Αντιδράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συνεχιζόμενη υποχρηματοδότηση της ψυχικής υγείας

Δίκτυο Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩΣ»

Αθήνα, 25 Φεβρουαρίου 2010

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Κρίσιμες εξελίξεις για τη ψυχική υγεία μετά την επίσκεψη των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής επιτροπής

Σε αδιέξοδο για άλλη μια φορά η ψυχιατρική μεταρρύθμιση με τις περισσότερες μονάδες ψυχικής υγείας να απειλούνται με αδυναμία λειτουργίας παρά την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την απειλή διακοπής της χρηματοδότησης του Ε.Π. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και της επιστροφής εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ λόγω της αδυναμίας του Υπουργείου Οικονομικών να καλύψει τις απαραίτητες δαπάνες.

Δυστυχώς, παρά τις θετικές πολιτικές πρωτοβουλίες στο θεσμικό επίπεδο της Υφυπουργού Υγείας κας. Φ. Γεννηματά και την εξαγγελία της στη Βουλή στις 16-2-2010 ότι ο Υπουργός Οικονομικών δεσμεύτηκε προφορικά για την πλήρη κάλυψη των οφειλών του 2009 και για την αύξηση του ποσού για το 2010 στα 85.000.000€, μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί η δέσμευση και δεν έχει καταβληθεί καμία χρηματοδότηση για το 2010 και δεν έχει καλυφθεί καμία οφειλή για το 2009, διαμορφώνοντας ένα έλλειμμα στις μονάδες ψυχικής υγείας άνω των 30.000.000€.

Δυστυχώς η έλλειψη κοινωνικών προτεραιοτήτων από πλευράς Υπουργείου Οικονομικών οδηγεί σε διακοπή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και κάνει ορατό και πάλι τον κίνδυνο επιστροφής των ψυχικά πασχόντων στα ψυχιατρεία, ακυρώνοντας σειρά συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το σύνολο των δεσμεύσεων της χωράς που έχει τεθεί σε επιτήρηση για σειρά λαθών και παραλήψεων.

Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε σήμερα στην Αθήνα η Ετήσια Συνάντηση Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» μέσω του οποίου θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό στη συνέχεια η ανάπτυξη και στελέχωση των δομών της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Το Δίκτυο παρευρέθηκε με σκοπό να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των μονάδων ψυχικής υγείας, αφότου είχε ενημερώσει πρωτύτερα μέσω επιστολής τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τρέχουσα δραματική κατάσταση στο χώρο της ψυχικής υγείας.

Με τη σειρά τους οι εκπρόσωποι της ΕΕ έθεσαν κρίσιμα ερωτήματα στους εκπρόσωπους του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Συγκεκριμένα, γιατί δεν εφαρμόζεται το Σύμφωνο Υπουργείου Υγείας και Ευρωπαϊκής Επιτροπής που υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2009 (Σύμφωνο Σπίντλα) σε σχέση τα ακόλουθα σημεία:
-την πλήρη και τακτική οικονομική κάλυψη των φορέων που υλοποιούν τις δράσεις,
-τον καθορισμό ενός οδηγού διαχείρισης που να βασίζεται στο υπάρχον πλαίσιο και να περιέχει απαραίτητες προσθήκες, όπως το πλαίσιο κοστολόγησης της λειτουργίας,
-σε σχέση με την αξιολόγηση της μεταρρύθμισης και την εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης του έργου,
-με το ουσιαστικό κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων, με την κατάργηση δηλαδή των οργανισμών και την αξιοποίηση του προσωπικού,
-με την ενίσχυση των Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης, στο πλαίσιο των δράσεων για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας

Οι εκπρόσωποι του ΥΥΚΑ απάντησαν ότι δεν έχουν καταφέρει έως τώρα να καλύψουν οικονομικά τους φορείς, καθώς έχουν παρατηρηθεί παλινωδίες σχετικά με τον τρόπο πληρωμής και με την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων και ότι οι πόροι δεν θα περιέλθουν στους φορείς έως και τις 15 Μαρτίου. Αυτό σημαίνει απλήρωτοι εργαζόμενοι πλέον για 4 μήνες και αδυναμία πληρωμής λειτουργικών δαπανών διαβίωσης των ασθενών επί 8 μήνες.

Η αντίδραση του εκπρόσωπου της ΕΕ κ. A. Cecilio ήταν έντονη, καθώς διερωτήθηκε κατά πόσο ισχύει η συμφωνία πλέον από την πλευρά της Ελλάδας, θεωρώντας μάλιστα ότι το ελληνικό Κράτος την έχει πετάξει ήδη στον κάλαθο των αχρήστων. Ανέφερε ότι βρισκόμαστε μακριά από την εκπλήρωση των στόχων της μεταρρύθμισης, όπως έχουν συμφωνηθεί με ορατό τον κίνδυνο της παλινδρόμησης, αφού απειλείται η λειτουργία των μονάδων αλλά και τα δικαιώματα των 3.000 ψυχικά ασθενών και οι θέσεις εργασίας των 2.500 εργαζομένων.

Ανέφερε ότι δεν υπάρχουν απλά καθυστερήσεις, αλλά αλλαγές στην πολιτική που στην πράξη ακυρώνουν μονομερώς τη συμφωνία. Ως εκ τούτου η Επιτροπή είναι αναγκασμένη να εξετάσει την περικοπή και μεταφορά των κοινοτικών πόρων (άνω των 400 εκατομμυρίων ευρώ) από τη ψυχική υγεία, ως μέτρο προφύλαξης για την απώλεια πόρων! Τόνισε μάλιστα ότι καθώς δεν έχει ενημερωθεί η Επιτροπή γι’ αυτή την κατάσταση τίθεται θέμα αξιοπιστίας της χώρας και επικαλέστηκε δηλώσεις του Πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου σχετικά με ανάγκη διασφάλισης και προώθησης της αξιοπιστίας της χώρας.

Τα προβλήματα έχουν γίνει πλέον χρόνια και η διαχείριση τους είναι αδύνατη, λόγω της ματαίωσης και της κόπωσης του προσωπικού και των εξυπηρετούμενων από τη συνέχιση της υποχρηματοδότησης. Η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει, επίσης, κλίμα ανασφάλειας και έλλειψης εμπιστοσύνης τόσο προς τους φορείς όσο και προς το υπουργείο Υγείας. Οι φορείς του Δικτύου έχουν ήδη ενημερώσει το Υπουργείο Υγείας για την αδυναμία τους να διαχειριστούν την παρούσα τραγική κατάσταση και για την άμεση απειλή αδυναμίας λειτουργίας πολλών μονάδων χωρίς να έχουν υπάρξει άμεσες ενέργειες από πλευράς του Υπουργείου Υγείας για την αποτροπή των όποιων κινδύνων.

Το Δίκτυο θεωρεί αναγκαία την άμεση δράση και το συντονισμό των Υπουργείων Οικονομικών και Υγείας ώστε να αποφύγουμε την καταβαράθρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και την απώλεια κοινοτικών πόρων για τον κοινωνικό τομέα σε μία τέτοια κρίσιμη περίοδο για τη χώρα.

Εκ μέρους της Συντονιστικής του Δικτύου

update 1: Διαβάστε το σχετικό δημοσίευμα της Αυγής:

Στα όρια της κατάρρευσης η ψυχιατρική μεταρρύθμιση

"Τις δραματικές καθυστερήσεις στο "Ψυχαργώς" διεπίστωσαν χθες εκ νέου οι ελεγκτές της Ε.Ε. Έθεσαν θέμα αξιοπιστίας της Ελλάδας"

update 2: Από νέο δελτίο τύπου του Δικτύου "Αργώς" πληροφορηθήκαμε ότι:

Μετά την επίσκεψη των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις νέες προειδοποιήσεις για περικοπή των κοινοτικών πόρων, εξαιτίας της αθέτησης της συμφωνίας από την πλευρά της Ελλάδας, η Υφυπουργός Υγείας κ. Φώφη Γεννηματά έπεισε το Υπουργείο Οικονομικών να υπογράψει την απόφαση για έκτακτη χρηματοδότηση της ψυχικής υγείας, παρά την αρνητική εισήγηση των παραγόντων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Θα δούμε τι θα γίνει στη συνέχεια και ως πότε θα πρέπει να μας θυμίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις υποχρεώσεις μας.

