Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος: Το κλείσιμο των υπηρεσιών θυμίζει λογικές Καιάδα

 

Αθήνα, 9/10/2012

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος – Ένωση Ψυχιάτρων Παιδιών-Εφήβων, παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στο χώρο της Ψυχικής Υγείας και ειδικότερα αυτόν της ψυχοκοινωνικής φροντίδας παιδιών-εφήβων και των οικογενειών τους, μέσα στη γενικότερη δυσμενή συγκυρία, αυτήν μιας κρίσης που εκτός από οικονομική παίρνει όλο και περισσότερο διαστάσεις μιας κοινωνικής-ανθρωπιστικής κρίσης.

Στη χώρα μας, από τη δεκαετία του '80 και μετά ο χώρος της ψυχικής υγείας πέρασε μέσα από μια διαδικασία βαθιάς αναμόρφωσης με την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση, για την οποία λειτούργησε καθοριστικά η ένταξη της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ και νυν Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο με την οικονομική όσο και με τη θεσμική στήριξη που μας δόθηκε σ' αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Και τα εύσημα πηγαίνουν εξ ίσου στους πρωτεργάτες και όλους τους εργάτες της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα, γιατί το έργο που πραγματοποιήθηκε και που ακόμα προσπαθούμε να στηρίζουμε υπήρξε σημαντικό, παρά τα όποια αρνητικά φαινόμενα, αναπόφευκτα πάντα σε τέτοιες διαδικασίες.

Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, είναι κατανοητό να υπάρξει μια επιβράδυνση ή και ένα σταμάτημα των ρυθμών της Μεταρρύθμισης, η οποία προφανώς δεν έχει τελειώσει, παράλληλα όμως με μια προσπάθεια διατήρησης των όσων πετύχαμε όλα αυτά τα χρόνια και που αποτελούν τεράστια συνεισφορά σε πληθυσμιακές ομάδες με υψηλό βαθμό ευαλωτότητας, μεγάλες ανάγκες, και περιορισμένες δυνατότητες διεκδίκησης και υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους. Αυτά ισχύουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό όταν μιλάμε για παιδιά και εφήβους με ψυχικά προβλήματα και ανάγκες ψυχοκοινωνικής φροντίδας. Η ίδια η οικονομική κρίση προκαλεί μια αποσάθρωση στα υποστηρικτικά συστήματα ανάπτυξης του παιδιού. Συναντάμε πλέον σοβαρότερες μορφές ψυχοπαθολογίας, ανυπέρβλητα κοινωνικά προβλήματα, κατακερματισμό των ανθρώπινων δεσμών που στην συνέχεια προκαλούν σημαντικές ρωγμές στον ψυχισμό.  Δυστυχώς, αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι κάθε άλλο παρά αυτό που θα έπρεπε να συμβαίνει: δηλαδή, οι υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής φροντίδας, ιδιαίτερα για παιδιά και εφήβους, να αποτελούν το τελευταίο οχυρό που θα έπεφτε αν η κρίση τα σάρωνε όλα... Αντίθετα, γινόμαστε μάρτυρες μιας “κατεδάφισης της Μεταρρύθμισης” και ενός κύματος τύπου τσουνάμι που σαρώνει αδιακρίτως ότι βρίσκει μπροστά του. Και μόνο το τελευταίο διάστημα υπήρξαν διαδοχικά τέτοια φαινόμενα: η συρρίκνωση του από κάθε άποψη ιστορικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής (νυν ΕΚΕΨΥΕ), η αναστολή λειτουργίας σημαντικών υπηρεσιών, όπως δομών της ΕΨΥΠΕ, το “Περιβολάκι” για αυτιστικά παιδιά ή το επίσης ιστορικό “Σικιαρίδειο” που ανέστειλε πρόσφατα τη λειτουργία του μετά από πάνω από πενήντα χρόνια προσφοράς σε παιδιά με νοητική υστέρηση (και, σε όλες τις περιπτώσεις, στις οικογένειες αυτών των παιδιών). Από την άλλη, δομές και υπηρεσίες που αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται στο πλαίσιο του “Ψυχαργώς” (Γ΄ Κ.Π.Σ. και τώρα ΕΣΠΑ) ασφυκτιούν καθώς δεν τους παρέχονται στοιχειωδώς επαρκείς στελέχωση και οικονομικοί πόροι. Έτσι, ούτε αυτές μπορούν να λειτουργήσουν σωστά, αλλά και με τις μετακινήσεις παιδοψυχιάτρων και άλλου προσωπικού με στρατιωτικού τύπου αποφάσεις των Διοικητών Υγειονομικών Περιφερειών, για εμβαλωματικές λύσεις, αποσυντονίζεται όλο το δίκτυο των υπηρεσιών.

Η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος θεωρεί απαράδεκτη αυτήν την λογική και πρακτική των ισοπεδωτικών και “οριζόντιων” περικοπών – καρατομήσεων, χωρίς καμία αξιολόγηση, χωρίς να ερωτώνται οι αρμόδιοι θεσμικοί φορείς όπως η Εταιρεία μας, αλλά και οι ίδιες οι υπηρεσίες και οι εργαζόμενοι σ’ αυτές. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο απαράδεκτη, γιατί θυσιάζονται δομές και υπηρεσίες για τα πιο ευαίσθητα τμήματα του παιδικού και εφηβικού πληθυσμού, υπηρεσίες των οποίων το έργο, εκτός από θεραπευτικό, είναι και έργο πρόληψης για τους μέλλοντες ενηλίκους της κοινωνίας μας. Κι αυτό, γιατί, σε πολλές περιπτώσεις, δεν υπάρχει η βούληση και η τόλμη να γίνουν  περικοπές σε άλλους τομείς, όπου αυτοί που θα θίγονταν διαθέτουν πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς πίεσης. Θα επαναλάβουμε και εδώ το από καιρό διατυπωμένο αίτημά μας για εξαίρεση από τους περιορισμούς των προσλήψεων του τομέα της Ψυχικής Υγείας, και ειδικότερα σε ότι μας αφορά στις υπηρεσίες για Παιδιά και Εφήβους, γιατί αλλιώς θα οδηγηθούμε σε μια ερημοποίηση αυτού του χώρου.

Η ντροπή είναι ότι η χώρα μας έχοντας υπογράψει τη Χάρτα για τα δικαιώματα του παιδιού, πολύ εύκολα τα ξεχνά... Όχι μόνο δεν προχωρά σε μια ανάπτυξη των στοιχειωδώς απαραιτήτων δικτύων, αλλά καταργεί δομές/υπηρεσίες/θεσμούς που αποτελούν σημαντικά κομμάτια της ιστορίας της Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής. Το όνειδος είναι ότι το κλείσιμο υπηρεσιών όπως αυτές που προαναφέρθηκαν, θυμίζουν λογικές Καιάδα.

Ο Πρόεδρος, Νίκος Ζηλίκης

Ο Γ. Γραμματέας, Γ. Γκριτζέλας