Τι έγινε το 2009 και τι περιμένουμε το 2010

Φθάσαμε στο τέλος μιας δύσκολης χρονιάς και ακόμα δεν γνωρίζουμε τις προθέσεις της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας για την ψυχική υγεία. Οι προεκλογικές εξαγγελίες του κυβερνώντος κόμματος είναι γνωστές, αλλά δεν ξέρουμε αν θα γίνουν πράξη. Μέχρι σήμερα είδαμε λίγες θετικές κινήσεις. Θα ακολουθήσουν και άλλες ή ήταν μια προσπάθεια να αποφευχθούν οι κυρώσεις από την Ε.Ε.;

Τα θετικά βήματα, λοιπόν, είναι: α) η προσπάθεια έκδοσης αδειών λειτουργίας σε κοινοτικές δομές ψυχικής υγείας, που μέχρι τώρα λειτουργούσαν χωρίς άδεια, β) ο καθορισμός του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των Κέντρων Ημέρας του άρθρου 8 του Ν.2716/99 (με απόφαση που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως στις 14/12/2009) και γ) η καταβολή των δεδουλευμένων στους εργαζομένους, που ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες μετά από χρόνια εμπαιγμού από την προηγούμενη κυβέρνηση. Δεν είναι και πολλά, αν σκεφτούμε τη δραματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο χώρος της ψυχικής υγείας τα τελευταία χρόνια.

Να μην τα ξαναγράψουμε αναλυτικά. Γνωρίζουμε όλοι ότι τα σημεία που συμφωνήθηκαν, μεταξύ της χώρας μας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί. Στον προϋπολογισμό έχει εγγραφεί το 64% των χρημάτων που απαιτούνται για να καλυφθούν οι ανάγκες των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης για το 2010 (και αυτό μετά από πολλές πιέσεις, αφού αρχικά προβλέφθηκε μόλις το 40%). Το νέο έτος θα είναι κρίσιμο για την πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

“Τουλάχιστον δεν υπάρχει πλέον η εχθρική στάση του Υπουργείου Υγείας προς τους φορείς ψυχικής υγείας”, σχολίαζαν κάποιοι τις προηγούμενες μέρες. Μάλλον βιάστηκαν να μιλήσουν. Πριν από τρεις μέρες, η Υπουργός Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου δήλωσε για την ψυχική υγεία, με αφορμή τον προϋπολογισμό του 2010:

"Ο χώρος της ψυχικής υγείας. Μία δραματική κατάσταση όχι μόνο σπατάλης, αλλά και δομών και λειτουργιών που δεν τιμούν τη χώρα μας. Κυριολεκτικά, επικρατεί μία ασυδοσία η οποία μας κοστίζει και σε αξιοπιστία σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά πάνω απ’ όλα κοστίζει στον ίδιο τον κόσμο, στους ασθενείς, σε αυτούς που θα έπρεπε πραγματικά να λειτουργούν αυτές οι δομές αποτελεσματικά, όπως επίσης και στην ευρύτερη εικόνα της πρόνοιας."

Μας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Μήπως τα ακούγαμε τόσα χρόνια από τον κύριο Αβραμόπουλο, τον κύριο Κωνσταντόπουλο και την κυρία Τροχάνη; Αυτή δεν ήταν η μόνιμη δικαιολογία για την πολύχρονη υποχρηματοδότηση των κοινοτικών δομών; Για την εξυγίανση του χώρου της ψυχικής υγείας δεν μιλούσε ο πρώην Υπουργός Υγείας, αφήνοντας απλήρωτους τους εργαζόμενους;