Νέα καταγγελία για αθέτηση του συμφώνου Spidla για την ψυχική υγεία

Επιστολή προς τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Aurelio Cecilio απέστειλε χθες το Δίκτυο Φορέων Ψυχικής Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης “ΑΡΓΩΣ”, σύμφωνα με την οποία: “η κατάσταση στο επίπεδο της χρηματοδότησης παραμένει ασαφής με αβέβαιη τη βιωσιμότητα πολλών μονάδων ψυχικής υγείας, αφού οι όποιες προφορικές δεσμεύσεις του Υπουργείου Οικονομικών δεν έχουν υλοποιηθεί”. Το Δίκτυο, τονίζοντας την πάγια αθέτηση του συμφώνου Spidla, ζητά νέα παρέμβαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, “ώστε να αντιμετωπιστεί η απειλή αδυναμίας λειτουργίας πολλών μονάδων ψυχικής υγείας και να διασφαλιστεί η ποιοτική και εύρυθμη λειτουργία των μονάδων αλλά και να προστατευθούν τα δικαιώματα των 3.000 ψυχικά ασθενών και οι θέσεις εργασίας των 2.500 εργαζομένων”.

Πλησιάζουμε τους πέντε μήνες από τις εκλογές του 2009 και η κατάσταση παραμένει η ίδια στο χώρο της ψυχικής υγείας. Φυσικά, όσο μένει στα λόγια το προεκλογικό και μετεκλογικό “ενδιαφέρον” της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση τόσο μεγαλώνει η απογοήτευση και η ανασφάλεια στις δομές ψυχικής υγείας

Περιμένοντας το σχετικό δελτίο τύπου του Δικτύου “ΑΡΓΩΣ”, θα σας θυμίσουμε κάποιες προεκλογικές δηλώσεις του σημερινού πρωθυπουργού, καθώς και μετεκλογικές δηλώσεις της υπουργού και της υφυπουργού υγείας.

“Με την πολυετή προσπάθεια και συνεργασία με ευρωπαϊκές δομές και χρηματοδοτήσεις, κάναμε τη μεγάλη προσπάθεια της αποασυλοποίησης, της διαμόρφωσης μικρότερων, πιο ανθρώπινων υποδομών, ώστε να μπορούμε να στεγάσουμε άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, σε διαμερίσματα, σε ξενώνες, σε οικοτροφεία...”

“...Δυστυχώς, αυτές οι προσπάθειες έχουν γυρίσει σχεδόν πίσω στο μηδέν, λόγω της πολιτικής αυτής της κυβέρνησης. Τόσο αρνητικά είναι τα αποτελέσματα που, προ ολίγων ημερών, ήρθε η Ευρωπαϊκή Ένωση και σταμάτησε τη χρηματοδότηση. Σταμάτησε τη χρηματοδότηση των υποδομών μας. Γιατί; Είναι κακή η Ευρωπαϊκή Ένωση; Όχι. Είπε πολύ απλά: «Αυτά τα λεφτά, τα οποία εγώ σας δίνω, δεν τα πηγαίνετε εκεί όπου εσείς είχατε θέσει θεωρητικώς ως προτεραιότητες, στις υποδομές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας»...”

“Δηλαδή, μιλάμε για την πλήρη απαξίωση και αποτυχία. Αλλά εγώ δεν θα την χαρακτήριζα απλώς αποτυχία, διότι δεν υπήρχε καν προσπάθεια, ήταν εγκατάλειψη συστηματική, συνειδητή εγκατάλειψη αυτών των υποδομών. Άρα, λοιπόν, όταν λέμε πού θα βρούμε τα λεφτά, ας αναλογιστούμε ότι εδώ χάνουμε λεφτά τα οποία μας προσφέρονται, για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους με αυτά τα συγκεκριμένα προβλήματα. Η αναστολή έγινε στις 6 Μαρτίου και θα επανέλθει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να δει εάν συμμορφωθήκαμε.”

Γιώργος Παπανδρέου (από ομιλία στο Ζάππειο, 26/03/2009)

“Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση επανέρχεται στο προσκήνιο μετά από 5 χρόνια απίστευτης απαξίωσης, υποχρηματοδότησης και εγκατάλειψης. Εξασφαλίστηκαν σημαντικοί πόροι για τη στήριξη ενός μεγάλου μέρους του κόστους λειτουργίας των δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης...”

“Αποκαταστήσαμε τη συνεργασία, το κλίμα εμπιστοσύνης, το αναγκαίο κλίμα εμπιστοσύνης με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα θέματα προώθησης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι τα τελευταία χρόνια ήμασταν σχεδόν σε επιτήρηση για το θέμα αυτό, λόγω ακριβώς της ολιγωρίας της προηγούμενης κυβέρνησης.

Αναγκαστήκαμε να υπογράψουμε ένα Σύμφωνο το οποίο μέχρι και την λήξη της θητείας της προηγούμενης κυβέρνησης δεν είχε εκτελεστεί, δεν είχε καν ενεργοποιηθεί, δεν είχε γίνει καμία ενέργεια από την πλευρά του συγκεκριμένου Υπουργείου για να ανταποκριθεί η χώρα μας σε αυτά που είχαν συμφωνήσει μέσω του Συμφώνου Spidla και τώρα γίνεται ένας αγώνας δρόμου για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σε όλες αυτές τις υποχρεώσεις.”

Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και Φώφη Γεννηματά (από κοινή συνέντευξη τύπου, 18/01/2010)

“Όταν αναλάβαμε την ηγεσία του υπουργείου διαπιστώσαμε πραγματικά έκπληκτοι ότι καμία απολύτως ενέργεια δεν έχει γίνει έτσι ώστε να ξεκινήσει η χώρα μας να υλοποιεί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε. Στο σημείο αυτό ξεκινήσαμε έναν αγώνα δρόμου για να μπορέσουμε να είμαστε αξιόπιστοι απέναντι στην ευρωπαϊκή επιτροπή διότι εάν δεν καταφέρουμε να ανταποκριθούμε σε αυτά τα οποία έχει υπογράψει ο προηγούμενος υπουργός, απειλούμαστε με καταδίκη από την ευρωπαϊκή επιτροπή και με την επιστροφή του συνόλου των χρημάτων που δόθηκαν από το Γ ΚΠΣ

Μετά από 5 χρόνια υποχρηματοδότησης, απαξίωσης και πλήρους εγκατάλειψης η ψυχιατρική μεταρρύθμιση ξαναμπαίνει στο προσκήνιο. Κάναμε ένα μεγάλο αγώνα όλους αυτούς τους τελευταίους μήνες για να αποκαταστήσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και σε ότι αφορά την Ευρωπαϊκή επιτροπή και όσο αφορά τους ανθρώπους που ασχολούνται με το χώρο της Ψυχικής υγείας και το σύνολο των δομών που αυτή τη στιγμή λειτουργούν στον τομέα αυτό”.

Ενημερώνοντας τους βουλευτές η κα Γεννηματά, ανέφερε ότι αυτή τη στιγμή έχει εξασφαλιστεί το σύνολο των οφειλών για το 2009 και μια σημαντική χρηματοδότηση για το 2010.

Φώφη Γεννηματά (Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, 17/2/2010)


Σήμερα το πρωί, εργαζόμενοι σε κοινοτικές δομές ψυχικής υγείας, οι οποίοι παραμένουν απλήρωτοι για τρεις μήνες (χωρίς καμία πρόβλεψη για το μέλλον), πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Υπουργείο Υγείας πριν ακολουθήσουν την προγραμματισμένη πορεία προς τη Βουλή.

Ο γενικός γραμματέας Πρόνοιας κ. Γιώργος Κατριβάνος, που δέχτηκε εκπροσώπους των εργαζομένων, δεν έδωσε καμία συγκεκριμένη απάντηση στα αιτήματά τους.

Ελπίζουμε ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας θα αναλογιστεί τις ευθύνες της απέναντι σε ένα χώρο που πλήττεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια (και που υποτίθεται ότι έχει θέσει ως προτεραιότητα) και θα δώσει άμεσα μια οριστική λύση στα χρόνια προβλήματά του.

Η Ψυχική Υγεία συμμετέχει στην απεργία

Σωματείο Εργαζομένων σε φορείς Ψυχικά Ασθενών και Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων (Σ.Ε.Ψ.Α.Ε.Κ.Ο)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ

Στην 24ωρη ΑΠΕΡΓΙΑ της ΓΣΕΕ στις 24 Φεβρουαρίου 2010

Αθήνα, 22-2-2010

Το Σωματείο Εργαζομένων σε φορείς Ψυχικά Ασθενών και Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων (Σ.Ε.Ψ.Α.Ε.Κ.Ο.) συμμετέχει στην απεργία που κήρυξε η ΓΣΕΕ στις 24 Φεβρουαρίου, καθώς μέρα με τη μέρα η κυβέρνηση εξαγγέλλει όλο και πιο σκληρά μέτρα με πάγωμα-μείωση μισθών, αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης αλλά και απειλές για ακόμα χειρότερα μέτρα, όπως κόψιμο του 14ου μισθού, απελευθέρωση των απολύσεων κτλ, που θα επωμιστούν όλοι όσοι καθόλου δεν έφταιξαν για την χρεοκοπία της χώρας μια και τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων μένουν στο απυρόβλητο (οι προηγούμενες κυβερνήσεις Σημίτη-Καραμανλή μείωσαν τον ανώτατο συντελεστή φορολογίας των κερδών τους από το 45% σε 25%, και αυτό δεν αλλάζει). Με τη μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στην πρώτη απεργία και στις διαδηλώσεις θα δώσουμε έμπρακτο μήνυμα πως αντιτιθέμεθα στα μέτρα που γονατίζουν τη συντριπτική πλειοψηφία του ήδη γονατισμένου κόσμου.

