο απειλούνται έως τις αρχές του 2008 οι 405 Μονάδες ΨυχοκοινωνικήςΑποκατάστασης του προγράμματος “Ψυχαργώς”, που φιλοξενούν συνολικά 3.000 ανθρώπους με ψυχικά προβλήματα, στο πλαίσιο της αποασυλοποίησης. Η κατάσταση έχει φθάσει σε τραγικό αδιέξοδο. Όλο το σύστημα καταρρέει. Τα τελευταία τρία χρόνια πάμε από το κακό στο χειρότερο. Υπολειτουργούμε πια σε επικίνδυνο βαθμό. Δεν υπάρχουν κονδύλια ούτε για τα απαραίτητα και καθημερινά αυτοσχεδιάζουμε για να εξασφαλίσουμε την επιβίωση των ανθρώπων που φιλοξενούμε. Μας κυνηγούν με αγωγές και δικαστήρια οι ιδιοκτήτες των ακινήτων, μας κυνηγούν και οι προμηθευτές τροφοδοσίας, δεν πληρώνουμε φως, νερό, τηλέφωνα, ούτε εισφορές στο ΙΚΑ, ούτε τους εργαζόμενους, που οδηγούνται πια σε ομαδικές παραιτήσεις...” (Τα Νέα, 16/10/2007)
Το 2008 οι περικοπές έφτασαν το 50% ! Η κατάσταση στις μονάδες ήταν τραγική και ο κίνδυνος να διακόψουν τη λειτουργία τους ήταν ορατός. Οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων κορυφώνονταν. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας υποστήριζε (σταθερά πλέον) ότι για την κατάσταση ευθύνονταν “κάποιοι” φορείς (που ποτέ δεν τους κατονόμαζε), οι οποίοι ”κακοδιαχειρίζονταν” τα χρήματα. Παρά το γεγονός ότι οι φορείς, καθώς και οι εργαζόμενοι, ζητούσαν επίμονα να γίνουν οικονομικοί έλεγχοι, το Υπουργείο δεν τους έκανε και συνέχισε τις αόριστες κατηγορίες: "Έως και επτά μήνες είναι απλήρωτοι οι εργαζόμενοι στις μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης «Ψυχαργώς» (πρόκειται για την περίφημη «αποασυλοποίηση»). Οι εργαζόμενοι σε δομές που λειτουργούν ως φορείς ΝΠΙΔ πραγματοποιούν αύριο στις 9 π.μ. συγκέντρωση έξω από το υπουργείο Υγείας, διαμαρτυρόμενοι για αθέτηση υποσχέσεων και καταγγέλλοντας κραυγαλέα υποχρηματοδότηση των δομών στις οποίες εργάζονται. Όπως επισημαίνουν, εδώ και χρόνια η ηγεσία του υπουργείου Υγείας αρνείται να δώσει λύση στο πρόβλημα και αθετεί προκλητικά κάθε δέσμευση και υπόσχεση. Τέλος, οι εργαζόμενοι ζητούν την πραγματοποίηση, από πλευράς του υπουργείου Υγείας, ελέγχων σε επίπεδο οικονομικής διαχείρισης των δομών, αλλά και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Όπως τονίζουν, η απουσία ελέγχων έχει ως αποτέλεσμα πολλές δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και ψυχικής υγείας να πέφτουν θύματα ισοπεδωτικών σχολίων -ακόμα και από επίσημα χείλη- περί κακοδιαχείρισης των κονδυλίων." (Η Καθημερινή, 16/07/08)
Λίγο αργότερα, ήρθαν και οι πρώτες προειδοποιήσεις από την Ε.Ε.: “Εκτός κοινοτικής χρηματοδότησης μένει το πρόγραμμα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης μετά από χρόνια κοινοτικής στήριξής του, ενώ η ελληνική κυβέρνηση έχει αθετήσει την υποχρέωσή της να το χρηματοδοτεί επαρκώς από εθνικούς πόρους, όπως προκύπτει από την απάντηση του επιτρόπου Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Vladimir Spidla...” (Ελευθεροτυπία, 18/09/2008)
Την ίδια χρονιά, υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες από πολλές πλευρές για την υποχρηματοδότηση των μονάδων ψυχικής υγείας που είχε γίνει πλέον επικίνδυνη για εργαζόμενους και ασθενείς. Μεταξύ άλλων, ο Συνήγορος του Πολίτη, η Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με ψυχικές διαταραχές, η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος, η Mental Health Europe καλούσαν το Υπουργείο Υγείας να δώσει επιτέλους μια λύση στο πρόβλημα. Το ίδιο ζητούσε πληθώρα βουλευτών με ερωτήσεις προς το Ελληνικό και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκείνο το διάστημα πολλοί εργαζόμενοι παραιτούνταν, μην αντέχοντας να παραμένουν για μήνες απλήρωτοι και οι πρώτες μονάδες έκλειναν (1,2).