Θα ξανα-εξυγιάνει το χώρο της ψυχικής υγείας η νυν Υπουργός Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, χρησιμοποιώντας την “ίδια συνταγή” με τον προκάτοχό της; Δεν γνωρίζει ότι αυτό που κόστισε σε αξιοπιστία σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η στάση της τότε πολιτικής ηγεσίας και όχι οι δομές; Δεν γνωρίζει ότι για την έλλειψη ελέγχων, την ανεξέλεγκτη ίδρυση νέων δομών, την απουσία στόχων για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και τελικά για την υποχρηματοδότηση (όλων ανεξαιρέτως) των δομών, δεν ευθύνονται οι φορείς αλλά η εποπτεύουσα αρχή (δηλαδή, το Υπουργείο Υγείας);

Δεν μπορεί, θα τα ξέρει όλα αυτά. Γιατί, λοιπόν, και πάλι οι γενικόλογες δηλώσεις περί “σπατάλης” και “ασυδοσίας”; Μήπως η κυρία Ξενογιαννακοπούλου εννοεί κάτι άλλο; (αν ναι, καλό θα είναι να το διευκρινίσει) Ή μήπως ετοιμάζεται να συνεχίσει το “έργο του Αβραμόπουλου”, δηλαδή την απαξίωση και την υποχρηματοδότηση των κοινοτικών δομών;

Μόλις πριν από λίγους μήνες, ο σημερινός Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου κατηγορούσε την προηγούμενη κυβέρνηση:

“...τα τελευταία πέντε χρόνια, αντί να έχουμε παράλληλη ανάπτυξη και ενίσχυση αυτών των υποδομών, είχαμε το αντίθετο. Είχαμε την απαξίωση αυτών των υποδομών.

...κάναμε τη μεγάλη προσπάθεια της αποασυλοποίησης, της διαμόρφωσης μικρότερων, πιο ανθρώπινων υποδομών, ώστε να μπορούμε να στεγάσουμε άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, σε διαμερίσματα, σε ξενώνες, σε οικοτροφεία...

...δυστυχώς, αυτές οι προσπάθειες έχουν γυρίσει σχεδόν πίσω στο μηδέν, λόγω της πολιτικής αυτής της κυβέρνησης. Τόσο αρνητικά είναι τα αποτελέσματα που, προ ολίγων ημερών, ήρθε η Ευρωπαϊκή Ένωση και σταμάτησε τη χρηματοδότηση. Σταμάτησε τη χρηματοδότηση των υποδομών μας. Γιατί; Είναι κακή η Ευρωπαϊκή Ένωση; Όχι. Είπε πολύ απλά: «Αυτά τα λεφτά, τα οποία εγώ σας δίνω, δεν τα πηγαίνετε εκεί όπου εσείς είχατε θέσει θεωρητικώς ως προτεραιότητες, στις υποδομές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας».”

Μήπως θα πρέπει να καταλήξουν τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ στην πολιτική που θα ακολουθήσουν για την ψυχική υγεία; Ή θα ακούμε άλλα κάθε μήνα;

Στο psi-action θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις, πάντα με τη δική σας βοήθεια. Περιμένουμε (και τη νέα χρονιά) τις ιδέες, τα σχόλια, τα κείμενά σας. Επίσης, μας ενδιαφέρουν προσωπικές εμπειρίες από το σύστημα ψυχικής υγείας, από όποια θέση και αν τις έχετε βιώσει. Καλούμε τους χρήστες υπηρεσιών, τις οικογένειες και τους συγγενείς των χρηστών, τους εργαζόμενους, τους εκπροσώπους φορέων, συλλόγων, σωματείων να συμβάλλουν με όποιο τρόπο επιθυμούν στην προσπάθειά μας για πολύπλευρη ενημέρωση.

Με την ευκαιρία, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους μας έστειλαν τις ευχές τους για τις γιορτές και να ευχηθούμε και εμείς καλές γιορτές και δύναμη στην κοινή προσπάθεια να υποστηρίξουμε το δικαίωμα της πρόσβασης των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας και τη δημιουργία ενός κοινοτικού δικτύου ψυχικής υγείας που θα παρέχει φροντίδα χωρίς να αναπαράγει τον αποκλεισμό, την κακοποίηση, το στιγματισμό.