Η κρίση της ψυχικής υγείας που ζούμε όλα τα τελευταία χρόνια και κυρίως από το 2005 δε θα βρει εύκολα τη λύση της καθώς και στον τομέα αυτό δε βλέπουμε καμία ουσιαστική αλλαγή παρά τις προεκλογικές «δεσμεύσεις» του ΠΑΣΟΚ για το αντίθετο. Σήμερα, οι εργαζόμενοι σε φορείς Ψυχικής Υγείας (Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου) που λειτουργούν με χρηματοδότηση και εποπτεία από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης είναι απλήρωτοι για τρεις μήνες και η μιζέρια στους χώρους εργασίας είναι πιο έντονη από ποτέ. Η υποχρηματοδότηση στην ψυχική υγεία άρχισε πολύ προτού ξεσπάσει η παρούσα διεθνής οικονομική κρίση αλλά δε μπορούμε να ανεχτούμε και πάλι να την πληρώσουν οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί της κοινωνίας μας όπως οι ψυχικά ασθενείς και όλοι όσοι τους υπηρετούμε. Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες των Υπουργείων τόσο για την έγκριση όσο και την εκταμίευση των χρημάτων είναι με σκανδαλώδη τρόπο αργές που εντείνουν την ανασφάλεια των ασθενών και εξουθενώνουν επαγγελματικά τους εργαζόμενους. Καμία έκφραση καλής πρόθεσης ή διαβεβαίωσης της πολιτικής ηγεσίας ότι στηρίζουν τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας δεν είναι πειστική όταν με τις επιλογές της προκαλεί εξαθλίωση και χάος. Παρόλη την πίεση της επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Ε.Ε. και των συμφωνιών που έχουν γίνει με το ελληνικό κράτος για την ψυχιατρική μεταρρύθμισης δεν έχουν προχωρήσει προς την επίλυση των τραγικών προβλημάτων του συγκεκριμένου χώρου. Η Ελλάδα βρίσκεται από τον Μάιο του 2009 σε επιτήρηση από την Κομισιόν σχετικά με την πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Μένει σε εμάς, τους εργαζόμενους, τις οικογένειες των ασθενών και τους ίδιους τους ασθενείς να μην ανεχτούμε άλλο αυτή την εξαθλίωση.

Δεν θα ανεχτούμε άλλο ούτε την κακοδιαχείριση, ούτε την εργοδοτική ασυδοσία (απολύσεις, εκβιασμοί, κόψιμο νόμιμων αποδοχών) των όποιων διοικήσεων των φορέων ψυχικής υγείας για αυτό και διεκδικούμε να συμμετέχουν εκλεγμένοι εκπρόσωποι των εργαζομένων στον έλεγχο της οικονομικής διαχείρισης αλλά και σε ζητήματα που αφορούν την ποιότητα της θεραπευτικών μας υπηρεσιών.

Για όλα τα παραπάνω είναι επιτακτική ανάγκη να διεκδικήσουμε όλοι μαζί και ενωμένοι με ευκαιρία της απεργίας που έχει κηρύξει η ΓΣΕΕ στις 24-2-2010 τόσο τα δικά μας ξεχωριστά αιτήματα όσο και τα μεγάλα και κοινά αιτήματα που θέτει το σύνολο των εργαζομένων σε αυτή τη χώρα και όχι μόνο. Στόχος μας αυτή η απεργία να αποτελέσει την αρχή των αγώνων μας για το νέο έτος, μια και η επιδείνωση της καθημερινότητας θα είναι όπως όλα δείχνουν ταχύτατη.

Καλούμε όλους τους συναδέλφους στην Ψυχική Υγεία, και όσους άλλους θέλουν, σε προσυγκέντρωση έξω από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στις 9:00 το πρωί διεκδικώντας και συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου. Στη συνέχεια θα πορευτούμε με τους υπόλοιπους απεργούς προς τη Βουλή.

Για το Δ.Σ. του Σ.Ε.Ψ.Α.Ε.Κ.Ο
Η Πρόεδρος, Αγγελική Συλλιγαρδάκη
Η Γραμματέας, Μαρία Αντωνίου

Τι θα γίνει κυρία υφυπουργέ;

Φώφη Γεννηματά: "Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση ξαναμπαίνει στις προτεραιότητες της πολιτείας μετά από πολλά χρόνια πλήρους απαξίωσης". Επίσης, ανέφερε ότι εξασφαλίσθηκε το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων για τις ανάγκες της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης το 2010 και αποπληρώθηκαν τα παρελθόντα χρέη προς τους φορείς της αποασυλοποίησης των ψυχικώς πασχόντων.

Αν ισχύουν όλα αυτά, Γιατί συνεχίζουν να είναι απλήρωτοι οι εργαζόμενοι στις μονάδες αποασυλοποίησης των ψυχικώς πασχόντων;

Στο video που ακολουθεί (απόσπασμα από την εκπομπή της ΕΤ3 "Απόψε με τον Τέρενς Κουίκ" που προβλήθηκε στις 27/1/2009) η κα Φώφη Γεννηματά, μιλώντας για τον κο Δημήτρη Αβραμόπουλο, εκφράζει την ανησυχία της για την κατάσταση στο χώρο της υγείας και ρωτάει: "τι θα γίνει κύριε υπουργέ;", "είστε αποφασισμένος να συγκρουστείτε με το οικονομικό επιτελείο;"

Τι θα απαντούσε σήμερα η υφυπουργός υγείας Φώφη Γεννηματά στα ερωτήματα που απηύθυνε, μόλις πριν από ένα χρόνο, στον προκάτοχό της Δημήτρη Αβραμόπουλο;

Την Τετάρτη 24/02/2010 και ώρα 9.00 πμ, τα σωματεία εργαζομένων σε φορείς ψυχικής υγείας καλούν τους εργαζόμενους σε συγκέντρωση στο Υπουργείο Υγείας. Ελπίζουμε η υφυπουργός να είναι εκεί και να έχει να δώσει πειστικές και συγκεκριμένες απαντήσεις.

Να συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε...

Διαβάζοντας το άρθρο σύνταξης του περιοδικού “Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής” (Μάιος - Ιούνιος 2003) μπορεί κανείς να συνειδητοποιήσει ότι πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που είχαν γίνει οι πρώτες εκτιμήσεις για την πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Στις αρχές του 2000 τα πρώτα προγράμματα για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση είχαν ολοκληρωθεί και είχε ήδη ξεκινήσει η υλοποίηση του «Ψυχαργώς», του πιο γνωστού στο ευρύ κοινό προγράμματος (μάλιστα, πολλοί ταυτίζουν την ψυχιατρική μεταρρύθμιση με το συγκεκριμένο πρόγραμμα).

Αν υποθέσουμε ότι η χώρα μας –είναι γνωστό ότι κλήθηκε, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, από την Ε.Ε. να αλλάξει ριζικά το υπάρχον ιδρυματικό σύστημα ψυχιατρικής περίθαλψης και να στραφεί στην κοινοτική φροντίδα των ανθρώπων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα- χρειαζόταν μια περίοδο για να αποκτήσει την τεχνογνωσία και την εμπειρία που απαιτούνταν για τη μεταρρύθμιση αυτή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέχρι την έναρξη του «Ψυχαργώς» είχε περάσει ένα ικανοποιητικό χρονικό διάστημα (ακόμα και για τα Ελληνικά δεδομένα) για να σχεδιαστούν τα επόμενα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Πραγματικά, κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων του «Ψυχαργώς» γίνονταν αρκετές συζητήσεις σχετικά με τα θετικά αποτελέσματα, αλλά και με τα λάθη, που είχαν αναγνωριστεί μέχρι τότε. Αν και πάντα υπήρχαν διαφορετικές προσεγγίσεις και προτάσεις για τη συνέχεια του εγχειρήματος, όλοι συμφωνούσαν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μετατραπούν οι νέες δομές σε μικρά άσυλα. Όλοι γνωρίζαμε πως η μετεγκατάσταση των ψυχικά ασθενών σε «σύγχρονες» κοινοτικές δομές δεν αρκεί για να εξασφαλίσουμε μια διαφορετική, από αυτή του ιδρύματος, λειτουργία.