Τα υπόλοιπα είναι πιο πρόσφατα και δεν χρειάζεται να σας τα θυμίσουμε (μπορείτε να τα δείτε αναλυτικά σε προηγούμενες αναρτήσεις μας). Έτσι κι αλλιώς, η υποχρηματοδότηση συνεχίστηκε (και συνεχίζεται). Τον Απρίλιο του 2009 η Ε.Ε. υποχρέωσε το Υπουργείο Υγείας να λάβει άμεσα μέτρα για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων στην ψυχική υγεία καθώς και για τη διασφάλιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Η παρέμβαση της Ε.Ε. επικυρώθηκε με την υπογραφή μιας συμφωνίας μεταξύ του επιτρόπου Vladimir Spidla και του Δημήτρη Αβραμόπουλου, την οποία ο δεύτερος δεν τήρησε.
Αυτές τις μέρες καταλαβαίνουμε ότι η “συνέχεια και η συνέπεια” του “έργου” της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας εκτιμήθηκε από τον κ. Κ. Καραμανλή, ο οποίος αποφάσισε να επιβραβεύσει όλους τους υπεύθυνους (για την τραγική κατάσταση στην ψυχική υγεία) εντάσσοντάς τους στα ψηφοδέλτια της Νέας Δημοκρατίας. Δηλαδή, οι Δ. Αβραμόπουλος (Α' Αθηνών), Γ. Κωνσταντόπουλος (Πιερία) και Μ. Σαλμάς (Αιτωλοακαρνανία) θα είναι υποψήφιοι βουλευτές και επειδή σε αυτή την ιστορία είχε σημαντικό ρόλο και η κα Μαρία Τροχάνη (γ. γραμματέας πρόνοιας) τη συναντάμε στο ψηφοδέλτιο της Αρκαδίας (η στάση της και οι ανεφάρμοστες λύσεις της προκάλεσαν πολλές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Υγείας και μπορεί να θεωρήθηκε ότι έφερε τους εργαζόμενους πιο κοντά στο Υπουργείο).
Και κάπου εδώ θα τελείωνε αυτή η ανάρτηση, αν δεν είχαμε την έκπληξη της τελευταίας στιγμής (ή θα έχουμε και άλλες;):
Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές ο Υπουργός Υγείας Δ. Αβραμόπουλος ανακάλεσε τις άδειες λειτουργίας οκτώ μονάδων ψυχικής υγείας (7 οικοτροφεία και 1 κέντρο ημέρας). Στις δύο μονάδες, που λειτουργεί η Α.Μ.Κ.Ε. “Κλίμακα”, έχουμε ήδη αναφερθεί. Για τις υπόλοιπες έξι που λειτουργεί η Α.Μ.Κ.Ε. “Ίρις” δεν γνωρίζουμε τους λόγους ανάκλησης των αδειών λειτουργίας. Αξίζει, όμως, να διαβάσετε τα συμπεράσματα των εκθέσεων της αρμόδιας Τομεακής Eπιτροπής Ψυχικής Υγείας για τις συγκεκριμένες μονάδες. Για παράδειγμα: "Το Οικοτροφείο λειτουργεί με κριτήρια επιστημονικά, οι φιλοξενούμενοι είναι ενεργητικοί και φαίνεται να είναι ενσωματωμένοι στην Κοινότητα, έχουν αναπτύξει συναισθηματικούς δεσμούς με το προσωπικό και διαβιούν σε πάρα πολύ καλό στεγαστικό περιβάλλον. Έχει εξωτερική εποπτεία." Άλλα σχετικά έγγραφα καθώς και την αίτηση αναστολής (της υπουργικής απόφασης) προς το Συμβούλιο Επικρατείας, θα βρείτε στην ιστοσελίδα του συγκεκριμένου φορέα.