Ίσως να ήταν και η τελευταία περίοδος που συζητούσαμε για την ουσία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και τη θεραπευτική διάσταση των κοινοτικών δομών. Στη συνέχεια, η «οικονομική κρίση» της Ελληνικής ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, η οποία προηγήθηκε κατά τρία χρόνια (!) από την παγκόσμια οικονομική κρίση φανερώνοντας τις προθέσεις και τις προτεραιότητες των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οδήγησε το χώρο σε μαρασμό και σταδιακή διάλυση. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για να γνωρίσει μια νέα άνθιση η επιχειρηματική δραστηριότητα (και) στο χώρο της ψυχιατρικής περίθαλψης και να συζητάμε για σύγχρονες ψυχιατρικές κλινικές (τη νέα ιδρυματική πραγματικότητα), αντί για τις κοινοτικές δομές που οραματιστήκαμε. Στις κοινοτικές δομές απομείναμε να σκεφτόμαστε για τις λογιστικές διαδικασίες αντί για τις θεραπευτικές.

Το άρθρο με το οποίο ξεκινήσαμε, λοιπόν, μας θύμισε ότι πριν από κάποια χρόνια μπορούσαμε να ονειρευόμαστε και να φανταζόμαστε την αλλαγή στην ψυχιατρική φροντίδα. Παράλληλα, ανησυχούσαμε. Μήπως ανησυχούσαμε γι' αυτό που βιώνουμε σήμερα; Οι συγγραφείς του άρθρου (Δ. Δαμίγος και Β. Μαυρέας) αναφέρονταν σε προβλήματα «που αναπόφευκτα θα εμφανιστούν με το χρόνο, καθώς συνδέονται με τη φύση του θεραπευτικού έργου που οι νέες δομές καλούνται να προσφέρουν» και προειδοποιούσαν «τα προβλήματα αυτά, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά, μπορεί να οδηγήσουν μεσοπρόθεσμα την προσπάθεια για μεταρρύθμιση σε θεραπευτική αποτυχία». Οι ίδιοι εντόπιζαν τα αίτια των προβλημάτων στην αποσπασματική υλοποίηση των νέων δομών και στην απουσία κλινικού προβληματισμού για το παρεχόμενο θεραπευτικό έργο. Οι προτάσεις τους αφορούσαν στον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων για το σχεδιασμό των νέων υπηρεσιών και στη δημιουργία μιας κλινικής θεωρίας, ενός «ψυχονοητικού θεσμού», για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση.

«Όσο περισσότερο σκεφτόμαστε τόσο καλύτερα σκεφτόμαστε και τόσο λιγότερο παρουσιάζεται η ανάγκη υλικών θεσμών-ιδρυμάτων«, έγραφε ο J. Hochmann αναφερόμενος στον «ψυχονοητικό θεσμό». Το ζητούμενο είναι να συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε, ιδιαίτερα σε περιόδους που η πολιτεία έχει εγκαταλείψει την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στα χέρια γενικών γραμματέων, διοικητών, συμβούλων και διαφόρων γραφειοκρατών, οι οποίοι «εφευρίσκουν« κάθε τόσο νέους τρόπους (στην ουσία ίδιους με τους παλιούς) για να συντηρούν τους χώρους αποκλεισμού και παράλληλα να δημιουργούν νέους. Αυτή φαίνεται να είναι η πολιτική για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζονται (για οποιοδήποτε λόγο) ως βάρος για το κοινωνικό σύνολο και οι οποίοι συνεχώς αυξάνονται, αφού οι δυνατότητες ένταξης μειώνονται. Κατά τα άλλα, το 2010 είναι το Ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το άρθρο του J. Hochmann: «Ο ψυχονοητικός θεσμός: Ο ρόλος της θεωρίας για την ψυχική φροντίδα στα πλαίσια της αποιδρυματοποίησης« του J. Hochmann (επιμ. μετάφρασης Δ. Δαμίγος). Το άρθρο περιέχεται στο βιβλίο «Αποασυλοποίηση και η σχέση της με την πρωτοβάθμια περίθαλψη« (εκδ. Παπαζήσης, 2003).

“...Περί το τέλος της δεκαετίας του '60, ορισμένοι επαγγελματίες με μια ριζικά αντι-νοσοκομειακή οπτική, η οποία οφείλονταν ίσως στην ιδιαίτερη κατάσταση μας, ξεκινήσαμε την ακόλουθη προσπάθεια. Εργαζόμενοι σε ένα μεγάλο ψυχιατρείο -που αριθμούσε τότε 3.000 κρεβάτια- διαπιστώσαμε, αφού για κάποιο διάστημα είχαμε ελπίσει σε αλλαγές μέσα στο ίδρυμα, ότι είχαμε αγγίξει ένα οριακό σημείο. Αναμφίβολα, το νοσοκομείο μπορούσε να γίνει πιο ανθρώπινο, οι αρχιτεκτονικές συνθήκες να βελτιωθούν, οι σχέσεις ανάμεσα στις διάφορες ομάδες (γιατρούς, νοσοκόμους, αρρώστους) να εκδημοκρατιστούν και η επικοινωνία να διευκολυνθεί. Ωστόσο, τα θεραπευτικά αποτελέσματα παρέμειναν πενιχρά σε σχέση με τις προσπάθειες που είχαν καταβληθεί. Το νοσοκομείο, παρά τους αγώνες και τη δημιουργική ενέργεια των διαφόρων παραγόντων του, παρέμενε ένας χώρος συγκέντρωσης, ένας τεράστιος χώρος φύλαξης, όπου η ρουτίνα έρχονταν γρήγορα να καλύψει και να διαστρέψει κάθε πρωτοβουλία.

Προσπάθησα αργότερα να αναλύσω τις αιτίες της αποτυχίας μας και θεώρησα ότι πηγή της διαρκούς αναγέννησης του ασύλου είναι ένας θεμελιακός φόβος του τρελού. Όχι τόσο ο φυσικός φόβος, τον οποίο τελικά ξεπερνάμε με λίγη συνήθεια, όσο ένα πολύ πιο ασαφές συναίσθημα, υπαινικτικό και ανησυχητικό, που αναφέρεται στη γειτνίαση με τον κόσμο της ψύχωσης και σε ένα κίνδυνο που απειλεί την ίδια τη νοητική λειτουργία μας. Αυτό το συναίσθημα προσπάθησα να το αναλύσω -ίσως για να μπορέσω να το ελέγξω καλύτερα- σε πολλές συνιστώσες.

Αρχικά συνδέεται με ένα συναίσθημα εισβολής, αυτό του να μη διαθέτουμε έναν προσωπικό ψυχικό χώρο, να υφιστάμεθα τη συνεχή εισβολή των επίμονων προβλητικών ταυτίσεων του ψυχωσικού. Αρκετές συμπεριφορές, χαρακτηριστικές της ζωής στα ψυχιατρικά ιδρύματα, δείχνουν σαφώς την εμβέλεια αυτού του φόβου της εισβολής και της μόλυνσης. Σχετικά παραδείγματα αναφέρονται στην ύπαρξη ενός διαφορετικού ενδύματος, της άσπρης μπλούζας, που στην ψυχιατρική δεν έχει μια πρακτική δικαιολογία, στην ανάγκη ιδιαίτερων w.c. για τη θεραπευτική ομάδα, την άρνηση ή τη δυσκολία των κοινών γευμάτων με τους ασθενείς, καθώς και την ανάγκη, όταν αυτά τα γεύματα υπάρχουν, να βαφτίζονται «θεραπευτικά γεύματα» και να διέπονται από κανόνες. Όταν λέγεται σε μια ψυχιατρική υπηρεσία, ότι πρέπει να «βάλουμε όρια σε έναν άρρωστο», αναφερόμαστε ακριβώς στη μεγάλη ανάγκη να θέσουμε ένα όριο, το οποίο θα προστατεύει την ακεραιότητα της πνευματικής λειτουργίας των θεραπευτών.

Στη συνέχεια ο φόβος αυτός συνδέεται με ένα συναίσθημα κένωσης. Αυτό που φοβόμαστε απέναντι σε ένα ψυχωσικό είναι το να κενωθούμε από τα ψυχο-νοητικά μας περιεχόμενα, κάτω από την καταστροφική επίδραση της αδηφαγίας και του μίσους του, το να μην μπορούμε να κρατήσουμε τίποτα το καλό και το δημιουργικό μέσα μας. Κατακλυσμένοι και κενωμένοι, σαν από βρικόλακα, θα γινόμασταν τότε ίδιοι με αυτόν, ενώ αυτός θα τρέφονταν με τη δική μας ουσία. Για να προστατευτούμε από αυτό το συναίσθημα, ένα συνηθισμένο μέσο είναι η προσφυγή στον ακτιβισμό (φαρμακευτικό, ερμηνευτικό ή κοινωνιοθεραπευτικό έργο) ή σε ένα διαφορετικό χώρο (τον «τομέα») που θα μας επέτρεπε να αποφύγουμε την αντιπαράθεση με την επιθυμία του ψυχωτικού. Έτσι μπορούμε να δείξουμε τόσο στους άλλους όσο και σε εμάς τους ίδιους, ότι τα καλά πράγματα που έχουμε μέσα μας δεν έχουν υποστεί βλάβες. Συμβαίνει, όμως, ότι όσα περισσότερα κάνουμε, τόσο περισσότερο προκαλούμε την επιθυμία των ασθενών, η οποία με τη σειρά της τροφοδοτεί τη δράση μας. Έτσι δημιουργείται ένας πληθωριστικός φαύλος κύκλος, όπου η μανία των θεραπευτών να κάνουν πράγματα απαντάει κατοπτρικά -και με ρυθμό όλο και πιο ξέφρενο- στην κατάθλιψη των θεραπευομένων. Οι περισσότερες δομές-ιδρΰματα, κυρίως δε εκείνες που επιθυμούν να χαρακτηρίζονται «πρωτοποριακές», δίνουν κάποια ημέρα αυτό το θλιβερό θέαμα.

'Όταν τα πυροτεχνήματα τελειώσουν, αναδύεται το τελευταίο συναίσθημα -που τα προηγούμενα είχαν σαν αποστολή να καλύψουν- ένα συναίσθημα ματαιότητας, έλλειψης λογικής, πλήρους παραλογισμού, ένα είδος «αντι-σκέψης» που παραλύει τη δομή-ίδρυμα και την κάνει να εμφανίζει μια απομίμηση-παρωδία ζωής, ενώ δεν είναι πια, όπως ο Valdemar στο έργο του Edgar Poe δείχνει, παρά ένα πτώμα τεχνητά συντηρούμενο σε μια κατάσταση καταληψίας από ένα επιδέξιο υπνωτιστή.

Η εξέλιξη των ψυχιατρικών νοσοκομείων με την ταχεία δημιουργία νέων «σύγχρονων» δομών, η οποία βασίζεται σε ένα λογικό θεραπευτικό σχεδιασμό, δεν αρκεί για να αποφευχθεί η αναπαραγωγή αυτής της κατάστασης που περιγράψαμε πιο πάνω. Η γρήγορη αναπαραγωγή αυτής της πορείας από πολλές «μοντέρνες» δομές γίνονταν αναπόφευκτα, από τη στιγμή που τοποθετούσαμε μαζί στον ίδιο χώρο, πλήρους ή μερικής νοσηλείας, μια σχετικά πολυάριθμη ομάδα αρρώστων και μια ομάδα μη αρρώστων, ταγμένων οκτώ ώρες την ημέρα να μοιράζονται τη ζωή των τρελών. Τότε η ιδιαίτερη τρέλα του καθενός συντονίζονταν η μια με την άλλη σαν ηχώ και μετατρέπονταν σε μια συλλογική τρέλα, η οποία αντιμετωπίζονταν με τη στερεοτυπία και τη γραφειοκρατικοποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων.

Αποφασίσαμε, λοιπόν, να εργασθούμε διαφορετικά. Αρνούμενοι να δώσουμε αφηρημένα και αποκλειστικά ιδεολογικά τη μάχη για το κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων -αυτό δε σημαίνει, ότι δε χαιρετίζουμε σαν πράξη αποφασιστική και θαρραλέα τη νέα Ιταλική πολιτική-, προσπαθήσαμε να στήσουμε ένα μηχανισμό εξωτερικής ψυχιατρικής νοσηλείας, ο οποίος έθετε στη διάθεση των ψυχωσικών και ιδιαίτερα των λιγότερο ευπόρων τις ανακαλύψεις της ψυχανάλυσης και ιδιαίτερα της ψυχανάλυσης των ψυχώσεων, όπως αναπτύχθηκε από την Αγγλική σχολή (Klein, Winnicott, Balint, Bion, Rosenfeld).

Αυτός ο μηχανισμός βασίζονταν, κατά το ξεκίνημα του, σε ορισμένες αρχές που μπορούμε να συνοψίσουμε ως εξής:

Να δοθεί προτεραιότητα στην εξωτερική νοσηλεία, να αποφευχθούν ή να περιορισθούν οι εισαγωγές στα νοσοκομεία, γιατί γεννούν παθητικότητα, μειώνουν την αυτο-εκτίμηση του ασθενή και τον τοποθετούν αναπόφευκτα σε μια κατάσταση που ευνοεί τις φαντασιώσεις κατοχής και καταδίωξης από ένα παντοδύναμο και πανταχού παρόν οώμα θεραπευτών. Αποβλέπαμε στη θεραπεία όχι μόνο του αρρώστου αλλά και της συχνά μακροχρόνιας σχέσης του με μια ψυχιατρική, η οποία είχε μιμηθεί πολλές φορές την ψυχική του λειτουργία, επικυρώνοντας τις παραληρητικές της πλευρές.

Στη συνέχεια, έπρεπε να αποφευχθεί η ρήξη με το κοινωνικό περιβάλλον και ιδιαίτερα με την οικογένεια. Για το λόγο αυτό. εστιάσαμε το ενδιαφέρον μας στην περίθαλψη στο σπίτι και παράλληλα στην οικογενειακή προσέγγιση. Με αυτόν τον τρόπο, παίρναμε υπόψη όχι τα στοιχεία της προσωπικότητας του αρρώστου, τα οποία προβάλλονταν στους άλλους ή ακόμη και στα υλικά αντικείμενα του περιβάλλοντος του.

Μια τρίτη αρχή ήταν η εργασία με τον περίγυρο του αρρώστου, τους γείτονες και τους εργαζόμενους στις κοινωνικές υπηρεσίες της συνοικίας, με στόχο την αποκατάσταση του κομμένου δικτύου σχέσεων. Είχαμε διαπιστώσει, όπως και πολλοί άλλοι πριν από εμάς, ότι οι ψυχωτικοί ήταν κοινωνικά απομονωμένοι. Έτσι, ακόμη και όταν μπορούσαν να κινητοποιήσουν το συναίσθημα τους μέσω της θεραπείας και να είναι ξανά σε θέση να αγαπούν, δεν είχαν πια αντικείμενα για να επενδύσουν.

Από τον πολλαπλασιασμό των μεταβατικών δομών (που αποκαλούμε σήμερα ενδιάμεσες) προτιμούσαμε την εντατική εκμετάλλευση των διαθέσιμων πηγών της κοινότητας. Είχαμε παρατηρήσει, ότι οι δομές, ακόμη κι όταν είναι μικρού μεγέθους, έχουν την τάση να γίνουν «ολοκληρωτικές» (σύμφωνα με την άποψη του Goffman), ένα είδος κοινωνικών απομονωτηρίων που δεν επικοινωνούν πια μεταξύ τους.

Δεσμευθήκαμε, με την ενθάρρυνση του Marcel Sassolas, σε ένα πρόγραμμα μικρών homes, σπιτιών υποδοχής (όπως έγινε με τους Άγγλους αντι-ψυχιάτρους), μαζί με ένα κέντρο κρίσης, ώστε να ξεπερνούμε χωρίς νοσηλεία τις δύσκολες στιγμές που θα υπάρξουν σε μια μακροχρόνια σχέση, όπως είναι αυτή με τον ψυχωσικό άρρωστο. Προσπαθούμε συνεχώς να ξεχωρίζουμε τους «τόπους διαβίωσης» από τους «τόπους θεραπείας» και να διατηρούμε το άνοιγμα προς την κοινότητα της Villeurbanne που μας στηρίζει.

Η εξατομίκευση της εργασίας, η οργάνωση μιας θεραπείας κατά παραγγελία στα μέτρα κάθε αρρώστου... και του θεραπευτή ή των θεραπευτών που την ανέλαβαν, μας οδηγούσε σε μια τέταρτη αρχή που θα ήθελα να την απεικονίσω με την έννοια «του θεσμού επικεντρωμένου στο χρήστη».

Η ομαδική εργασία καταλήγει συχνά σε μια «συμπαιγνία μέσα στην ανωνυμία», όπως πολύ σωστά κατήγγειλε παλαιότερα ο Balint. Με τη δικαιολογία της ομαδικής θεραπείας -αν και οι θεραπευτικές αρετές της ομάδας δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί, τουλάχιστο για τον ψυχωτικό- επιχειρείται σε αρκετές δομές η προσαρμογή του ασθενούς στην οπτική της υπηρεσίας και η αναγκαστική ενσωμάτωση του σε ένα προκατασκευασμένο εκμαγείο, όπου θέλοντας και μη πρέπει να βρει τη θέση του.