Πάντως, οι διαδικασίες φαίνεται ότι ήταν από σύντομες έως ...πρόχειρες. Όπως αναφέρουν οι εργαζόμενοι: "...παραμένουμε χωρίς εποπτεία και δε δεχτήκαμε καμία επίσκεψη ή έστω ενημέρωση από καμία διοίκηση..." και "...διαπιστώσαμε μέσω της επίσημης ιστοσελίδας του ΥΥΚΑ ότι όλες οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, καθώς και το Κέντρο Ημέρας της εταιρίας «ΊΡΙΣ», έχουν περιέλθει (καταχωρηθεί) στην εποπτεία του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής..." Δηλαδή, οι εργαζόμενοι ενημερώθηκαν από την ιστοσελίδα του Υπουργείου !!!
Το Υπουργείο Υγείας καλεί σε εκδήλωση ενδιαφέροντος τους φορείς ψυχικής υγείας για την ανάληψη της συνέχισης της λειτουργίας των συγκεκριμένων μονάδων Μάλιστα, η προθεσμία υποβολής προτάσεων από τους ενδιαφερόμενους φορείς λήγει στις 24/9/09 και οι μονάδες αυτές θα “αλλάξουν χέρια”, από ό,τι φαίνεται, λίγο πριν από τις εκλογές.
Αμέτρητες φορές οι αρμόδιοι από το Υπουργείο Υγείας δήλωναν ότι θα ξεκαθαρίσει το τοπίο της ψυχικής υγείας, ότι κάποιοι φορείς “κακοδιαχειρίζονται” τα χρήματα, ότι θα τους βρουν και θα τους “πάρουν” τις μονάδες. Όμως, λίγο πριν από τις εκλογές, είναι ευνόητα τα παρακάτω ερωτήματα (που φτάνουν σε εμάς και σας τα μεταφέρουμε): Πρόκειται για εκείνους τους ελέγχους που ακούμε εδώ και τέσσερα χρόνια; Πότε και ποιοι έκαναν τους ελέγχους; Βρήκαν, τελικά, τους “ενόχους” ή μήπως τους κατασκεύασαν, λόγω εκλογών; Παίρνουν τις μονάδες για τις δώσουν σε έναν αξιόπιστο φορέα; ή για να προλάβουν να τις “χαρίσουν σε κάποιον δικό τους”; Απαντήσεις δεν έχουμε, μόνο ερωτήσεις.
Μπορείτε να συμπληρώσετε και εσείς τις ερωτήσεις ή/και τις απαντήσεις σας (με τα σχόλιά σας).
Εμείς θα πάμε για τρίτη φορά απλήρωτοι στις κάλπες (βουλευτικές εκλογές 2007, ευρωεκλογές 2009, βουλευτικές εκλογές 2009) και μέχρι τότε θα κάνουμε …ασκήσεις μνήμης.
update: Ποια ήταν η συνεισφορά της κυβέρνησης της ΝΔ στον τομέα της Υγείας; Διαβάστε τι υποστηρίζει ο Δημήτρης Αβραμόπουλος στο ΙΑΤΡΟΝΕΤ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.