Το σχέδιο μας αντίθετα ήταν να προσαρμόσουμε το θεσμό στον κάθε άρρωστο, να δημιουργήσουμε μαζί με τον καθένα τους ένα κοινό πεδίο («μεταβατικό», αν θέλετε) που να του ανήκει όσο και σε εμάς. Να προσφέρουμε δηλαδή στον καθένα ένα υλικό, με το οποίο θα μπορούσαμε μαζί να φτιάξουμε κάτι σταθερό ή εφήμερο κατά περίπτωση αλλά πάντα εύπλαστο, παρά ένα άκαμπτο πλαίσιο που να τον περιβάλλει.

Αυτό στην πράξη σήμαινε τη δυνατότητα να συγκεντρωθούν όλοι οι συνομιλητές για ένα συγκεκριμένο άρρωστο, των οποίων άμεσα ή έμμεσα είχε ζητήσει τη βοήθεια, ανεξάρτητα από την υπηρεσία όπου ανήκε ο καθένας. Ένας ψυχίατρος, μια ψυχιατρική νοσοκόμα, η κοινωνική λειτουργός της συνοικίας ή και του εργοδότη, καθώς και ο γενικός γιατρός μπορούσαν έτσι να σχηματίσουν μια μικρο-ομάδα, η οποία δεν ορίζεται από την ένταξη της σε ένα θεσμό αλλά από ένα κοινό σχέδιο, αυτό της παροχής βοήθειας σε έναν άρρωστο, το οποίο συνιστά και τον πρωταρχικό λόγο δημιουργίας του θεσμού.

Ένας τέτοιος θεσμός χωρίς ίδρυμα είναι αναγκαστικά εύθραυστος, ένας πύργος στην άμμο, για να επαναλάβουμε την αγαπημένη μας έκφραση. Όποια και αν είναι η πραγματική του διάρκεια, εγγράφεται στο προσωρινό και επιτρέπει στην κυριολεξία την παρακολούθηση των αρρώστων, χωρίς να προπορευόμαστε αυτών. Είναι ένας ιδεώδης χώρος, προκειμένου να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει σε μια ψυχωτική κατάσταση.

Η ύπαρξη ενός θεραπευτή αναφοράς, στον οποίο ο ίδιος ο θεσμός αναφέρεται κατά την ατομική ή ομαδική εποπτεία, θα επέτρεπε σε αυτό το σύστημα να αποφύγει μια χαοτική διάχυση...”

Ο J. Hochmann είναι διδάσκων ψυχαναλυτής της Ψυχαναλυτικής Εταιρίας του Παρισιού, με σημαντικό ρόλο στη μεταρρύθμιση των παιδοψυχιατρικών και ψυχιατρικών υπηρεσιών της Lyon. Έχει ασχοληθεί με την κατανόηση των διεργασιών που αναπτύσσονται σε δομές αποασυλοποίησης και τους κινδύνους να αναπαράγονται (μέσα σε αυτές) οι ιδρυματικές λειτουργίες.

Φωτογραφία: Still Thinking by C. J. Lori (Different Minds, Different Voices)

Η φροντίδα της ψυχικής υγείας των μεταναστών στην Ελλάδα

Η φροντίδα της ψυχικής υγείας των μεταναστών στην Ελλάδα*

Για τους μετανάστες με ψυχικές διαταραχές η έλλειψη υπηρεσιών ψυχικής υγείας στον τόπο μας έχει ευρύτερο (αρνητικό) αντίκτυπο απ' ό,τι για τους “αυτόχθονες”. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι άνθρωποι που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια, υφίστανται το άχθος της ξενιτιάς ή της προσφυγιάς και έχουν ανάγκη από προσεγγίσεις που θα σέβονται την ιδιαιτερότητα αυτής της επιπλέον διαφοράς.

Θεωρούμε, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία μας με τους μετανάστες1, ότι ενώ ο ψυχικός πόνος είναι κοινός σε όλους μας, διαφορετικός είναι ο τρόπος με τον οποίο βιώνεται, εκδηλώνεται και εκφράζεται. Η διαφορά οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο ιδιαίτερο πολιτισμικό υπόβαθρο του καθενός, που επηρεάζει τόσο το βίωμα του ίδιου όσο την εικόνα της ψυχικής οδύνης που προσλαμβάνει ο άλλος. Σε αυτά προστίθενται και άλλα ζητήματα: το τραύμα που πολλές φορές συνδέεται με τη συνθήκη της μετανάστευσης, η εκμετάλλευση που πολλοί έχουν υποστεί στη διαδρομή αλλά και στον τόπο εγκατάστασης, οι κακές συνθήκες διαβίωσης και η ανασφάλεια της προσωρινής νομιμοποίησης, οι συχνές ματαιώσεις προσδοκιών...

Οι -ούτως ή άλλως δυσπρόσιτες- μονάδες ψυχικής υγείας έχουν πολύ δρόμο να διανύσουν προκειμένου να μπορούν να υποδέχονται και να διαχειρίζονται -αξιοπρεπώς και με τον προσήκοντα σεβασμό- αιτήματα φροντίδας από ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο (άλλωστε, με εξαίρεση τα ψυχιατρικά τμήματα στα γενικά νοσοκομεία και τα ψυχιατρικά νοσοκομεία, η πρόσβαση των μεταναστών σε μονάδες ψυχικής υγείας είναι πολύ περιορισμένη). Μάλιστα είναι σημαντικό να αλλάξει η αντίληψη για τον τρόπο που πρέπει να λειτουργούν οι υπηρεσίες, τόσο αναφορικά με την οργάνωση της υποδοχής των αιτημάτων όσο ως προς την κατανόηση και διαχείρισή τους.

Η εμπειρία του “Βαβέλ” (από τον Ιανουάριο του 2008 έως τις 26 Μαρτίου 2009 εξυπηρετήθηκαν 288 μετανάστες/στριες και πραγματοποιήθηκαν 1710 κλινικές συναντήσεις) δείχνει ότι πολλοί μετανάστες έχουν υποστεί σε τέτοιο βαθμό εκμετάλλευση (από συμπατριώτες τους, έλληνες, άλλους ξένους) που πολύ δύσκολα εμπιστεύονται τους άλλους. Έτσι λοιπόν, είναι αρκετά επιφυλακτικοί όταν έρχονται στο Κέντρο Ημέρας, ως προς τη βοήθεια που θα μπορούσαν ν' αναμένουν. Επιπλέον πολλοί είναι αυτοί που δεν ξέρουν τι να ζητήσουν (πώς, δηλαδή, να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία) ούτε πώς να το ζητήσουν. Πολλές φορές τα αιτήματα είναι συγκαλυμμένα πίσω από κοινωνικού περιεχομένου ανάγκες ή ακόμη και ανάγκες σχετικές με τη διαδικασία νομιμοποίησής τους.

Λόγω ακριβώς αυτών των ιδιαιτεροτήτων άλλωστε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Γραφείο Ευρώπης) έχει προβεί, για την ικανοποίηση των αναγκών ψυχικής υγείας των μεταναστών, στις ακόλουθες συστάσεις προς τα κράτη μέλη:

• Οι μετανάστες δικαιούνται πλήρες φάσμα υπηρεσιών ψυχικής υγείας ως απάντηση στις ανάγκες τους

• Οι μετανάστες δικαιούνται πρόσβασης στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας (που σημαίνει πραγματική πρόσβαση, όχι απλές νομοθετικές ρυθμίσεις που θα αναφέρονται στο δικαίωμα αυτό. Πραγματική πρόσβαση σημαίνει ανάγνωση αναγκών και απάντηση σε αυτές, σημαίνει διευκόλυνση της πρόσβασης (π.χ., υπηρεσίες διαμεσολάβησης και διερμηνείας), κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και τόσα άλλα)

• Οι παρεχόμενες υπηρεσίες πρέπει να είναι ολοκληρωμένες και κατάλληλες για τις ανάγκες των μεταναστών (Απαρτίωση υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας καθώς είναι δύσκολο να γίνει διάκριση, ιδιαίτερα στην περίπτωση των μεταναστών, ανάμεσα στις δύο αυτές κατηγορίες. Η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών συναρτάται από την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τη διαπλοκή μεταξύ διαφόρων παραγόντων και να λειτουργούν κατά τρόπο ώστε να τη βελτιώνουν στα διάφορα επίπεδα (πχ, τροφή και στέγη πριν από ή ταυτόχρονα με την έναρξη μιας κλινικής παρέμβασης).

• Αναγνωρίζεται η ανάγκη για σφαιρικές προσεγγίσεις (που περιλαμβάνουν την προαγωγή ψυχικής υγείας, την πρόληψη των ψυχικών διαταραχών, την αγωγή, τις υπηρεσίες για την κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και την κοινωνική ένταξη)

• Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας πρέπει να είναι ευαίσθητες και να ανταποκρίνονται στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των μεταναστών (η πολιτισμική ευαισθησία συνεπάγεται την αναγνώριση της δυναμικής φύσης τβων πολιτισμών, την επίγνωση της πολιτισμικής ετερογένειας και την ανάπτυξη νέων πολιτισμικών μορφών με το πέρασμα του χρόνου διαμέσου της ενεργητικής συμμετοχής της κάθε ξεχωριστής κουλτούρας των μεταναστών και της αποτροπής των στερεοτύπων)

• Προκειμένου να είναι σε θέση να συναντούν τις ανάγκες των μεταναστών είναι ουσιαστικής σημασίας οι υπηρεσίες να λειτουργούν συνεργατικά

• Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας πρέπει να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή των μεταναστών στον ορισμό των αναγκών τους

• Πρέπει να αναπτυχθούν δίκτυα γνώσης και κατάρτισης για την ταυτοποίηση και τη διάχυση των καλών πρακτικών

Στη χώρα μας, για την εφαρμογή αυτών των συστάσεων, απαιτείται να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως η επικοινωνία (διαμέσου της αξιοποίησης εξειδικευμένων πολιτισμικών διαμεσολαβητών), η εκπαίδευση του προσωπικού στην διαπολιτισμική ψυχιατρική, η διατομεακή συνεργασία (δικαιοσύνη, απασχόληση, εκπαίδευση, κλπ) για την αποτελεσματική διαχείριση προβλημάτων ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό πολυπλοκότητας, η ένταξη αυτών των ανθρώπων εν γένει.

Δυστυχώς, τίποτε δεν δείχνει ότι έχει καν δρομολογηθεί η ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων.

Νίκος Γκιωνάκης, ψυχολόγος, επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας “Βαβέλ” για την ψυχική υγεία των μεταναστών

*Εισήγηση στην ημερίδα για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση του Συνηγόρου του Πολίτη (συμπεριελήφθη στο βιβλίο: "Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα: Ανάγκες - Προτάσεις - Λύσεις". Επιμέλεια: Γιάννης Σακέλλης, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη. Εκδόσεις Σάκκουλα, 2009).

Σχόλιο για την έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας

  
Πριν από λίγες μέρες αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης η Ετήσια Έκθεση Πεπραγμένων (2008) του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας.

Στο κεφάλαιο 3.3. «Μονάδες Ψυχικής Υγείας» αναφέρεται ότι πραγματοποιήθηκε πλήρης υγειονομικός, οικονομικός και διοικητικός έλεγχος σε κοινοτικές δομές φορέων ψυχικής υγείας. Στο κείμενο με τις διαπιστώσεις, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε:

«Οι φιλοξενούμενοι ασθενείς στις διάφορες δομές και τα διαμερίσματα των Μονάδων Ψυχικής Υγείας σχεδόν στο σύνολο τους λαμβάνουν συντάξεις ή επιδόματα τα οποία εισπράττουν οι κοινωνικοί λειτουργοί. Εκτός ελαχίστων περιπτώσεων οι ασθενείς διαθέτουν βιβλιάρια καταθέσεων πιστωτικών ιδρυμάτων. Στις περισσότερες δομές στα βιβλιάρια καταθέσεων των ασθενών εμφανίζονται ως συνδικαιούχοι οι κοινωνικοί λειτουργοί, και σε ορισμένες περιπτώσεις οι υπάλληλοι των κεντρικών γραφείων των Μονάδων Ψυχικής Υγείας…»

Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται ένα σημαντικό ζήτημα για το οποίο το αρμόδιο Υπουργείο οφείλει να δώσει συγκεκριμένες οδηγίες στους Φορείς Μονάδων Ψυχικής Υγείας.

Στις κοινοτικές δομές ψυχικής υγείας, φιλοξενούνται, μεταξύ άλλων, άτομα τα οποία: α) δικαιούνται συντάξεις ή επιδόματα λόγω της αναπηρίας τους, β) δεν έχουν οικογενειακό περιβάλλον ή επίσης κανένα συγγενικό τους πρόσωπο δεν επιθυμεί να αναλάβει τη δικαστική συμπαράστασή τους και γ) αδυνατούν επί της ουσίας να συναλλάσσονται με πιστωτικό ίδρυμα (τράπεζα) και συνεπώς να διαχειρίζονται το όποιο εισόδημά τους, για λόγους που συνδέονται με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν: νοητική υστέρηση, αυτισμός, ηλικιωμένοι με προβλήματα άνοιας κ.α.

Το παραπάνω σοβαρό ζήτημα είσπραξης της σύνταξης ή του επιδόματος συνήθως αντιμετωπίζεται στην πράξη με το «άνοιγμα» κοινού λογαριασμού ταμιευτηρίου, αφενός επ’ ονόματι του δικαιούχου ενοίκου και αφετέρου του συνδικαιούχου κοινωνικού λειτουργού ή προσώπου αναφοράς του, προκειμένου να καθίσταται δυνατή η ανάληψη χρημάτων για την κάλυψη κάποιων προσωπικών τους αναγκών, με την ταυτόχρονη τήρηση των σχετικών παραστατικών. Σε περίπτωση έλλειψης συνδικαιούχου το πιστωτικό ίδρυμα αρνείται οποιαδήποτε συναλλαγή με άτομα που αδυνατούν να υπογράψουν ή ακόμα να επικοινωνήσουν μαζί τους.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το παραπάνω πρόβλημα δεν είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας όταν πρόκειται για δομές αποασυλοποίησης που φιλοξενούν ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα και μακροχρόνιο ιδρυματικό παρελθόν. Έχει αξία εδώ να σημειωθεί ότι η παραπάνω αντιμετώπιση έχει αναδειχθεί ως μόνη δυνατή πρακτική λύση για τα άτομα αυτά, προκειμένου να αξιοποιήσουν τα επιδόματα ή τις συντάξεις τους για τις προσωπικές τους ανάγκες, αφού διαφορετικά η αντικειμενική απουσία του δικαστικού συμπαραστάτη θα οδηγούσε σε αδυναμία είσπραξης.

Το νομικό πλαίσιο για την δικαστική συμπαράσταση ορίζει ότι σε περίπτωση απουσίας κατάλληλου φυσικού προσώπου ως δικαστικού συμπαραστάτη, αυτή ανατίθεται σε σωματείο ή ίδρυμα που έχουν συσταθεί ειδικά για το σκοπό αυτό, αλλιώς στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία. Απ’ όσο γνωρίζουμε δεν υφίσταται καμία οδηγία από την Δ/νση Ψυχικής Υγείας σχετικά με τον ορισμό της «αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας», όπως επίσης πιστεύουμε ότι η πλειοψηφία των φορέων μονάδων ψυχικής δεν έχει τη νομική δυνατότητα ανάληψης δικαστικής συμπαράστασης. Το θέμα είναι μεγάλο και δεν εξαντλείται σε λίγες γραμμές.

Βέβαια, όταν κάποιος δεν τα γνωρίζει όλα αυτά είναι εύκολο να είναι καχύποπτος απέναντι στον φορέα ή ακόμα και στον εργαζόμενο στη Μονάδα, τον φερόμενο ως συνδικαιούχο του λογαριασμού.

Είναι δυνατόν όμως οι επιθεωρητές υγείας να μην γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος αποταμίευσης και διαχείρισης των χρημάτων των ενοίκων που αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως αυτά που προαναφέρθηκαν; Γιατί στις προτάσεις τους αναφέρουν: «Να ακυρωθούν τα βιβλιάρια καταθέσεων στα οποία υπάρχουν συνδικαιούχοι χωρίς να υπάρχει δικαστική απόφαση ή εκπεφρασμένη βούληση των ασθενών να ορίσουν συνδικαιούχους, και να εκδοθούν νέα χωρίς συνδικαιούχους».

Με ποιόν ακριβώς τρόπο θα διαπιστωθεί η «εκπεφρασμένη βούληση των ασθενών»; Πως θα εκδοθούν βιβλιάρια καταθέσεων στις συγκεκριμένες περιπτώσεις;

Μπορεί να υποδείξει το αρμόδιο Υπουργείο ή το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας κάποιο άλλο σύστημα; Γιατί όταν υποδεικνύεται κάτι ως παράτυπο ή παράνομο, δεν θα πρέπει να υπάρχει και το ορθό; Ποιο είναι αυτό;

Εκτός αν καταλήξουμε στον «παλιό καλό τρόπο» για να «έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο». Συσσωρεύουμε τις συντάξεις ή τα επιδόματα ενός ανθρώπου σε έναν λογαριασμό τραπέζης, χωρίς ο ίδιος να επωφελείται από τα χρήματά του και όταν αυτός φύγει από τη ζωή, εμφανίζεται κάποιος μακρινός συγγενής (που δεν είχε ποτέ ενδιαφερθεί γι' αυτόν) και νομίμως διεκδικεί τα χρήματα του αποθανόντα.

Όταν οι ματαιώσεις γεννούν επαναστάσεις (και επαναστάτες)

Σχέση ταύτισης του σκηνοθέτη με ακρωτηριασμό Α. Ρέλλα και του θεάτρου Κωφών*

Η πρώτη γνωριμία του σκηνοθέτη Αντώνη Ρέλλα με τους συντελεστές και πρωταγωνιστές του Θεάτρου Κωφών, έγινε το καλοκαίρι του 2007 κατά την διάρκεια του διεθνούς φεστιβάλ ντοκιμαντέρ με θέματα αναπηρίας “Emotion Pictures”. Από τις “ψυχές” του φεστιβάλ ο με ακρωτηριασμό σκηνοθέτης, έγινε μονομιάς κομμάτι της ομάδας των κωφών ηθοποιών, που μοίραζαν στο κοινό σκληρό καταγγελτικό κείμενο για το επαπειλούμενο λουκέτο του θεάτρου τους εξαιτίας της πολιτειακής υποχρηματοδότησης. Η σχέση που τότε σχεδόν τυχαία γεννήθηκε, έμελλε τα επόμενα χρόνια να εξελιχτεί σε σχέση ζωής ...

Θα επιχειρήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε τα βαθύτερα “πως” και “γιατί” της σχέσης, με σημείο αναφοράς μας τις εμπειρίες και ερμηνείες του Α. Ρέλλα . Η εστίαση δεν υπηρετεί κανένα συγκεκριμένο σκεπτικό. Είναι τυχαία, όπως οι περισσότερες άλλωστε προσεγγίσεις σε τούτη την ζωή. Οπως εντελώς τυχαία – θυμίζουμε – ήταν η πρώτη επαφή του σκηνοθέτη με τους κωφούς ηθοποιούς όχι οποιαδήποτε στιγμή, αλλά την κρίσιμη στιγμή που οι τελευταίοι έδιναν τη μεγάλη μάχη για την καλλιτεχνική επιβίωσή τους.

“Είχα νιώσει εκείνη την εποχή μια έντονη απέχθεια για χειροκροτήματα, βραβεύσεις και επιφωνήματα θαυμασμού” μας λέει ο Ρέλλας θυμούμενος τα κυρίαρχα συναισθήματα των καιρών της γνωριμίας. Και συνεχίζει σε τόνο ενδόμυχο και αποκαλυπτικό: “Βίωνα επί χρόνια συνεχόμενα την ίδια εμπειρία, αντίκρυζα επί χρόνια συνεχόμενα την ίδια εικόνα. Η ελληνική σημαία αγέρωχη να κυματίζει σε χάρτινη ή υφασμάτινη έκδοση, υπό το στοργικό κτητικό βλέμμα κάθε είδους επισήμων και αρμοδίων. Από κάτω της να παρελαύνουν πρωταθλητές με αναπηρία, προσφέροντας άθελά τους άλλοθι στους στοργικούς επίσημους. Περήφανα χαμόγελα της στιγμής ηρώων της στιγμής, να κρύβουν την βαθιά καταπίεση και οργή, από τα εμπόδια και τον εξαναγκασμό σε υποτελή διαβίωση μιας ολόκληρης ζωής...”

Για να γίνει κατανοητό σε τι ακριβώς αναφέρεται ο με ακρωτηριασμό σκηνοθέτης, είναι απαραίτητη μιά μικρή της ζωής του αναδρομή. Από τα μέσα της δεκαετίας του 90 και έχοντας συναντηθεί με την εμπειρία του ακρωτηριασμού εξαιτίας αυτοκινητιστικού ατυχήματος, ο Α. Ρέλλας προσπάθησε σε ιδιωτικό τηλεσταθμό που εργαζόταν να κάνει πράξη μια πιο απελευθερωτική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας – “μακριά από τις κυριαρχούσες τότε λογικές των τηλεμαραθωνίων και της μιζέριας” την ορίζει ο ίδιος – χωρίς όμως να του επιτραπεί . Αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να διεκδικήσει την πιθανότητα να κάνει πράξη το όραμά του ως ανεξάρτητος πλέον δημιουργός.

Το ντοκιμαντέρ του “Αιγαίου κύματα” που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2005, έμοιασε να είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Προβλήθηκε όσο κανένα άλλο μέχρι τότε ντοκιμαντέρ με θέμα την αναπηρία, βραβεύτηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, θεωρήθηκε ως μιά αποτελεσματικότατη γροθιά στους περί αναπηρίας κυρίαρχους ρατσιστικούς μύθους. Ηταν, εντέλει, αυτό που έδωσε το έναυσμα για την δημιουργία του διεθνούς εμβέλειας σήμερα φεστιβάλ Emotion Pictures στο οποίο ο σκηνοθέτης συναντήθηκε με τους κωφούς ηθοποιούς.

Κι’ όμως: “Επιδοκιμασία χωρίς σημασία, αναγνώριση χωρις ουσία. Σε ότι αφορά τα μέσα παραγωγής και αναπαραγωγής της κυρίαρχης κοινωνικής αντίληψης, τα πράγματα συνέχισαν να εξελίσσονται απ’ το κακό στο χειρότερο. Το ντοκιμαντέρ, οι πρωταγωνιστές του, εγώ ο ίδιος χρησιμοποιηθήκαμε ως άλλοθι της κυρίαρχης λογικής και των εκφραστών της που υποτίθεται καταγγέλαμε” αποτιμά σήμερα ο Αντώνης Ρέλλας. Μη διστάζοντας με την απόλυτη βεβαιότητα να δηλώσει ότι “μέσα από τις ανούσιες επιδοκιμασίες και τα ψεύτικα κτυπήματα στην πλάτη, βιώνω πλέον το συναίσθημα της ματαίωσης στον πιο απόλυτο βαθμό. Τα “Αιγαίου κύματα” πλέον για μένα δεν υπάρχουν...”

Σ΄ αυτήν την συγκυρία, λοιπόν, έγινε η γνωριμία του με ακρωτηριασμό σκηνοθέτη και των κωφών ηθοποιών που όπως αποδείχτηκε ήταν ταγμένη να εξελιχτεί σε βαθιά σχέση. Ματαιωμένοι αμφότεροι , στο ίδιο ψέμα των καιρών παγιδευμένοι . Οι του Θεάτρου Κωφών να βιώνουν ένα “σήμερα” γεμάτο αντιξοότητες και να νιώθουν ότι του “αύριο” οι προσδοκίες είναι υπονομευμένες. Ο Ρέλλας να αντιλαμβάνεται μέσα από το δικό του “σήμερα” ότι του “χθες” οι προσδοκίες έχουν αχρηστευθεί , ακυρωθεί. Το μείγμα από την πρώτη στιγμή έδεσε. Και ήταν έτσι καμωμένο , ανήκε σ΄αυτά τα ευγενή μείγματα, που με την πάροδο του χρόνου δένουν ολοένα και περισσότερο.

Τους τελευταίους 4 μήνες το Θέατρο Κωφών Ελλάδος (του οποίου, σημειωτέον, όλα τα οικονομικά προβλήματα παραμένουν άλυτα) και ο σκηνοθέτης Α. Ρέλλας, έχουν πυκνώσει την σχέση τους σε καθημερινή. Προς επικύρωση της επισημότητας του δεσμού τους, ο σκηνοθέτης έχει γίνει μέλος του διοικητικού συμβουλίου του θεάτρου με δικαίωμα ψήφου! Με βάση το έργο “Ενας ακούων στην χώρα των κωφών” που αποτελεί την τρέχουσα παράσταση του θεάτρου, ο Ρέλλας δουλεύει νέο ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην κουλτούρα και την βαθύτερη πολιτισμική πρόταση/προσέγγιση των σημαντικών ελλήνων (και όχι μόνο) κωφών ηθοποιών. Επί ίσοις όροις οι δύο πλευρές επενδύουν η μία στην άλλη, έχοντας ευλογηθεί με την τύχη να συναντηθούν την κρίσιμη στιγμή που βίωσαν την ματαίωση και ένιωσαν την ματαιότητα. Είναι βέβαιον ότι αυτό που θα προκύψει από την συνωμοσία της συγκυρίας θα είναι ακραία/μοναδικά επαναστατικό. Γι΄αυτό και έχουν δέσει μεταξύ τους πλέον τόσο πολύ που μοιάζει να έχουν γίνει ένα.

*Αναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία (Ηλεκτρονική Έκδοση)

Σχετικά με την παράσταση:
"Στέλνουμε το ίδιο μήνυμα 25 χρόνια τώρα, μάλλον σε ώτα κωφών και όχι ακουόντων", από το americalatina.gr "Ένας ακούων στη χώρα των κωφών", από το soundmag.gr "Ένας Ακούων στη Χώρα των Κωφών", από το tvxs.gr